Insurtech bùng nổ, các ông lớn bảo hiểm tăng tốc trong cuộc đua sống còn

Trong bối cảnh công nghệ đang len lỏi vào mọi ngóc ngách của nền kinh tế, ngành bảo hiểm, vốn được xem là truyền thống và ít thay đổi đang chứng kiến một cuộc cách mạng mang tên “Insurtech”. Đây là sự kết hợp giữa “Insurance” (bảo hiểm) và “Technology” (công nghệ), tạo nên làn sóng khởi nghiệp và chuyển đổi số mạnh mẽ trên toàn cầu, trong đó có Việt Nam.

CÔNG NGHỆ SỐ HÓA NGÀNH BẢO HIỂM: TỪ XU HƯỚNG THÀNH BẮT BUỘC

Năm 2025 đang chứng kiến những tín hiệu tích cực cho thị trường bảo hiểm Việt Nam sau một giai đoạn nhiều biến động. Bốn tháng đầu năm ghi nhận tổng doanh thu phí toàn thị trường ước đạt 74.889 tỷ đồng, tăng 5,4% so với cùng kỳ năm trước.

Đáng chú ý, mảng bảo hiểm phi nhân thọ tiếp tục dẫn dắt tăng trưởng với mức tăng khoảng 11%, nhờ vào sự phục hồi của nhu cầu bảo hiểm tài sản và các chính sách mới như Nghị định 105/2025/NĐ-CP về quy định nâng mức trích nộp phí bảo hiểm cháy, nổ bắt buộc. Điều này không chỉ tạo ra dư địa tăng trưởng đáng kể từ nửa cuối năm mà còn khẳng định năng lực tài chính vững vàng của khối doanh nghiệp bảo hiểm, với tổng tài sản toàn ngành ước đạt 1 triệu tỷ đồng, tăng 8,79%.

Trong bức tranh đầy triển vọng đó, công nghệ không chỉ là một công cụ hỗ trợ mà đã trở thành “chìa khóa chuyển mình” quan trọng nhất của ngành. Theo khảo sát của Vietnam Report, 100% doanh nghiệp bảo hiểm đều xác định công nghệ là cơ hội lớn nhất trong năm 2025.

Thậm chí, tỷ lệ doanh nghiệp có kế hoạch tăng đầu tư cho công nghệ đã tiệm cận mức tuyệt đối, từ 95,5% năm 2024 lên tới 98,7% trong năm 2025, thể hiện rõ quyết tâm số hóa mạnh mẽ của toàn ngành. Điều này cho thấy, các doanh nghiệp bảo hiểm Việt Nam đang nhận thức sâu sắc rằng, để tối ưu chi phí, cá nhân hóa trải nghiệm khách hàng và duy trì lợi thế cạnh tranh, việc ứng dụng công nghệ là điều tất yếu.

Insurtech không đơn thuần là việc áp dụng các phần mềm hay công cụ kỹ thuật số. Nó là một khái niệm rộng lớn hơn, bao gồm việc tái cấu trúc toàn bộ mô hình kinh doanh, quy trình đánh giá rủi ro, chăm sóc khách hàng và phát triển sản phẩm. Làn sóng chuyển đổi số này đang tạo ra những thay đổi mang tính cách mạng, từ cách tiếp cận khách hàng đến quy trình xử lý nghiệp vụ phức tạp.

Một trong những công nghệ nổi bật đang được kỳ vọng sẽ giải quyết nhiều điểm yếu cố hữu của ngành bảo hiểm là blockchain. Với tính minh bạch, khả năng không thể chỉnh sửa và ghi nhận giao dịch theo thời gian thực, blockchain hứa hẹn khắc phục các vấn đề như xử lý bồi thường chậm trễ và thiếu tin cậy trong truyền thông dữ liệu.

Tương tự, hợp đồng thông minh (smart contract) cũng là một bước tiến lớn, tự động thực hiện khi các điều kiện được đáp ứng, giúp rút ngắn thời gian xử lý yêu cầu bồi thường, giảm chi phí vận hành và tăng mức độ tin tưởng của khách hàng. Trên thế giới, nhiều công ty bảo hiểm đã thử nghiệm chi trả bồi thường du lịch hoặc bảo hiểm chuyến bay hoàn toàn tự động thông qua hợp đồng thông minh.

