'Đi từ trong ra – inside out', triển lãm cá nhân lần thứ nhất của Trần Lê Nam
Bắt đầu với triển lãm nhóm tại Hà Nội đầu những năm 2000, Trần Lê Nam là tên tuổi không xa lạ trong giới họa sĩ bởi ông có phong cách tạo hình riêng, mạnh mẽ, quyết liệt đúng cá tính một 'giai phố' ngổ ngáo, một người lính có 4 năm ở biên giới Tây Nam.
“Đi từ trong ra – inside out” là tên triển lãm cá nhân lần đầu của Trần Lê Nam, họa sĩ muốn ngụ ý nghệ thuật phải trình bày được bản chất cốt lõi ẩn dưới vỏ ngoài của hiện thực vật chất. Và khi làm được điều đó, tư tưởng, tình cảm của người nghệ sĩ cũng được giãi bày theo cách thức nguyên thủy nhất của nghệ thuật hội họa – không mô phỏng mà tái lập thế giới tự nhiên bằng tư duy trừu tượng.
Tác phẩm của họa sĩ Trần Lê Nam
“Khi nghiên cứu các cấu trúc tự nhiên, tôi nhận thấy nó vô cùng phong phú. Về đường nét, có ngang, có dọc, xoắn, lượn, mở ra, đóng vào, chồng lớp… có đường nét riêng lẻ và có các tổ hợp nét; hình thể cũng vậy, có hình riêng và các tổ hợp hình thể kết hợp; có màu và tập hợp màu; đa chiều hướng, đa nhịp điệu… Khi nắm bắt được cấu trúc đối tượng tự nhiên, nghệ sĩ có thể phá bỏ hình thể bên ngoài, chủ động tái cấu trúc, sắp xếp lại theo trật tự của riêng mình và qua quá trình đó, có thể diễn tả được nội tâm. Những suy nghĩ và nghiên cứu đó dẫn tôi đến với nghệ thuật trừu tượng”, họa sĩ Trần Lê Nam bộc bạch.
“Đi từ trong ra – inside out” gồm vài chục bức tranh được thể hiện từ năm 2018 đến nay, Trần Lê Nam muốn trình bày triển lãm của mình theo hai giai đoạn, hai xu hướng thực hành và một tư duy hội họa nhất quán trong quan niệm tìm hiểu, khai thác, tái cấu trúc hiện thực theo ngôn ngữ trừu tượng.
Tác phẩm của họa sĩ Trần Lê Nam
Từ 2018 đến 2022: Phần tạo hình chính – các nét lớn, các hướng chuyển động hình thành trên bề mặt bức tranh là kết quả của các thao tác “lấy đi”, tức là sau khi vẽ lên mặt toan, sẽ gạt, cạo, loại bỏ lớp sơn theo toan tính khai thác cấu trúc của đối tượng. Nói cách khác, bức tranh chủ yếu thành hình nhờ các thao tác loại bỏ sau khi đã vẽ vào.
Từ 2022 đến 2025: Bề mặt bức tranh là tập hợp các lớp lấy đi, chồng lên, lấy đi… có nhiều lớp sơn chồng lấn, “co kéo” lẫn nhau. Tranh giai đoạn này vừa là ảo giác vừa có tính cơ học bởi sự chú trọng tới độ dầy của vật liệu vẽ khi diễn tả không gian (vật lý). Bề mặt tranh có màu dầy như đắp phù điêu, hòa sắc nhiều màu “câm”, đục, nặng; các lớp màu dầy đè lên lớp mỏng sáng màu ở phía dưới.
Tác phẩm của họa sĩ Trần Lê Nam
Mặc dù các bức tranh của hai giai đoạn có tính đối lập rõ rệt, nhưng Trần Lê Nam quan niệm rằng, cái đích thẩm mỹ ông hướng đến vẫn là “Vẻ đẹp thô, mộc, khỏe khoắn… coi trọng tính khái quát hơn là chi tiết. Khi sáng tác có thể vẽ đi vẽ lại nhiều lần trên cùng một bức cho đến khi đạt được sự xuất thần. Hình ảnh từ cuộc sống vốn rất phong phú, ta chỉ cần có con mắt và trái tim phát hiện ra vẻ đẹp của nó và cho nó một tinh thần là có được tác phẩm nghệ thuật”.
Tác phẩm của họa sĩ Trần Lê Nam
Trước khi đến với hội họa trừu tượng, Trần Lê Nam từng say mê với Ấn tượng và Biểu hiện, cũng mày mò “xoay sở” để tìm lối đi phù hợp với khí chất và quan điểm thẩm mỹ riêng. Tự nghiên cứu sách vở, đặc biệt từ trải nghiệm sống phong phú và quá trình thực hành liên tục, tới triển lãm nhóm (Nhóm Exit) năm 2005, Trần Lê Nam trưng bày những bức tranh trừu tượng đầu tiên, rồi nhiều triển lãm nhóm kế tiếp, tới nay hành trình đến với hội họa của anh đã tròn 20 năm thực hành hội họa trừu tượng.
