Hội đồng nhân dân tỉnh Quảng Trị nhiệm kỳ 2016-2021: Nâng cao chất lượng hoạt động giám sát

Đại biểu thảo luận tại hội trường trong kỳ họp thứ 19- HĐND tỉnh khóa VII - Ảnh: T.T

Về giám sát thông tin qua hoạt động chất vấn, trả lời chất vấn, trước mỗi kỳ họp thường niên, Thường trực HĐND tỉnh tổng hợp những nhóm vấn đề cử tri quan tâm qua hoạt động tiếp xúc cử tri, những nội dung qua phản ánh của cơ quan thông tin đại chúng, qua giám sát phản biện xã hội của các tổ chức chính trịxã hội, Mặt trận cơ sở, những đề xuất của các Ban HĐND tỉnh để gửi đến đại biểu HĐND tỉnh nghiên cứu và đặt câu hỏi chất vấn trước; người đứng đầu các cơ quan liên quan có sự chuẩn bị trả lời và giải trình. Chất vấn gắn liền với những vấn đề cần giải quyết để đưa vào quyết nghị, góp phần nâng cao tính khả thi của nghị quyết ban hành.

Từ phương pháp điều hành trước kỳ họp của Thường trực HĐND tỉnh đến điều hành của chủ tọa kỳ họp đã làm cho hoạt động chất vấn và trả lời chất vấn trở nên sôi động. Thông qua chất vấn, cử tri thấy được hoạt động của đại biểu, của cơ quan dân cử, những vấn đề bức xúc, tồn tại, hạn chế trên các lĩnh vực của đời sống xã hội. Thông qua chất vấn, đại biểu HĐND tỉnh sử dụng quyền như một biện pháp giám sát trực tiếp để quy trách nhiệm của các cơ quan, cá nhân được chất vấn công khai trước Nhân dân, từ đó tăng cường hiệu quả quản lý nhà nước. Trong số 290 ý kiến chất vấn trực tiếp tại hội trường cho thấy đại biểu chất vấn với tinh thần trách nhiệm cao, có tính xây dựng trước vấn đề cần giải quyết.

Người trả lời chất vấn trả lời rõ ràng từng nội dung, yêu cầu của chất vấn. Việc thảo luận, chất vấn trả lời chất vấn tại các kỳ họp thể hiện tinh thần dân chủ nghị trường, cởi mở, thẳng thắn và thiết thực, nhiều tổ đại biểu, đại biểu HĐND tỉnh đã thực hiện tốt quyền chất vấn đối với UBND, người đứng đầu các cơ quan chuyên môn thuộc UBND tỉnh về trách nhiệm cá nhân và trách nhiệm đại diện trong thực thi chức trách nhiệm vụ được giao. Chủ tịch UBND tỉnh, người đứng đầu các cơ quan, tổ chức đã nghiêm túc tiếp thu giải trình và đề ra biện pháp, thời gian khắc phục cụ thể, được đại biểu và cử tri đồng tình.

Về lấy phiếu tín nhiệm những người giữ chức vụ do HĐND tỉnh bầu, thực hiện Nghị quyết số 85/2014/QH13 ngày 26/11/2014 của Quốc hội về việc lấy phiếu tín nhiệm, bỏ phiếu tín nhiệm đối với người giữ chức vụ do Quốc hội, HĐND bầu hoặc phê chuẩn, tại kỳ họp thứ 9 năm 2018, HĐND tỉnh tổ chức lấy phiếu tín nhiệm của 32 chức danh đảm bảo quy trình, thủ tục, công khai, minh bạch trên nguyên tắc tập trung dân chủ, với tinh thần trách nhiệm cao, các đại biểu HĐND tỉnh cân nhắc thận trọng, khách quan, công tâm, công bằng khi thể hiện tín nhiệm đối với người giữ chức vụ do HĐND tỉnh bầu. Kết quả phiếu tín nhiệm cho thấy cả 32 chức danh có sự tín nhiệm cao, đánh giá được sự nỗ lực phấn đấu để hoàn thành ngày càng tốt hơn nhiệm vụ, chức trách được giao.

Về hoạt động thẩm tra, từ đầu nhiệm kỳ 2016 - 2021 đến nay, các Ban HĐND tỉnh đã tổ chức thẩm tra 275 dự thảo nghị quyết, 250 báo cáo, đề án của UBND tỉnh và các cơ quan tư pháp về các lĩnh vực kinh tế, xã hội, đảm bảo quốc phòng - an ninh... Sau khi Thường trực HĐND tỉnh có thông báo phân công nhiệm vụ thẩm tra cho các Ban HĐND, ngay sau cuộc họp liên tịch thống nhất nội dung, chương trình kỳ họp, các Ban HĐND xây dựng kế hoạch tổ chức thẩm tra và phân công thành viên trong Ban nghiên cứu, tiến hành giám sát, khảo sát hoặc tổ chức hội nghị chuyên đề để lấy ý kiến tham gia của cử tri và đối tượng chịu tác động trực tiếp, nắm tình hình địa phương, đơn vị về những nội dung liên quan đến thẩm tra.