Ngoài ra, trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn (big data), và điện toán đám mây (cloud computing) cũng được ứng dụng mạnh mẽ. AI và big data giúp phân tích hành vi khách hàng, định phí bảo hiểm cá nhân hóa, và quản lý rủi ro theo thời gian thực. Điện toán đám mây cung cấp cơ sở hạ tầng linh hoạt và an toàn, hỗ trợ các doanh nghiệp lưu trữ, xử lý lượng lớn dữ liệu một cách hiệu quả.

Thực tiễn triển khai Insurtech tại Việt Nam đã ghi nhận những bước tiến rõ nét. Tỷ lệ doanh nghiệp áp dụng AI, OCR (nhận dạng ký tự quang học), điện toán đám mây và chatbot trong quy trình vận hành đã gia tăng mạnh mẽ chỉ sau một năm.

Đặc biệt, 92,2% doanh nghiệp hiện đã ứng dụng công nghệ trong khâu xử lý yêu cầu bảo hiểm, thẩm định và bồi thường, một con số ấn tượng, tăng gấp đôi so với năm trước (40,9%). Việc số hóa toàn bộ quy trình này không chỉ giúp phát hiện nhanh các dấu hiệu gian lận mà còn rút ngắn thời gian xử lý hồ sơ và nâng cao đáng kể chất lượng trải nghiệm của khách hàng.

THÁCH THỨC MỚI TRÊN HÀNH TRÌNH SỐ HÓA TOÀN DIỆN

Mặc dù Insurtech mang lại nhiều cơ hội, nhưng sự trỗi dậy của nó cũng đang khiến các doanh nghiệp bảo hiểm truyền thống đối mặt với sức ép phải đổi mới. Nhiều công ty lớn đã bắt đầu số hóa quy trình nghiệp vụ, triển khai ứng dụng quản lý hợp đồng và tích hợp công nghệ trong phân phối sản phẩm.

Tuy nhiên, quá trình chuyển đổi này không hề dễ dàng. Nhiều doanh nghiệp vẫn đang loay hoay với bài toán thay đổi mô hình quản trị, đào tạo nguồn nhân lực công nghệ và xây dựng hệ thống dữ liệu đủ mạnh để áp dụng các giải pháp AI hoặc big data.

Bên cạnh đó, rào cản về pháp lý, bảo mật thông tin, và niềm tin của khách hàng vào các nền tảng số vẫn là những yếu tố khiến quá trình chuyển đổi gặp nhiều khó khăn. Bảo mật dữ liệu khách hàng, đặc biệt là thông tin nhạy cảm, là một mối quan tâm hàng đầu mà các doanh nghiệp cần phải giải quyết triệt để để xây dựng lòng tin.

Các chuyên gia trong ngành đều đồng tình về xu hướng tất yếu này. Theo ông Phan Quốc Tuấn, CEO Viện Phát triển Nguồn nhân lực Bảo hiểm, việc ứng dụng công nghệ và AI vào lĩnh vực bảo hiểm không còn là lựa chọn mà đã trở thành xu hướng tất yếu. Ông Tuấn nhấn mạnh rằng chuyển dịch sang mô hình số mang lại nhiều lợi ích rõ rệt cho doanh nghiệp bảo hiểm.

Thương mại điện tử giúp tiếp cận khách hàng ở mọi vùng miền, đặc biệt là khu vực nông thôn, vùng sâu vùng xa, đồng thời tiết kiệm chi phí nhờ giảm bớt nhu cầu về mặt bằng, in ấn, và nhân sự bán hàng trực tiếp. Hơn nữa, quy trình vận hành được tự động hóa mạnh mẽ hơn, giúp quản lý hợp đồng, thu phí, chi trả bồi thường trở nên nhanh chóng và chính xác hơn. Công nghệ còn mở ra khả năng phân tích dữ liệu người dùng ở quy mô lớn, giúp doanh nghiệp hiểu rõ hành vi tiêu dùng để thiết kế sản phẩm bảo hiểm phù hợp hơn.

