Gom pin cũ đổi lấy cây: Từ việc nhỏ bé dần thành thói quen

Từ việc nhỏ bé dần trở thành thói quen mới

Ở vùng nông thôn Lâm Đồng, chuyện pin hỏng bị bỏ lẫn trong rác sinh hoạt vốn rất phổ biến. Người dân thường tiện tay vứt ra vườn, ngoài đường hoặc bỏ chung với rác thải hàng ngày. Ít ai ngờ rằng, chỉ một viên pin nhỏ thôi cũng có thể làm ô nhiễm 500 lít nước hoặc 1m³ đất suốt hàng chục năm. Hóa chất độc hại từ pin thẩm thấu xuống đất, len lỏi vào nguồn nước ngầm, âm thầm ảnh hưởng tới sức khỏe con người và môi trường.

Những hộp đựng pin cũ được thiết kế bắt mắt.

Từ trăn trở ấy, tháng 4/2024, Đoàn Thanh niên xã Đinh Lạc cũ (nay là Đoàn Thanh niên xã Bảo Thuận, tỉnh Lâm Đồng) đã quyết định thí điểm đặt hộp thu gom pin tại thôn Đồng Lạc 4 và Tân Lạc 3. "Chúng tôi nghĩ, muốn thay đổi thói quen phải bắt đầu bằng việc tạo cho người dân một điểm đến thuận tiện. Người dân gom pin sẵn ở nhà, ra hội trường hay đưa con đến trường là có thể bỏ vào hộp. Từ việc nhỏ bé, dần trở thành thói quen mới", chị Đỗ Thị Thùy - Phó Bí thư Đoàn xã Bảo Thuận, nhớ lại những ngày đầu triển khai.

Sau hơn một năm, mô hình không chỉ tồn tại mà còn phát triển mạnh, lan ra toàn xã. Mỗi chi đoàn, trường học đều có hộp thu gom pin cũ. Những chiếc hộp được trang trí màu sắc bắt mắt, có nắp đậy và đặt ở những vị trí dễ nhìn như khuôn viên của trường học, phía bên hội trường thôn. Cứ thế, từ người già đến trẻ nhỏ, ai đi qua cũng biết và sẵn sàng bỏ viên pin hỏng vào hộp thay vì ném xuống đất.

Để mô hình thực sự hiệu quả, Đoàn Thanh niên xã Bảo Thuận không chỉ đặt hộp rồi… chờ đợi. Họ kiên trì tổ chức các buổi sinh hoạt chi đoàn lồng ghép tuyên truyền tác hại của pin cũ, phát tờ rơi ở khu dân cư, dựng pa-nô, áp phích nơi đông người qua lại.

Đặc biệt, khi đưa mô hình vào trường học, Đoàn xã nhận thấy hiệu quả bất ngờ. “Trẻ em rất dễ hình thành thói quen mới. Các em không chỉ gom pin đem đến lớp mà còn nhắc ba mẹ, ông bà. Nhờ vậy, cả gia đình cùng thay đổi”, anh Văn Thông - Phó Chủ tịch Ủy ban MTTQ, Bí thư Đoàn xã Bảo Thuận, chia sẻ.

Bà Trịnh Thị Lành (một hộ dân ở thôn Tân Lạc 3, xã Bảo Thuận) kể: "Trước đây, ai cũng tiện đâu vứt đó. Nhưng giờ thì khác, mỗi khi có pin cũ, tôi lại để vào túi riêng, hôm nào đi họp thôn thì mang ra bỏ vào hộp. Bà con mình đều ý thức hơn, vì hiểu rằng nếu không xử lý đúng cách thì đất trồng trọt, nguồn nước ngầm sẽ bị hại lâu dài".

Những thay đổi ấy không chỉ thể hiện qua con số hơn 70kg pin cũ đã được thu gom trong vòng một năm, mà còn ở việc mỗi người dân trở thành một tuyên truyền viên nhỏ bé trong chính gia đình, làng xóm của mình.

