Kiên Giang: Chuyển đổi phù hợp từng tiểu vùng sinh thái

Kiên Giang là tỉnh có diện tích đất trồng lúa lớn nhất khu vực ĐBSCL, với tổng diện tích gieo trồng và thu hoạch lúa năm 2019 đạt trên 722 ngàn ha, sản lượng thu hoạch đạt 4,28 triệu tấn. Năm 2020, mặc dù gặp nhiều khó khăn do hạn, mặn xâm nhập nhưng sản lượng ước đạt khoảng 4,4 triệu tấn. Diện tích sản xuất lúa chất lượng cao tăng từng năm, năm 2019 đạt trên 520 ngàn ha và dự kiến năm 2000 đạt trên 600 ngàn ha, chiếm hơn 80% diện tích gieo trồng.

Thực hiện đề án Tái cơ cấu ngành nông nghiệp, tỉnh Kiên Giang vẫn xác định lúa là cây trồng chủ lực nhưng giảm dần và giữ ổn định diện tích gieo trồng hàng năm, không chạy theo sản lượng mà tập trung tăng chất lượng.

Thực hiện đề án tái cơ cấu ngành nông nghiệp, tỉnh Kiên Giang đã chuyển đổi hàng chục ngàn ha đất trồng lúa sang cây trồng khác và kết hợp nuôi trồng thủy, mang lại hiệu quả kinh tế cao. Ảnh: Đào Trung Chánh.

Giai đoạn 2021-2025, ngành nông nghiệp Kiên Giang đặt mục tiêu duy trì sản xuất lương thực đạt sản lượng từ 4 - 4,2 triệu tấn/năm, trong đó, sản lượng lúa đạt 3,8 - 4 triệu tấn. Sản lượng khai thác và nuôi trồng thủy sản đạt 800 ngàn tấn, trong đó nuôi trồng thủy sản đạt khoảng 375 ngàn tấn, riêng tôm nuôi đạt 100 ngàn tấn. Giá trị sản lượng trên 1 ha đất nông nghiệp đạt khoảng 130 - 170 triệu đồng, trong đó giá trị sản lượng bình quân trồng trọt đạt 100 - 110 triệu đồng/ha.

Ông Nguyễn Văn Dũng, Giám đốc Sở NN-PTNT Kiên Giang cho biết, qua hơn 4 năm triển khai thực hiện đề án Tái cơ cấu ngành nông nghiệp, toàn tỉnh đã chuyển đổi cơ cấu cây trồng từ đất trồng lúa sang cây trồng khác và kết hợp nuôi trồng thủy sản được hơn 42 ngàn ha. Trong đó, chuyển sang trồng cây hàng năm là trên 5 ngàn ha, chuyển sang cây lâu năm là gần 2 ngàn ha, chuyển sang trồng lúa kết hợp với nuôi trồng thủy sản là hơn 35 ngàn ha.

Việc chuyển đổi cơ cấu cây trồng phù hợp với từng tiểu vùng sinh thái và điều kiện tự nhiên đã mang lại hiệu quả cao hơn. Đồng thời tăng cường chuyển đổi cơ cấu giống, ứng dụng khoa học kỹ thuật và cơ giới hóa để tăng năng suất, chất lượng, giảm chi phí sản xuất.

Để giảm diện tích gieo trồng lúa trong năm, không nhất thiết phải chuyển sang hẳn một loại cây trồng khác, mà trồng luân canh vào những vụ sản xuất kém hiệu quả. Việc sản xuất lúa 3 vụ/năm thời gian qua đã cho thấy kém hiệu quả, làm sâu bệnh phát triển nhiều hơn, gây ra ô nhiễm môi trường, gây ngộ độc hữu cơ cho lúa vụ kế tiếp, làm đất mau suy thoái, giảm năng suất…

Ngoài nguyên nhân nông học và môi trường thì còn biến đổi khí hậu, gây hạn hán, xâm nhập mặn, ngập lụt cần thiết phải chuyển qua cây trồng ngắn ngày, cây trồng cạn cần ít nước, nuôi thủy sản vào mùa mưa.

Mô hình luân canh một vụ tôm, một vụ đang phát triển mạnh tại Kiên Giang, gia tăng thu nhập cho người nông dân. Ảnh: Đào Trung Chánh.

Giải pháp chủ động luân canh rau màu trên đất lúa đã được các nhà khoa học chứng minh tính khả thi và nhiều địa phương trong cả nước đã áp dụng có hiệu quả. Đây là giải pháp bền vững, tạo nên mối quan hệ hữu cơ, phát huy sự hỗ trợ lẫn nhau giữa các loại cây trồng, tạo điều kiện tăng năng suất đồng thời các loại cây trồng trong vùng.

Quá trình thực hiện đề án tái cơ cấu ngành nông nghiệp tại tỉnh Kiên Giang, đã xuất hiện ngày càng nhiều mô hình hợp tác liên kết sản xuất, bảo quản chế biến, gắn với tiêu thụ nông sản theo chuỗi giá trị, nâng cao hiệu quả kinh tế. Năm 2020, toàn tỉnh sản xuất lúa chất lượng cao ước đạt trên 80% diện tích gieo, trồng đẩy mạnh chuyển giao các tiến bộ kỹ thuật mới về cây trồng, vật nuôi..

Từ năm 2016 đến nay, tỉnh Kiên Giang đã thực hiện gần 120 ngàn ha cánh đồng lớn, tạo sự liên kết chuỗi, giúp giảm chi phí, tăng năng suất, lợi nhuận tăng thêm cho nhà nông hàng chục tỷ đồng. Xây dựng cánh đồng lớn trên đại bàn tỉnh có sự tham của các đơn vị chuyên môn, các hợp tác xã nông nghiệp và các công ty, doanh nghiệp, với tổng diện tích gần 120 ngàn ha.

Đ.T.CHÁNH - HỮU ĐỨC