Hội chợ mùa Thu 2025: Bước ngoặt trong chiến lược xúc tiến thương mại số của Việt Nam

Hội chợ sẽ tạo không gian quản bá sản phẩm theo cả truyền thống và số hóa

Chính sách khởi động cho một hành trình mới

Ngay từ cuối tháng 9/2025, Văn phòng Chính phủ đã công bố Công điện số 172/CĐ-TTg, trong đó Thủ tướng Phạm Minh Chính chỉ đạo Bộ Công Thương phối hợp cùng nhiều bộ, ngành và địa phương tổ chức Hội chợ mùa Thu năm 2025 tại Trung tâm Triển lãm Việt Nam (VEC) từ ngày 20/10 đến 5/11. Đây không chỉ là hoạt động xúc tiến thương mại thường niên, mà còn là điểm nhấn nối tiếp thành công của Triển lãm “80 năm hành trình Độc lập – Tự do – Hạnh phúc”, với kỳ vọng tạo động lực mới cho sản xuất trong nước và xuất nhập khẩu.

Theo Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Sinh Nhật Tân, Hội chợ mùa Thu 2025 cần được nhìn nhận như một bước đi chiến lược trong việc đổi mới phương thức xúc tiến thương mại. Ông nhấn mạnh rằng thương mại điện tử đang trở thành xu hướng chủ đạo của toàn cầu, và Việt Nam không thể chậm trễ. Nếu doanh nghiệp chỉ dừng lại ở hội chợ trực tiếp mà không tận dụng nền tảng số, sẽ bỏ lỡ cơ hội tiếp cận hàng trăm triệu khách hàng quốc tế. Thứ trưởng khẳng định, hội chợ lần này phải được tổ chức với tinh thần “hai trong một”: vừa giữ gìn giá trị của xúc tiến truyền thống, vừa thử nghiệm mạnh mẽ công cụ số hóa.

Các chuyên gia kinh tế đánh giá rằng, chỉ đạo này cũng phù hợp với bối cảnh xuất nhập khẩu Việt Nam đang phục hồi tích cực. Trong 9 tháng năm 2025, kim ngạch xuất nhập khẩu đã đạt hơn 530 tỷ USD, cho thấy sự hội nhập sâu rộng của Việt Nam. Tuy nhiên, thách thức cũng rất rõ ràng khi chi phí logistics chiếm tới 16–17% GDP, cao hơn nhiều so với mức trung bình toàn cầu chỉ khoảng 10–12%, và tỷ lệ doanh nghiệp nhỏ có quy trình quản lý dữ liệu đạt chuẩn mới chỉ ở mức 30%. Đây chính là những điểm nghẽn cần tháo gỡ nếu muốn xúc tiến thương mại số phát huy hiệu quả.

Rào cản và kỳ vọng từ quản lý và doanh nghiệp

Đi sâu vào phân tích những rào cản thực tế, ông Lại Việt Anh, Phó Cục trưởng Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số cho rằng, nhiều doanh nghiệp nhỏ và vừa dù có sản phẩm tốt nhưng vẫn e ngại tham gia TMĐT xuyên biên giới do thiếu kiến thức về thanh toán quốc tế, thiếu khả năng xử lý logistics và đặc biệt là lo ngại rủi ro bảo mật dữ liệu. Ông dẫn khảo sát gần đây cho thấy chỉ khoảng 3/10 doanh nghiệp nhỏ đạt chuẩn quản trị dữ liệu an toàn, trong khi đây là điều kiện bắt buộc để tham gia các sàn TMĐT lớn.