Ông Phan Quốc Tuấn - CEO Viện Phát triển Nguồn nhân lực Bảo hiểm

Đối với đại lý bảo hiểm, ông Tuấn cho rằng công nghệ đang mang lại nhiều điều kiện thuận lợi để tăng hiệu suất bán hàng, nhờ vào khả năng tiếp cận khách hàng đa kênh qua mạng xã hội, website, và ứng dụng di động. Đại lý cũng có thể làm việc linh hoạt hơn về thời gian và không gian, nhờ các công cụ quản lý khách hàng trực tuyến như hệ thống CRM và nền tảng phân tích dữ liệu.

Tuy nhiên, ông Nguyễn Xuân Thanh, Phó Tổng giám đốc Công ty Cổ phần Giải pháp công nghệ ESCS, cũng đưa ra một cảnh báo quan trọng. Ông Thanh nhận định rằng việc các công ty bảo hiểm đua nhau ứng dụng công nghệ là xu hướng tất yếu nhằm nâng cao hiệu quả quản lý, cải thiện trải nghiệm của khách hàng và tối ưu hóa quy trình nghiệp vụ. Thế nhưng, nếu không đi kèm với các biện pháp bảo vệ người tiêu dùng, đặc biệt là nhóm khách hàng lớn tuổi hoặc không rành công nghệ, xu hướng này có thể mang lại tác dụng ngược.

Ông Thanh chỉ ra thực tế rằng, một số đại lý có thể lợi dụng sự thiếu hiểu biết của khách hàng để tư vấn sai lệch, trục lợi hoa hồng. Nguy cơ này không nằm ở bản thân công nghệ, mà ở cách doanh nghiệp triển khai và giám sát. Nếu chỉ chú trọng doanh số mà buông lỏng kiểm soát chất lượng tư vấn, niềm tin khách hàng sẽ bị bào mòn nghiêm trọng.

Để tránh những rủi ro này, các công ty bảo hiểm cần song song phát triển nền tảng công nghệ thân thiện, tăng cường minh bạch thông tin như ghi âm, ghi hình quá trình tư vấn, lưu trữ toàn bộ quy trình ký hợp đồng. Đồng thời, việc đẩy mạnh hoạt động giáo dục tài chính và xây dựng các kênh hỗ trợ người dùng yếu thế là cực kỳ cần thiết. Công nghệ, nếu được sử dụng đúng cách, không chỉ giúp tiết kiệm thời gian, chi phí mà còn là công cụ mạnh mẽ để bảo vệ quyền lợi khách hàng và nâng chuẩn đạo đức nghề nghiệp trong ngành bảo hiểm.

Insurtech không phải là một xu hướng ngắn hạn. Với tốc độ phát triển công nghệ hiện tại và nhu cầu cá nhân hóa ngày càng cao từ phía khách hàng, Insurtech sẽ trở thành một phần không thể thiếu trong chiến lược phát triển dài hạn của ngành bảo hiểm.

Việt Nam, với tỷ lệ người dân tham gia bảo hiểm còn thấp, được đánh giá là một thị trường tiềm năng để các mô hình Insurtech bùng nổ trong thời gian tới. Sự kết hợp giữa các startup sáng tạo và doanh nghiệp bảo hiểm truyền thống có thể tạo ra những giải pháp toàn diện, vừa tận dụng thế mạnh công nghệ, vừa đảm bảo năng lực tài chính và kinh nghiệm nghiệp vụ.

Tuy nhiên, để Insurtech thực sự phát triển bền vững, cần có một khung pháp lý rõ ràng, các chính sách hỗ trợ đổi mới sáng tạo, và sự đồng hành của các tổ chức tài chính, ngân hàng cũng như các nền tảng công nghệ lớn. Chỉ khi đó, Insurtech mới có thể phát huy tối đa tiềm năng, không chỉ mang lại lợi ích cho doanh nghiệp mà còn xây dựng một thị trường bảo hiểm minh bạch, hiệu quả và đáng tin cậy hơn cho người dân Việt Nam.

Thiên Ân