Dân gánh 28 tỷ USD tiền điện, Texas loay hoay tự cứu

Hội đồng Điện lực tin cậy của Texas (ERCOT) hôm 24/2 đã tổ chức cuộc họp với các lãnh đạo tiểu bang để tìm phương án tốt nhất hỗ trợ mạng lưới điện đáp ứng nhu cầu sưởi ấm của người dân trong bão tuyết.

Nhân viên của một công ty điện đang cố gắng khôi phục nguồn điện tại một khu dân cư sau khi phần lớn Texas bị mất điện do bão tuyết. Ảnh: AP.

Các quan chức ERCOT cho biết, tuần trước, mạng lưới điện của bang này đã phải ứng phó với một tình huống cực kỳ nguy hiểm. Lưới điện của Texas chỉ chịu được 4 phút 37 giây nữa sẽ xảy ra mất điện toàn tiểu bang.

356 chiếc máy phát điện đã bị đánh sập khi cơn bão tuyết tràn qua tiểu bang. Chúng ở tình trạng thảm họa gấp đôi những gì mà Texas đã trải qua trong mùa đông khắc nghiệt vào năm 2011. Tình trạng mất điện đã khiến người dân ở Texas chìm trong bóng tối, kỷ lục trong 70,5 giờ.

Giám đốc điều hành Bill Magness cho biết: "Đây là một sự kiện tàn khốc. Năng lượng là điều cần thiết cho một nền văn minh."

ERCOT cho biết, họ có 13 đơn vị cung cấp điện nhưng 6 trong số đó đã bị ngừng hoạt động vào tuần trước.

Một mạng lưới điện độc lập cho phép người dân ở Texas mua điện với giá cạnh tranh song trong những sự cố thiên tai thế này thì mạng lưới tách biệt của Texas không được đấu nối thêm các nguồn cung từ nơi khác để giải quyết các tình huống khẩn cấp.

Một số nơi ở Texas không có điện cho người dân sưởi ấm nhưng tại một số khu vực có điện thì người dân phải trả quá nhiều tiền cho hóa đơn đắt đỏ.

Phân tích của Wall Street Journal được công bố hôm 24/2 cho thấy người tiêu dùng điện từ thị trường "thả nổi" của Texas phải trả nhiều hơn 28 tỷ USD so với cư dân ở những bang áp dụng phương thức cấp điện truyền thống, trong đó ngành điện vẫn được chính quyền điều tiết.

Các chuyên gia cũng cảnh báo rằng rằng người dùng điện Texas theo chính sách giá "thả nổi" của tiểu bang này có khả năng chịu thêm phí nâng cấp lưới điện trong thời gian tới.

Texas năm 1999 bắt đầu ban hành quy định về "thả nổi" ngành điện, giao quyền kiểm soát toàn bộ hệ thống phân phối điện của bang cho một nhóm gồm các nhà phát điện, công ty truyền tải và nhà bán lẻ điện tư nhân. Những người ủng hộ điều này kỳ vọng "thả nổi" ngành điện sẽ giúp tạo thêm nhiều cạnh tranh trong ngành này và giảm chi phí cho người tiêu dùng điện.

Tuy nhiên, các hộ gia đình tiêu dùng điện từ thị trường được "thả nổi" ở Texas đã chịu mức phí cao hơn 13% so với mức trung bình cả nước Mỹ giai đoạn 2004-2019, theo phân tích của Wall Street Journal dựa trên dữ liệu từ Cơ quan Thông tin Năng lượng liên bang.

Bất chấp quy định "thả nổi" ngành điện ở Texas được đưa ra để tạo ra môi trường cạnh tranh nhiều hơn, các thương vụ sát nhập trong ngành đã khiến người dân tại bang chỉ còn hai nhà cung cấp điện bán lẻ chính.

Khi quy định về "thả nổi" ngành điện được thông qua, 60% cư dân Texas buộc phải chọn sử dụng điện từ công ty tư nhân.