Ngoài ra, chi phí logistics vẫn đang “ăn mòn” lợi thế cạnh tranh. Đối với một số ngành nông sản, chi phí này có thể chiếm đến 20–25% giá thành sản phẩm, khiến hàng Việt khó cạnh tranh ngay tại thị trường khu vực, chưa nói đến các thị trường xa. Theo ông Việt Anh, nếu không có giải pháp chính sách mạnh mẽ, việc tổ chức hội chợ số sẽ chỉ dừng lại ở hình thức, không mang lại hiệu quả bền vững. Ông nhấn mạnh rằng hội chợ cần trở thành khởi đầu của một hệ sinh thái TMĐT minh bạch, nơi dữ liệu được bảo vệ, giao dịch được an toàn và doanh nghiệp được hỗ trợ thực chất.

Ở một góc nhìn khác, ông Vũ Bá Phú, Cục trưởng Cục Xúc tiến Thương mại nhấn mạnh rằng, xúc tiến thương mại số là xu thế không thể đảo ngược. Ông đưa ra dẫn chứng từ những hội chợ gần đây, việc tích hợp gian hàng trực tuyến đã giúp số lượng khách hàng tiềm năng tăng gấp 2–3 lần, đặc biệt ở các thị trường khó tiếp cận như EU và Mỹ. Theo ông, Hội chợ mùa Thu 2025 phải được thiết kế như một “không gian giao dịch đa tầng”: nơi hội chợ offline và hội chợ online song song tồn tại, bổ trợ cho nhau, để doanh nghiệp vừa ký hợp đồng trực tiếp, vừa duy trì giao dịch lâu dài trên môi trường số.

Kinh nghiệm quốc tế và góc nhìn địa phương

Không chỉ các cơ quan trong nước, các tham tán thương mại cũng đưa ra nhiều khuyến nghị hữu ích. Bà Hoàng Thúy, Tham tán Thương mại Việt Nam tại Thụy Điển chia sẻ rằng tại thị trường Bắc Âu, chi phí xúc tiến truyền thống luôn rất cao do dân số ít, khoảng cách địa lý xa và tiêu chuẩn chất lượng khắt khe. Do đó, nếu tiếp tục cách làm cũ, hiệu quả sẽ rất hạn chế. Bà cho rằng Việt Nam cần học hỏi mô hình xúc tiến số của EU, nơi chính phủ, hiệp hội và doanh nghiệp cùng xây dựng hệ sinh thái trực tuyến, tạo điều kiện duy trì kết nối với khách hàng một cách bền vững, minh bạch và ít tốn kém hơn.

Ở khu vực gần hơn, ông Cao Xuân Thắng, Tham tán Thương mại tại Singapore – khẳng định kinh nghiệm số hóa của Singapore là bài học quý cho Việt Nam. Ông cho biết, tại Singapore, gần như toàn bộ quy trình hành chính và xúc tiến thương mại đã được chuyển sang nền tảng số, giúp tiết kiệm thời gian và chi phí. Ông nhấn mạnh rằng doanh nghiệp Việt Nam phải nhanh chóng trang bị kỹ năng số, cập nhật công nghệ mới, và tận dụng sự hỗ trợ từ thương vụ để nắm bắt thông tin thị trường kịp thời. Ông cũng cam kết thương vụ Singapore sẽ đồng hành, cung cấp dữ liệu và thông tin kỹ thuật cho doanh nghiệp Việt muốn mở rộng sang khu vực ASEAN.

Ở góc nhìn địa phương, bà Cao Thị Thanh, Phó Giám đốc Sở Công Thương Lâm Đồng nêu thực tế rằng, địa phương có nhiều sản phẩm nông sản đặc thù như cà phê, rau và hoa, nhưng việc tham gia hội chợ truyền thống vẫn gặp nhiều khó khăn về kinh phí và hạ tầng. Bà cho rằng việc Bộ Công Thương tổ chức hội chợ mùa Thu gắn với gian hàng số sẽ tạo cơ hội để địa phương quảng bá nông sản ra quốc tế mà không bị giới hạn bởi khoảng cách hay chi phí đi lại. Theo bà, đây là cơ hội để nông sản Việt, đặc biệt là sản phẩm OCOP, có thể tiếp cận trực tiếp người tiêu dùng toàn cầu.

Trần Hương