Dự thảo Luật Báo chí (sửa đổi): Đề nghị làm rõ khái niệm 'cơ quan báo chí trực thuộc'

Tạo điều kiện để các cơ quan báo chí tiếp tục phát triển

Tại phiên họp, đại biểu Trương Trọng Nghĩa (Đoàn TP Hồ Chí Minh) cho biết, dự thảo Luật Báo chísửa đổi đã được soạn thảo công phu, chi tiết, đúng với định hướng các nghị quyết của Đảng có liên quan.

Về nội dung “cơ quan báo và phát thanh, truyền hình thuộc tỉnh ủy, thành ủy” tại khoản 6, Điều 16 của dự thảo Luật, đại biểu Trương Trọng Nghĩa cho biết: Khoản 1, Điều 16 của dự thảo quy định “Cơ quan báo chí thực hiện một hoặc một số loại hình báo chí, có một hoặc một số sản phẩm báo chí, có cơ quan báo chí trực thuộc theo quy định của luật này”.

Đại biểu đồng ý với quy định như vậy, song khoản 6, Điều 16 lại viết: “Cơ quan báo và phát thanh, truyền hình là cơ quan báo chí thuộc tỉnh ủy, thành ủy, có nhiều loại hình báo chí, sản phẩm báo chí”, thiếu cụm từ “có cơ quan báo chí trực thuộc”.

Đại biểu Trương Trọng Nghĩa (Đoàn thành phố Hồ Chí Minh) thảo luận. Ảnh: quochoi.vn

Theo đại biểu Nghĩa, nếu được thông qua, quy định này sẽ áp dụng đồng loạt cho báo chí của 34 tỉnh ủy, thành ủy. Như vậy, “cơ quan báo và phát thanh, truyền hình thuộc tỉnh ủy, thành ủy” sẽ không có “cơ quan báo chí trực thuộc”, nghĩa là cũng không thể thành lập hay phát triển thành “cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện” quy định tại khoản 5, Điều 16.

Đại biểu Trương Trọng Nghĩa cho biết thêm, sau sắp xếp đơn vị hành chính, có 8 tỉnh, thành phố có dân số từ 4 đến 5 triệu người; 9 tỉnh, thành phố có dân số từ 3 đến 4 triệu người; 3 tỉnh, thành phố có dân số từ 2 đến 3 triệu người trở lên… Đặc biệt, tại hai đô thị lớn nhất cả nước là Hà Nội với hơn 8 triệu dân (theo hồ sơ chính thức) và thành phố Hồ Chí Minh với hơn 14 triệu dân, đã xuất hiện những cơ quan báo chí mà thương hiệu, uy tín vượt ra ngoài phạm vi địa phương.

Theo đại biểu, báo chí địa phương cũng là cơ quan ngôn luận của tỉnh ủy, thành ủy và là diễn đàn của nhân dân địa phương, truyền tải những vấn đề đặc thù mà báo chí trung ương không thể hoặc không cần thiết phải đảm đương hết.

Với nhận thức đó, trên tinh thần Nghị quyết 66 của Bộ Chính trị, đại biểu đề nghị sửa khoản 6 Điều 16 như sau: “Cơ quan báo và phát thanh, truyền hình là cơ quan báo chí thuộc tỉnh ủy, thành ủy, có thể có nhiều loại hình báo chí, sản phẩm báo chí, cơ quan báo chí trực thuộc. Một số tỉnh ủy, thành ủy có thể thành lập cơ quan báo chí theo mô hình cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện theo quy định tại khoản 5, điều này”.

Theo đại biểu Đoàn thành phố Hồ Chí Minh, quy định như vậy cũng phù hợp và đồng bộ với khoản 1, Điều 16 là “Cơ quan báo chí thực hiện một hoặc một số loại hình báo chí, có một hoặc một số sản phẩm báo chí, có cơ quan báo chí trực thuộc theo quy định của luật này”.

Quy định như vậy cũng phù hợp và đồng bộ với khoản 5, Điều 16 quy định “Cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện là cơ quan báo chí có nhiều loại hình báo chí, cơ quan báo chí trực thuộc; có cơ chế đặc thù về tài chính; được thành lập phù hợp với Chiến lược phát triển và quản lý hệ thống báo chí được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt”.

