Cây bàng 'tình nghĩa' cứu sống nhiều chiến sỹ trong nhà tù Hỏa Lò

Khi đến thăm khu di tích nhà tù Hỏa Lò, khách tham quan không khỏi rùng mình khi tận mắt chứng kiến những hiện vật gắn liền với những mất mát, đau thương của dân tộc. Tại đây, những chiếc máy chém, chuồng cọp hay những dụng cụ hỗ trợ tra tấn đã cướp đi bao sinh mạng của chiến sỹ cách mạng yêu nước.

Những hiện vật được lưu giữ và trưng bày tại đây như những bằng chứng thép tố cáo tội ác của thực dân Pháp khi xây dựng nhà tù Hỏa Lò, biến nhà tù Hỏa Lò trở thành nỗi khiếp sợ của Đông Dương.

Nhà tù Hỏa Lò được xây dựng trở thành pháo đài bất thủ xâm phạm và kiên cố bậc nhất Đông Dương.

Trong chuyến tham quan khu di tích nhà tù Hỏa Lò cách đây không lâu, đoàn chúng tôi được nghe hướng dẫn viên Lã Bích Thủy kể chuyện về cây bàng tình nghĩa đã cứu sống rất nhiều chiến sỹ cách mạng. Trải qua bao thăng trầm, biến cố của lịch sử, thế nhưng cây bàng vẫn đứng sừng sững bên hai tòa nhà Hỏa Lò để làm nhân chứng lịch sử.

Khi bị giam trong nhà tù Hỏa Lò, các chiến sỹ yêu nước ngày ngày phải chịu những trận đòn tra tấn dã man cùng những ngày đói triền miên. Cũng chính vì đói nên người tù gặp gì ăn nấy, họ ăn những thứ rau muống được vớt trực tiếp từ đầm lầy, họ ăn những thứ đậu phụ chua, thậm chí luộc lên ném còn không vỡ.

Mặc dù có chế độ ăn cho người tù nhưng thức ăn hàng ngày chỉ là những thứ gạo mốc xanh, mốc đỏ. Khi nấu thành cơm còn lẫn cả sạn, người tù khi ăn phải đổ nước vào cho cơm nổi lên còn sạn lắng xuống. Thậm chí, có nhiều khi vì muốn giữ lại sự sống mà người tù đành phải ăn cả chuột chết.

Do ăn uống quá khổ cực nên người tù thường mắc phải các căn bệnh thông thường như kiết lị, tiêu chảy hay thương hàn, thế nhưng may mắn thay, chính cây bàng đã níu lại sự sống cho nhiều người tù khi họ rơi vào hiểm bệnh. Khi mắc bệnh người tù đã tận dụng hầu hết các búp bàng non ăn sống để chữa bệnh kiết lị, tiêu chảy. Những cành bàng thẳng hơn được người tù tận dùng để làm tẩu thuốc hay quạt, bút viết.

Trải qua hàng trăm năm, cây bàng " tình nghĩa" vẫn sừng sững hiên ngang trong khuôn viên của nhà tù Hỏa Lò.

Có một người tù chính trị mà sau này đã trở thành cán bộ lãnh đạo cấp cao của lực lượng Công an nhân dân Việt Nam đã giành cho những cây bàng trong nhà tù Hỏa Lò một tình cảm đặc biệt, đó chính là Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân Nguyễn Sỹ Huynh, quê Đà Nẵng. Đồng chí Nguyễn Sỹ Huynh tham gia hoạt động cách mạng và bị thực dân Pháp bắt năm 1943, đưa về giam giữ tại nhà tù Hỏa Lò. Trong hồi ký của mình, đồng chí Nguyễn Sỹ Huynh không thể quên được những kỷ niệm với những cây bàng tình nghĩa tại nhà tù Hỏa Lò.

Hồi đó, đồng chí Nguyễn Sỹ Huynh bị ốm rất nặng, ốm đến nỗi y sỹ người Pháp quyết định không cứu chữa nữa mà cho khiêng ông vào nhà xác. Nguyễn Sỹ Huynh ở trong nhà xác được 1 tuần, bên trong nhà xác, chuột kéo về từng đàn, kéo tai, cắn rách tai và máu chảy lênh láng ra cổ, ra vai, cùng đó ông phải chịu mùi xú uế của những thể xác khác bốc ra khiến ông không còn chút sức lực.

Biết ông vẫn còn sống sau đợt kiểm tra xác tù nhân để đem đi tiêu hủy, chúng quyết định chuyển ông quay trở lại phòng giam. Biết được công dụng thần kỳ của bàng chín trong việc hồi phục sức khỏe, mỗi ngày bạn tù gửi cho ông 4 tới 5 quả bàng chín ăn kèm với giá đỗ, từ đó bệnh tình của ông ngày càng có tiến triển tốt hơn và sau một thời gian thì ông khỏe hẳn.

Khi miền Bắc Việt Nam được giải phóng, nhà tù Hỏa Lò được chính phủ ta tiếp quản lại thì tất cả những người tù được trao trả, ông Nguyễn Sỹ Huynh được quay trở về với quê hương và tiếp tục phục vụ cách mạng, phục vụ nhân dân. Đến nay, câu chuyện về thiếu tướng Nguyễn Sỹ Huynh và cây bàng tình nghĩa vẫn được kể lại khiến nhiều người không khỏi khâm phục ý chí nghị lực phi thường của người tù cách mạng và công dụng chữa bệnh thần kỳ của cây bàng tại nhà tù Hỏa Lò.

Lương Hằng