Đẩy lùi 'cây cấm,' gìn giữ bình yên nơi phên dậu Tổ quốc
Hà Giang có địa hình hiểm trở, khí hậu khắc nghiệt và đời sống người dân còn nhiều khó khăn vẫn luôn được xác định là địa bàn nguy cơ cao tái trồng cây thuốc phiện.
Đầu tháng 4/2024, Đồn Biên phòng Sơn Vĩ phối hợp với Công an xã Sơn Vĩ (huyện Mèo Vạc, Hà Giang) đã triệt phá một điểm trồng trái phép gần 100 cây thuốc phiện nằm giữa rừng sâu tại địa phận giáp ranh giữa xã Sơn Vĩ và xã Đức Hạnh (huyện Bảo Lâm, tỉnh Cao Bằng). (Ảnh: TTXVN)
Trên những dãy núi hùng vĩ nơi cực Bắc Tổ quốc, giữa các bản làng heo hút mây mù, lực lượng chức năng bền bỉ trong cuộc chiến chống lại cây thuốc phiện - thứ cây từng là nguyên nhân gây bao hệ lụy cho đời sống người dân.
Hà Giang có địa hình hiểm trở, khí hậu khắc nghiệt và đời sống người dân còn nhiều khó khăn vẫn luôn được xác định là địa bàn nguy cơ cao tái trồng cây thuốc phiện.
Nhờ sự vào cuộc quyết liệt của Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng, Công an tỉnh Hà Giang cùng chính quyền địa phương, những cánh đồng anh túc dần bị thay thế bởi màu xanh của ngô lúa, của niềm tin vào cuộc sống bình yên.
Giữ từng tấc rừng, từng triền núi sạch bóng cây anh túc
Huyện Quản Bạ - một địa phương biên giới của tỉnh Hà Giang là điểm nóng tiềm ẩn nguy cơ trồng, tái trồng cây thuốc phiện. Nơi đây địa hình núi non hiểm trở, dân cư phân bố rải rác, nhiều bản làng còn cách biệt với trung tâm, là điều kiện để một số người dân lén lút trồng cây thuốc phiện tự sử dụng hoặc trao đổi qua biên giới.
Trước thực tế đó, Đồn Biên phòng Tùng Vài đã triển khai đồng bộ nhiều giải pháp nhằm “xóa” tận gốc tình trạng trồng cây cấm. Với phương châm “ba bám, bốn cùng,” cán bộ, chiến sỹ Biên phòng xuống từng thôn, bản, lắng nghe nhân dân, cùng ăn, cùng ở để hiểu bà con.
Trung tá Hoàng Văn Khâm, Đồn trưởng Đồn Biên phòng Tùng Vài chia sẻ, ở vùng cao, nhiều người dân vẫn còn giữ quan niệm cũ, tin rằng cây thuốc phiện có thể dùng làm thuốc chữa đau bụng, nhức mỏi.
Vì thế, trong công tác tuyên truyền, cán bộ, chiến sỹ không chỉ nói bằng tiếng phổ thông mà còn học tiếng dân tộc để mỗi lời nhắn nhủ trở nên gần gũi, dễ hiểu.
Bộ đội Biên phòng kiên trì giải thích cho bà con thấy rõ tác hại đối với sức khỏe cũng như hệ lụy pháp lý nếu trồng loại cây cấm này. Khi hiểu ra, nhiều người chủ động nhổ bỏ, cam kết không tái trồng cùng chung tay xây dựng vùng biên cương ngày càng bình yên, phát triển.
Từ đầu năm 2025 đến nay, Đồn Biên phòng Tùng Vài đã tổ chức nhiều đợt tuyên truyền lưu động tại 3 xã biên giới Tùng Vài, Tả Ván, Cao Mã Pờ, thu hút hàng nghìn lượt người tham gia.
Đặc biệt, tại thôn Chín Chu Lìn (xã Cao Mã Pờ), lực lượng Biên phòng phối hợp cùng chính quyền địa phương vận động 70 hộ dân ký cam kết không trồng, vận chuyển, tàng trữ cây thuốc phiện.
Chính vì vậy, trong quý 1/2025, địa bàn do Đồn quản lý không phát hiện trường hợp vi phạm liên quan đến cây thuốc phiện - một kết quả đáng ghi nhận giữa vùng biên ẩn chứa nhiều thách thức.