Nội dung thẩm tra trước hết là tuân thủ quy trình, xem xét tính đầy đủ của hồ sơ gồm tờ trình, dự thảo nghị quyết, bản tổng hợp, giải trình ý kiến góp ý về dự thảo nghị quyết, ý kiến thẩm định của cơ quan tư pháp; tiếp đến xem xét sự phù hợp của nội dung dự thảo nghị quyết với chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, tình hình phát triển KT - XH ở địa phương; nêu tính hợp hiến, hợp pháp và tính thống nhất của dự thảo nghị quyết với hệ thống pháp luật hiện hành; gợi mở những vấn đề cần thảo luận, làm rõ những vấn đề còn có ý kiến khác nhau để cung cấp thông tin cho đại biểu HĐND xem xét, thảo luận và quan điểm của Ban HĐND làm cơ sở để HĐND quyết nghị.

Sau thẩm tra, các Ban HĐND tỉnh tổng hợp những vấn đề còn ý kiến khác nhau giữa báo cáo, dự thảo nghị quyết với báo cáo thẩm tra, báo cáo Thường trực HĐND tỉnh xem xét. Thường trực HĐND tỉnh chủ trì tổ chức cuộc họp để thảo luận, chốt lại những nội dung cần thuyết minh, làm rõ để UBND tỉnh giải trình tại kỳ họp; những tờ trình phải dừng lại chưa trình ra kỳ họp vì chưa đảm bảo cơ sở pháp lý, hoặc cơ sở thực tiễn; một số tờ trình qua thẩm tra, các Ban HĐND tỉnh trình ra kỳ họp biểu quyết từng phần, hoặc điều chỉnh một số nội dung khác tờ trình khi HĐND quyết nghị.

Hoạt động thẩm tra là hình thức giám sát của các Ban HĐND được thực hiện đảm bảo đúng quy trình, từng bước đổi mới theo hướng chuyên sâu vào từng nội dung, lĩnh vực. Các Ban HĐND tỉnh đã tăng cường khảo sát, nắm tình hình và nghiên cứu tài liệu tham khảo để phục vụ hoạt động thẩm tra. Các nội dung thẩm tra của các Ban hầu hết được UBND tỉnh tiếp thu. Điều đó khẳng định về chất lượng thẩm tra của các Ban HĐND tỉnh ngày càng được nâng lên. Đây cũng là cách làm đổi mới của Thường trực HĐND trong công tác chuẩn bị kỳ họp, thể hiện sự chu đáo và tạo sự thống nhất trong công tác phối hợp giữa Thường trực HĐND vơíi UBND tỉnh về chuẩn bị nội dung của kỳ họp HĐND tỉnh.

Về giám sát chuyên đề, Thường trực HĐND, các Ban của HĐND tỉnh tổ chức 149 cuộc giám sát, kiến nghị 476 vấn đề, đã giải quyết 396 vấn đề, đạt tỉ lệ 83%. Điểm nổi bật trong hoạt động giám sát của Thường trực HĐND, các Ban của HĐND tỉnh là giám sát chuyên đề và trình HĐND tỉnh ban hành nghị quyết giám sát. Theo chương trình giám sát hằng năm được HĐND tỉnh thông qua, Thường trực HĐND tỉnh lựa chọn các chuyên đề giám sát, qua đó, trình HĐND tỉnh quyết nghị. Qua giám sát giữa hai kỳ họp, Thường trực HĐND, các Ban của HĐND trình HĐND khuyến nghị về thất thu thuế trong một số lĩnh vực, thất thoát và hiệu quả sử dụng chưa cao nguồn tài nguyên khoáng sản, đất đai, chế biến gỗ dăm có xung đột với mục tiêu trồng rừng gỗ lớn FSC…

Ngoài giám sát chuyên đề, Thường trực HĐND tỉnh tổ chức các phiên họp giải trình để các Ban HĐND, tổ đại biểu, đại biểu HĐND chất vấn những nội dung có tính chuyên môn sâu, nhằm giải quyết những vướng mắc trong tổ chức thực hiện nhiệm vụ phát triển KT-XH của địa phương; tổ chức giám sát đối thoại giữa cơ quan dân cử, cơ quan chuyên môn, tổ chức chính trị xã hội để xử lý đơn thư, khiếu nại, kiến nghị của cử tri; Thường trực HĐND tổ chức các phiên chất vấn, giải trình để các cơ quan chuyên môn cùng cấp trực tiếp xem xét giải quyết những vướng mắc trong thực thi pháp luật, bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của công dân và doanh nghiệp.

Như vậy, có thể thấy trong nhiệm kỳ 2016-2021, HĐND tỉnh đã triển khai thực hiện hoạt động giám sát bảo đảm theo quy định của pháp luật; quy trình giám sát được thực hiện công khai, dân chủ theo luật định; hình thức giám sát đa dạng, phong phú, hoạt động giám sát của HĐND đi vào nền nếp. Vai trò giám sát của HĐND nhằm đảm bảo các hoạt động của các tổ chức nhà nước, tổ chức kinh tế và công dân đúng pháp luật và bảo đảm các chế độ, chính sách, nguồn lực ở địa phương do HĐND tỉnh ban hành được thực thi có hiệu quả, được Nhân dân đồng tình hưởng ứng.

Lê Thiện