Công nghệ có phải là chìa khóa giúp Đức Phúc chiến thắng tại Intervision 2025?

Niềm tự hào chung của âm nhạc Việt Nam

Tối 20.9, tại Live Arena, Moskva (Nga) - một trong những trung tâm biểu diễn hiện đại nhất châu Âu, chung kết Cuộc thi Âm nhạc Quốc tế Intervision 2025 khép lại trong tiếng reo hò cuồng nhiệt của hàng nghìn khán giả. Đại diện Việt Nam, ca sĩ Đức Phúc, đã xuất sắc giành ngôi vô địch với màn trình diễn ấn tượng Phù Đổng Thiên Vương.

Đại diện Việt Nam, ca sĩ Đức Phúc, đã xuất sắc giành ngôi vô địch với màn trình diễn ấn tượng “Phù Đổng Thiên Vương"

Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Tạ Quang Đông nhận định sau đêm thi rằng chiến thắng này là “niềm tự hào chung” của âm nhạc Việt Nam, thể hiện sự đầu tư bài bản của Bộ và trọng việc chọn lựa ca sĩ, ca khúc phù hợp quốc tế. Nhạc sĩ Huy Tuấn nhận định đây là sản phẩm chất lượng, sự chuẩn bị kỹ càng từ âm nhạc, sân khấu, ê kíp. Nhiều ý kiến trên mạng xã hội nước ngoài nói rằng phần trình diễn của Đức Phúc khiến khán phòng “nghẹn thở”, vì cảm xúc chân thành và cấu trúc tiết mục khai thác bản sắc dân tộc Việt Nam.

Bản thân Đức Phúc chia sẻ: “Phúc lựa chọn ca khúc Phù Đổng Thiên Vương vì muốn mang đến một câu chuyện một tiết mục đậm bản sắc Việt Nam. Phù Đổng Thiên Vương là biểu tượng của sức mạnh, lòng kiên cường tinh thần dẻo dai của người Việt Nam. Từ đó, Phúc cùng ê kíp đã nghĩ đến việc kết hợp yếu tố sử thi với âm nhạc hiện đại, tạo nên một phần trình diễn vừa gần gũi với khán giả Việt Nam, vừa mang hơi thở tiệm cận của âm nhạc hiện đại, để bạn bè quốc tế có thể dễ tiếp cận và dễ hiểu hơn về văn hóa và bản sắc Việt Nam”.

Tuy nhiên, sau niềm vui này thì có ý kiến cho rằng: “Tiết mục của Đức Phúc vừa đoạt Quán quân, xem và nghe chỉ thấy toàn công nghệ...”. Nhận định cá nhân này phần nào phản ánh tâm lý hoài nghi rằng công nghệ có thể “nuốt chửng” cảm xúc của người nghệ sĩ trong âm nhạc. Nhưng nếu nhìn kỹ hơn, công nghệ không hề thay thế, mà chính là cánh tay nối dài cho nghệ thuật.

Công nghệ với hiệu ứng ánh sáng, âm thành, hình ảnh... được sử dụng nhiều trong phần trình diễn của Đức Phúc

Nhìn lại Intervision từ xưa đến nay

Để thấy rõ vai trò tất yếu của công nghệ, hãy so sánh với những kỳ Intervision trước đây.

Vào thập niên 1970 - 1980, Intervision được tổ chức ở Sopot (Ba Lan). Các ca sĩ như Helena Vondráčková (Tiệp Khắc) hay Alla Pugacheva (Liên Xô) chiến thắng gần như hoàn toàn dựa vào giọng hát và dàn nhạc sống. Công nghệ sân khấu khi ấy chỉ dừng ở ánh sáng cơ bản và micro analog. Âm nhạc thời đó thiên về trình diễn trực tiếp, ít hỗ trợ kỹ thuật.

Năm 1981, nghệ sĩ Ái Vân của Việt Nam giành Giải thưởng lớn tại Liên hoan Âm nhạc Dresden (Đức). Thành công của bà đến từ chất giọng trong sáng, cách thể hiện giàu cảm xúc, nhưng bối cảnh sân khấu giản đơn, không có laser, mapping hay hiệu ứng kỹ thuật. Sự so sánh này cho thấy nếu ở thời kỳ đó, công nghệ chưa đủ phát triển, nghệ sĩ chỉ có thể dựa vào chất giọng. Nhưng ở thế kỷ 21, khi khán giả toàn cầu đã quen với chuẩn mực trình diễn đa tầng (hình ảnh, âm thanh, hiệu ứng ánh sáng), công nghệ trở thành phần tất yếu và không-thể-thiếu của nghệ thuật biểu diễn, đặc biệt là ở quy mô lớn.