Vì thế, việc thành lập cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện của một số tỉnh ủy, thành ủy sẽ được quản lý bằng chiến lược phát triển và quản lý hệ thống báo chí được Thủ tướng phê duyệt, tránh việc thành lập mô hình này một cách tùy tiện.

Cũng theo đại biểu Trương Trọng Nghĩa, quy định như vậy sẽ tạo điều kiện duy trì và tiếp tục phát triển cho các cơ quan báo chí đã tự chủ tài chính tương đối vững chắc nhiều năm, tại những địa phương có hàng triệu người đọc có khả năng mua báo hằng ngày, ví dụ như Thủ đô Hà Nội hay thành phố Hồ Chí Minh.

Đồng thời, quy định như vậy cũng kiến tạo phát triển cho các địa phương khác xây dựng cơ quan báo chí theo mô hình này khi có đủ điều kiện, được Thủ tướng phê duyệt và cập nhật vào Chiến lược phát triển và quản lý hệ thống báo chí.

Quốc hội thảo luận tại hội trường về dự thảo Luật Báo chí sửa đổi. Ảnh: quochoi.vn

Làm rõ cơ cấu tổ chức và cơ quan báo chí trực thuộc

Thảo luận tại hội trường, đại biểu Đỗ Đức Hiển, Ủy viên chuyên trách Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội cho biết, so với quy định tại Luật Báo chí hiện hành, khoản 1 Điều 16 dự thảo Luật không giải thích khái niệm về cơ quan báo chí, đồng thời bổ sung cụm từ “có cơ quan báo chí trực thuộc theo quy định của luật này”.

Tuy nhiên, qua rà soát các quy định về loại hình cơ quan báo chí tại Điều 16 thì chỉ khoản 6 có đề cập về cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện có cơ quan báo chí trực thuộc; quy định tại khoản 5 về cơ quan tạp chí khoa học và khoản 7 về cơ quan báo và phát thanh, truyền hình không đề cập việc có hay không có cơ quan báo chí trực thuộc.

Đại biểu Quốc hội Đỗ Đức Hiển phát biểu thảo luận. Ảnh: quochoi.vn

Từ những căn cứ này, đại biểu Đỗ Đức Hiển đặt vấn đề, nếu cơ quan báo và phát thanh, truyền hình được thành lập thêm đơn vị sự nghiệp công lập thì đơn vị đó có thể trở thành cơ quan báo chí hay không? Đây là vấn đề liên quan trực tiếp đến tổ chức bộ máy, thẩm quyền thành lập và bảo đảm thống nhất với quy định tại khoản 1 Điều 16.

Vì thế, đại biểu Đỗ Đức Hiển đề nghị cơ quan soạn thảo cần quy định rõ trong Luật để thể chế hóa phù hợp với quy định của Ban Bí thư, tránh mâu thuẫn trong cách hiểu và trong quá trình áp dụng.

Nội dung được đại biểu Đỗ Đức Hiển đặc biệt quan tâm là mô hình cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện được bổ sung tại khoản 6 Điều 16. Hiện nay, theo Quyết định 326 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Quy hoạch báo chí đến năm 2025, cả nước có 6 cơ quan được vận hành theo mô hình này, nhưng mỗi nơi lại có tổ chức bộ máy, cấp quản lý và cơ chế tài chính khác nhau. Điều đó cho thấy nhận thức và tiêu chí về mô hình đa phương tiện chưa thống nhất.

Vì vậy, đại biểu đề nghị cơ quan soạn thảo tiếp tục rà soát, chỉnh lý để bảo đảm mô hình này thật sự có tính dẫn dắt, có địa vị pháp lý rõ ràng và có cơ chế hoạt động minh bạch, khả thi.

Trước đó, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch có báo cáo tiếp thu, giải trình ý kiến của các đại biểu Quốc hội tại phiên thảo luận tổ về dự luật này. Theo đó, có 4 ý kiến đề nghị thí điểm mô hình tổ hợp hoặc tập đoàn báo chí chủ lực đa phương tiện tại Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh. Trên cơ sở chỉ đạo, phê duyệt của cấp thẩm quyền, Bộ sẽ cụ thể hóa trong Chiến lược phát triển và quản lý hệ thống báo chí.

Đình Hiệp