Sáng kiến gieo mầm yêu môi trường

Để phong trào thêm sức hút, Đoàn xã Bảo Thuận còn triển khai chương trình "Đổi pin cũ lấy cây xanh" - hoạt động này được thực hiện tạo điểm nhấn của Đoàn xã vào tháng thanh niên. Cứ gom pin mang đến, người dân sẽ nhận về chậu cây nhỏ, có thể là hoa cảnh, rau xanh hoặc giống cây trồng phù hợp.

"Đây không chỉ là quà tặng đơn thuần mà còn mang ý nghĩa: Từ những viên pin độc hại, chúng ta gieo mầm xanh, trả lại sự sống cho môi trường. Cách làm này được bà con và học sinh rất hào hứng hưởng ứng", chị Thùy cho biết.

Gần 100 chậu sen đá và cây xanh đã được trao tận tay người dân.

Cứ gom pin mang đến, người dân sẽ nhận về chậu cây nhỏ, có thể là hoa cảnh, rau xanh hoặc giống cây trồng phù hợp.

Từ khi triển khai, gần trăm chậu sen đá và cây xanh đã được trao tận tay người dân. Trên những hiên nhà, góc sân, những chậu cây ấy như lời nhắc nhở hàng ngày: bảo vệ môi trường bắt đầu từ việc nhỏ nhất. Định kỳ 3 tháng, lực lượng đoàn viên tại các chi đoàn sẽ tập hợp pin từ các điểm thu gom, chở về UBND xã. Từ đây, đoàn xã bàn giao cho các tổ chức phi lợi nhuận đưa đi xử lý, tái chế theo đúng quy trình. Nhờ vậy, pin được “đi” đúng nơi, không còn là gánh nặng âm thầm hủy hoại môi trường.

"Trong thời gian tới, mô hình sẽ được mở rộng, đặc biệt chú trọng tới những thôn có đông đồng bào dân tộc thiểu số. Đoàn xã đặt mục tiêu hình thành thói quen mới cho mọi người: Pin cũ không bỏ vào rác thường, mà gom lại để xử lý riêng. Đây cũng là hoạt động góp phần xây dựng tiêu chí môi trường trong xây dựng nông thôn mới tại địa phương", chị Thùy chia sẻ.

Điểm thu hồi pin được đặt nơi người dân dễ thấy.

Phó Bí thư Đoàn xã Bảo Thuận chia sẻ, điều khiến mô hình "Thu gom pin cũ" trở nên đặc biệt chính là tính cộng đồng và sự kiên trì. Không ồn ào, không tốn kém, nhưng bằng những bước đi cụ thể, tuổi trẻ Bảo Thuận đã tạo ra một “điểm chạm” mới trong ý thức người dân.

Theo Phó Bí thư Đoàn xã Bảo Thuận, trong câu chuyện về bảo vệ môi trường, đôi khi điều ta cần không phải là những chiến dịch rầm rộ, mà là sự thay đổi từ những hành động rất nhỏ. Một viên pin, khi bỏ đúng chỗ, sẽ bớt đi một mối nguy hại kéo dài hàng chục năm. Và khi mỗi người cùng làm như vậy, quê hương sẽ xanh hơn, sạch hơn, đáng sống hơn.

Học sinh trường tiểu học trên địa bàn xã Bảo Thuận

Từ những chiếc hộp nhỏ đặt ở góc sân trường, đến thói quen mới trong từng gia đình, mô hình "Thu gom pin cũ" ở Bảo Thuận đã chứng minh một điều: khi tuổi trẻ tiên phong, cộng đồng sẽ cùng thay đổi. Và hành trình "gom từng viên pin để gìn giữ màu xanh" chắc chắn sẽ còn lan xa hơn nữa, không chỉ trong xã mà cả những vùng quê khác của Lâm Đồng.

Thái Lâm