Chinh phục thị trường nội địa: Doanh nghiệp loay hoay với bài toán giá thành
Để doanh nghiệp có thể mở rộng hơn nữa thị trường nội địa, rất cần sự phối hợp chặt chẽ giữa Nhà nước, Hiệp hội và các DN, trong đó nhà nước cấp thiết phải xây dựng chiến lược phát triển thị trường nội địa bài bản.
Chinh phục thị trường nội địa được xem là giải pháp quan trọng để đảm bảo đầu ra sản phẩm ổn định và bền vững, nhất là trong bối cảnh thị trường xuất khẩu đang phải đối mặt với nhiều thách thức và rào cản. Việc tập trung cho thị trường nội địa không chỉ giúp DN giảm phụ thuộc vào xuất khẩu, phát huy lợi thế trong nước, còn mang đến cho người tiêu dùng nhiều cơ hội tiếp cận các sản phẩm đạt tiêu chuẩn quốc tế.
Đánh giá nhu cầu từ thị trường nội địa, Bộ Công Thương cho biết, năm 2024, nhu cầu tiêu thụ trong nước đạt khoảng 5 - 5,5 tỷ USD đối với hàng dệt may và xấp xỉ 1 tỷ USD với hàng giày dép. Con số này đã phản ánh sự gia tăng rõ rệt nhu cầu tiêu dùng sản phẩm chất lượng cao của người dân.
Nhiều sản phẩm chủ lực của Việt Nam đang dần chinh phục thị trường nội địa
Tuy tiềm năng lớn, nhưng để khai thác, mở rộng thị trường nội địa với sản phẩm dệt may hay da giày không hề dễ dàng. Điểm yếu đầu tiên đó chính là hệ thống bán lẻ trong nước còn yếu và phân tán, khiến sản phẩm khó tiếp cận đồng đều ở cả thành thị lẫn nông thôn. Bên cạnh đó, tâm lý chuộng hàng ngoại vẫn tồn tại, đặc biệt trong giới trẻ.
Một rào cản lớn khác là phụ thuộc nguyên phụ liệu nhập khẩu, khiến giá thành sản phẩm nội địa còn cao, khó cạnh tranh với hàng giá rẻ từ Trung Quốc, Thái Lan. Về thực tế này, ông Phan Văn Chinh, Phó cục trưởng Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước (Bộ Công Thương) cho biết, tỷ lệ nội địa hóa trong ngành dệt may, da giày đến nay mới đạt khoảng 40% - 50%, trong khi dung lượng thị trường trong nước ước đạt 6 - 6,5 tỷ USD, mở ra cơ hội gia tăng đơn hàng, thúc đẩy công nghiệp phụ trợ và nâng tỷ lệ nội địa hóa.
Ngoài hệ thống phân phối, nguyên phụ liệu cho các sản phẩm nội địa chủ lực, lo ngại nhất hiện nay vẫn là vấn nạn hàng giả, hàng nhái tràn lan. Nhiều thương hiệu như nổi tiếng trong nước thường xuyên bị làm giả, gây tổn thất doanh thu và suy giảm niềm tin người tiêu dùng.
Đó là chưa kể sự mất cân đối trong xây dựng thương hiệu, khi các DN bán lẻ ngoại bắt tay với nhãn hàng quảng bá mạnh mẽ, xây dựng thương hiệu, tăng sức cạnh tranh và đưa sản phẩm tới tận tay người tiêu dùng để tạo uy tín, nhưng công tác quảng bá, xúc tiến thương mại hàng Việt với người Việt dù đã có nhưng vẫn còn nhiều hạn chế.
Xây dựng chiến lược bài bản
Với sự nỗ lực trong đổi mới công nghệ, quy trình thiết kế, giá thành của các sản phẩm Việt Nam thời gian qua đã cải thiện đáng kể. Nhiều DN chủ động đầu tư công nghệ, mở rộng chuỗi phân phối, phát triển thương mại điện tử và chăm sóc khách hàng bài bản. Dù vậy, nếu biết tận dụng lợi thế quy mô dân số và sức mua ngày càng lớn, thị trường nội địa hoàn toàn có thể trở thành trụ cột song hành cùng xuất khẩu, giúp DN duy trì sự phát triển bền vững.