Công nghệ là cầu nối để âm nhạc Việt "chạm" đến trái tim khán giả thế giới

Intervision 2025 quy tụ các ca sĩ ở hơn 20 quốc gia, đến từ nhiều nền văn hóa khác nhau. Trong cuộc cạnh tranh khốc liệt này, nếu chỉ hát thuần túy, liệu thông điệp của Đức Phúc có đủ sức “nổi bật” giữa hàng loạt ca khúc Pop, Latin hay Ballad hiện đại?

Trong phần trình diễn của đại diện Việt Nam, Đức Phúc mang đến ca khúc Phù Đổng Thiên Vương, hệ thống ánh sáng laser, công nghệ mapping 3D tạo nên hình ảnh Thánh Gióng với cây tre xanh - biểu tượng của làng quê Việt Nam. Chính công nghệ thị giác này khiến phần biểu diễn của Đức Phúc trở nên sống động và dễ hiểu với khán giả quốc tế, vốn không quen thuộc truyền thuyết Thánh Gióng của riêng Việt Nam.

Sự khác biệt nằm ở chỗ âm nhạc phối khí mang âm hưởng dân gian Việt Nam kết hợp với nhạc điện tử, phối âm hiện đại tạo nên chất liệu riêng.

Công nghệ sân khấu giúp chất liệu đó được “dịch” sang ngôn ngữ toàn cầu - ánh sáng, hình ảnh, hiệu ứng - mà khán giả quốc tế đều có thể cảm nhận tức thì. Bình luận viên Yana Churikova (Nga) nhận định: "Đây là một trong những phần dàn dựng công phu nhất Intervision năm nay. Tôi ấn tượng với sự kỷ luật và chuyên tâm của Đức Phúc - từng bước đi, từng chi tiết đều được tính toán cẩn trọng để rồi thăng hoa trên sân khấu”. Chính vì sự kết hợp này, chắc chắn các giám khảo và người xem, dù không hiểu tiếng Việt, nhưng ánh sáng và hình ảnh kết hợp cùng âm nhạc khiến họ cảm nhận rõ rệt tinh thần anh hùng dân tộc - mang dấu ấn bản sắc Việt Nam. Nói cách khác, công nghệ không “cướp” cảm xúc mà đã khuếch đại cảm xúc. Nó giúp khán giả toàn cầu đi từ tò mò đến đồng cảm, từ lạ lẫm đến vỗ tay nồng nhiệt.

Clip được Đức Phúc chia sẻ trên trang fb cá nhân giây phút anh mang chiến thắng lịch sử cho âm nhạc Việt Nam

Nghệ sĩ thời công nghệ, từ người hát đến người kể chuyện đa phương tiện

Nếu Intervision những năm 1970 là nơi mà giọng hát “thuần túy” của người nghệ sĩ tỏa sáng, thì Intervision 2025 chứng minh nghệ sĩ hôm nay cần trở thành người kể chuyện đa phương tiện. Đức Phúc không chỉ hát mà anh dẫn dắt khán giả qua một hành trình thị giác - thính giác - văn hóa. Từ chiếc áo tứ thân cách điệu (mà có người cho rằng đó là áo giáp), đến âm hưởng nhạc dân gian, tất cả được sắp đặt trong kịch bản có chủ ý. Công nghệ giữ vai trò “nhạc trưởng vô hình”, giúp từng chi tiết ăn khớp, tạo nên tổng thể hài hòa. Điều này cho thấy chiến thắng của Đức Phúc không hề ngẫu nhiên, mà phản ánh một xu hướng tất yếu: nghệ sĩ thế hệ mới muốn chinh phục thế giới phải biết khai thác công nghệ, thay vì xem nó như “đối thủ” làm loãng cảm xúc.

Những ý kiến cho rằng công nghệ làm tiết mục mất đi “cái hay” đã bỏ qua một thực tế là nghệ thuật luôn biến đổi cùng thời đại. Giọng hát của Đức Phúc là trái tim, còn công nghệ chính là đôi cánh. Không có đôi cánh ấy, câu chuyện Thánh Gióng có thể chỉ là giai thoại xa lạ; nhưng nhờ công nghệ, nó đã trở thành biểu tượng chạm đến trái tim khán giả toàn cầu.

Chiến thắng Intervision 2025 cho thấy âm nhạc Việt Nam không chỉ có giọng hát và giai điệu, mà còn có khả năng hòa mình vào nhịp đập của thời đại số. Và ở đó, công nghệ không đối lập, mà là phần tất yếu của nghệ thuật...

Nhật Hạ