Dù đã có nhiều chuyển biến tích cực nhưng cuộc chiến với cây anh túc vẫn còn những diễn biến phức tạp. Ngày 29/3 vừa qua, Đồn Biên phòng Cửa khẩu Quốc tế Thanh Thủy phát hiện gần 1.000 cây thuốc phiện được trồng xen kẽ trong vườn rau cải của một hộ dân tại xã Lao Chải (huyện Vị Xuyên).
Đối tượng Lý Thị Chua (65 tuổi) khai nhận tự ý thu thập hạt giống từ rừng, mang về trồng với mục đích chữa bệnh. Tuy nhiên, kiểm tra hiện trường, lực lượng chức năng còn phát hiện nhiều quả thuốc phiện đã được rạch thân lấy nhựa - dấu hiệu rõ ràng của hành vi khai thác trái phép chất ma túy. Ngay sau đó, toàn bộ diện tích cây thuốc phiện bị phá bỏ, đối tượng được đưa về đơn vị để tiếp tục điều tra, xử lý theo quy định của pháp luật.
Vụ việc như một lời cảnh báo, vẫn còn đó những kẽ hở trong nhận thức khiến người dân dễ bị cám dỗ bởi giá trị tạm thời của loại cây cấm. Tuy nhiên, sự vào cuộc kịp thời và quyết đoán của lực lượng Biên phòng góp phần ngăn chặn nguy cơ “tái nở” của cây anh túc nơi biên ải.
Gieo niềm tin, giữ bình yên vùng cao
Không chỉ lực lượng Biên phòng, Công an các địa phương cũng là “lá chắn thép” trong cuộc chiến bài trừ cây thuốc phiện. Hưởng ứng kế hoạch phòng, chống tái trồng cây thuốc phiện của Ban Chỉ đạo phòng, chống tội phạm, tệ nạn xã hội và thực hiện phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc về thực hiện công tác phòng, chống ma túy ở tỉnh Hà Giang, Công an xã Thu Tà (huyện Xín Mần) phối hợp với chính quyền địa phương, huy động sự vào cuộc của già làng, trưởng bản, người có uy tín trong cộng đồng để lan tỏa tinh thần “nói không với cây cấm.”
Trung tá Hoàng Nam, Trưởng Công an xã Thu Tà chia sẻ: "Chúng tôi đến với bà con bằng sự lắng nghe, chia sẻ và đồng hành. Có những người trồng cây thuốc phiện không phải vì cố tình vi phạm mà chỉ do thiếu hiểu biết. Vì thế, bên cạnh việc tuyên truyền, chúng tôi kiên trì tiếp cận từng nhà, trò chuyện từng người để giúp họ hiểu rõ tác hại cũng như hậu quả pháp lý. Khi đã thấu hiểu, nhiều người dân đã tự tay phá bỏ cây thuốc phiện, ký cam kết không tái phạm."
Minh chứng rõ nét là ngày 9/4 vừa qua, một công dân trẻ ở thôn Nàng Cút, xã Thu Tà tự nguyện nhổ bỏ và giao nộp 121 cây thuốc phiện cho Công an xã. Số cây sau đó được tiêu hủy theo đúng quy trình như một biểu tượng cho cuộc chiến đấu thầm lặng nhưng hiệu quả nơi vùng biên xa xôi.
Thay vì trồng cây thuốc phiện, người dân giờ đây được khuyến khích chuyển sang các loại cây dược liệu quý vừa phù hợp với thổ nhưỡng, vừa mở ra hướng đi mới.
Các mô hình “Vườn cây thanh niên,” “Thôn bản không ma túy” cũng từng bước được hình thành, thắp lên hy vọng về một vùng biên giới yên bình, phát triển.
Những con số thống kê không chỉ là minh chứng cho sự quyết liệt của lực lượng chức năng mà còn phản ánh sự chuyển biến trong nhận thức của người dân. Cây thuốc phiện - biểu tượng của u mê và đau khổ dần bị đẩy lùi nhờ niềm tin, sự kiên trì và tấm lòng người lính nơi biên cương Tổ quốc.
Cuộc chiến ấy có thể còn lâu dài. Nhưng với mỗi vạt đồi, triền núi được trả lại màu xanh, mỗi thôn bản vang tiếng cười thay vì khói thuốc phiện là thêm một bước tiến vững chắc trên hành trình bảo vệ sự bình yên cho mảnh đất nơi địa đầu cực Bắc Tổ quốc./.