Theo bà Nguyễn Thị Tuyết Mai, Phó Tổng Thư ký Hiệp hội Dệt may Việt Nam (Vitas), với năng lực sẵn có, các DN dệt may có thể mở rộng hơn nữa thị trường nội địa, cạnh tranh mạnh hơn với các ông lớn nước ngoài. Nhưng để làm được điều này, rất cần sự phối hợp chặt chẽ giữa Nhà nước, Hiệp hội và các DN. Nhà nước cấp thiết phải xây dựng chiến lược phát triển thị trường nội địa bài bản
“Nhà nước tiếp tục hoàn thiện chính sách bảo vệ thị trường; Hiệp hội có vai trò kết nối, vận động chính sách và các DN phải chuyển từ gia công sang xây dựng thương hiệu, phát triển nội địa. Khi ba yếu tố này phối hợp, mục tiêu phát triển bền vững sẽ thành công, giúp Việt Nam vừa giữ vững vị thế xuất khẩu, vừa chiếm lĩnh thị trường nội địa”, bà Mai tin tưởng.
Nếu tận dụng lợi thế quy mô dân số và sức mua ngày càng lớn, thị trường nội địa hoàn toàn có thể trở thành trụ cột song hành cùng xuất khẩu
Nhận thấy sản phẩm da giày trong nước chiếm lĩnh phân khúc trung cấp nhưng cũng khá chật vật, bà Phan Thị Thanh Xuân, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Da giày - Túi xách Việt Nam (Lefaso) cho rằng, các DN vẫn thiếu nguồn cung ứng đạt chuẩn với giá hợp lý, khiến DN phải loay hoay với bài toán giá thành để giữ khách hàng.
Do đó, trong chiến lược phát triển giai đoạn 2026 - 2030, Lefaso sẽ cùng Bộ Công Thương xây dựng lộ trình phát triển thương hiệu Việt, từng bước hình thành chuỗi thương hiệu mạnh, đủ sức đáp ứng thị trường trong nước và vươn ra quốc tế. “Hiệp hội sẽ tiếp tục làm cầu nối với Chính phủ, xây dựng tiêu chuẩn, quy chuẩn, đẩy mạnh truyền thông nâng cao nhận thức tiêu dùng. Nhà nước cần sớm hoàn thiện hệ thống tiêu chuẩn, quy chuẩn, tăng cường quản lý bằng công nghệ truy xuất nguồn gốc và đẩy mạnh truyền thông để người tiêu dùng nhận thức rõ hơn giá trị hàng Việt”, bà Xuân đề xuất.
Khuyến nghị từ Bộ Công Thương cũng chỉ rõ, để giữ vững “sân nhà”, các DN cần quan tâm nhiều hơn tới 3 yếu tố về giá - chất lượng và thương hiệu. Cụ thể là giá sản phẩm phải hợp lý, phù hợp khả năng chi trả của số đông; chất lượng sản phẩm phải ngang tầm quốc tế; từng bước tạo ra các thương hiệu đủ sức chạm tới cảm xúc người tiêu dùng.
Giải pháp được nhấn mạnh chính là tối ưu chi phí thông qua quản trị hiệu quả, áp dụng công nghệ và AI vào dự báo nhu cầu, quản lý tồn kho. Bên cạnh đó, DN cần chuyển đổi sang mô hình bán hàng đa kênh sẽ giúp mở rộng phạm vi tiếp cận, nâng cao trải nghiệm mua sắm, giữ chân khách hàng. Cùng với đó, việc đầu tư vào nghiên cứu, phát triển và thiết kế bền vững cũng là hướng đi dài hạn, phù hợp xu thế toàn cầu đối với da giày và dệt may.