Với những quy tắc thị trường mở khác biệt với nhiều khu vực khác trên khắp nước Mỹ, Texas yêu cầu các nhà sản xuất điện cam kết duy trì hoạt động cho nhà máy của họ trong nhiều năm tới. Tuy nhiên, khi đợt khí lạnh ập đến gây hạn chế cho việc vận chuyển khí đốt và làm đóng băng tuabin gió, thì hàng loạt nhà máy điện trong cam kết nêu trên lại đang bảo trì.

Bang này dường như cũng không lưu ý đến các cảnh báo từ một báo cáo về đợt lạnh tương tự vào năm 2011. Cảnh báo kêu gọi nhà sản xuất nên cách nhiệt cho thiết bị phát điện của mình để tránh bị ảnh hưởng từ không khí lạnh. Việc cách nhiệt này đòi hỏi khá nhiều chi phí nhưng bù lại có thể giảm thiểu nguy cơ sập điện.

Giải pháp kết nối vùng cho Texas

Các chuyên gia cho rằng việc tăng cường đường truyền tầm xa trên khắp nước có thể giúp ngăn chặn sự cố mất điện trong tương lai.

Ông Michael Wara, Giám đốc chương trình khí hậu và năng lượng tại Đại học Stanford, khuyên rằng Texas nên phối hợp chặt chẽ hơn với các khu vực lân cận để có được nhiều lợi ích hơn.

Texas đã từ chối vượt qua ranh giới của tiểu bang trong vấn đề năng lượng, ngăn cản các cơ quan quản lý liên bang nhúng tay vào mạng lưới điện của họ. Điều này đã khiến tiểu bang chật vật một mình khi các nguồn lực nội bang không đáp ứng đủ nhu cầu. Trong vài năm gần đây, các đợt nóng mùa hè đã đẩy hệ thống điện của Texas đến giới hạn.

Nhiều khu vực tại Texas không có đèn điện trong tuần trước. Ảnh: AP.

Các cơ quan chức năng ở bang này hiện đặt trọng tâm trước mắt vào việc khôi phục nguồn điện trên toàn Texas. Bên cạnh đó, họ cũng bắt đầu tìm phương pháp nhằm giúp hệ thống lưới điện có thể chuẩn bị tốt cho tương lai.

Richard Glick, Chủ tịch ủy ban điều tiết năng lượng liên bang cho rằng Texas nên cân nhắc lại về hệ thống điện độc lập của mình. Ông chỉ ra rằng những bang lân cận có quyền truy cập vào hệ thống phát qua các đường truyền đã có thể xoay sở phục hồi mạng lưới điện của họ một cách nhanh chóng sau đợt đóng băng sâu, bao gồm phần lớn các bang ở thượng Trung Tây, và thậm chí là các vùng nằm ngoài lưới điện chính của Texas như El Paso và Lubbock, Texas.

Mạng lưới điện Trung Tây này cũng bị mất điện liên tục vào ngày 15 và 16/2 nhưng đã khôi phục phần lớn vào trước ngày 17/2, nhờ liên kết lưới điện với phần còn lại của đất nước.

Trong nhiều thập kỷ nay, các chuyên gia lưới điện đã kêu gọi xây dựng diện rộng các đường dây tải điện để đảm bảo nguồn cung năng lượng. Nếu được thực hiện tốt, vấn đề mà Texas đang phải gánh chịu có thể được giảm bớt bằng cách thay thế nguồn cung cấp từ các nhà máy điện nội bang gặp sự cố bằng điện từ những vùng khác của Mỹ, hoặc thậm chí từ Canada và Mexico.

Tuy nhiên, để thực hiện được điều này, chính quyền Tổng thống Biden cần phải tìm ra cách xoay xở hàng hàng tỷ, thậm chí hàng nghìn tỷ USD chi tiêu cần thiết. Bên cạnh đó, chính phủ cũng cần giải quyết các vấn đề quan liêu đã làm chậm quá trình này trong nhiều thập kỷ.

Hải Lâm