Cần điều tra nguyên nhân, làm rõ trách nhiệm trong vụ sập gãy kè chống sạt trượt sông Phó Đáy

Kề chống sạt trượt sông Phó Đáy tại khu vực đền Mẫu xã Sơn Đông, huyện Lập Thạch bị hư hỏng "tan nát".

Công trình vừa xây xong đã “tan nát”

Đêm 28/6/2023, toàn bộ các hạng mục công trình kè mới được xây dựng ở sông Phó Đáy, khu vực đền Mẫu, xã Sơn Đông, huyện Lập Thạch, tỉnh Vĩnh Phúc với vốn đầu tư hơn 17 tỷ đồng bất ngờ sụt lún, hư hỏng nghiêm trọng, kéo theo nhiều hạng mục công trình của đền Mẫu cũng hư hỏng, nứt vỡ, nghiêng ngả.

Đây là công trình cấp bách xử lý sự cố sạt lở, nhưng thực tế cho thấy mới trải qua vài trận mưa đầu mùa đã “tan nát”. Trước đó, vào quý III năm 2022, khu vực đền Mẫu đã từng xảy ra sạt lở. Trước thực tế mà UBND huyện Lập Thạch báo cáo, nên công trình xử lý sạt trượt sông Phó Đáy khu vực đền Mẫu và trạm bơm Phú Bình II cũng thuộc xã Sơn Đông đã được UBND tỉnh Vĩnh Phúc ban hành quyết định phê duyệt thực hiện khẩn cấp vào ngày 30/12/2022.

Ban QLDA Đầu tư xây dựng các công trình Nông nghiệp và phát triển Nông thôn tỉnh Vĩnh Phúc là chủ đầu tư dự án, có trách nhiệm lựa chọn đơn vị tư vấn thiết kế, tư vấn giám sát, nhà thầu thi công xây dựng công trình, bảo đảm năng lực, kinh nghiệm.

Có ý kiến cho rằng cơ quan chức năng cần vào cuộc điều tra làm rõ trách nhiệm các bên trong sự cố sạt lở kè chống sạt trượt sông Phó Đáy.

Chủ đầu tư cũng là đơn vị chịu trách nhiệm chỉ đạo tư vấn thiết kế đo đạc, khảo sát địa hình bảo đảm số liệu sát thực tế làm tài liệu tính toán thiết kế cho phù hợp; cử cán bộ giám sát khảo sát trong quá trình khảo sát; chịu trách nhiệm về tính chính xác của số liệu khảo sát (địa hình, địa chất); bổ sung đầy đủ tài liệu thủy văn, để chuẩn xác trong tính toán các chỉ tiêu, thông số thiết kế bảo đảm an toàn, kinh tế - kỹ thuật, tránh lãng phí.

Đơn vị tư vấn khảo sát, thiết kế được lựa chọn là Công ty Cổ phần Tư vấn đầu tư nông nghiệp và phát triển nông thôn Vĩnh Phúc. Còn Trung tâm Kiểm định, giám sát công trình Nông nghiệp và phát triển Nông thôn Vĩnh Phúc là đơn vị tư vấn giám sát. Công trình đã thi công xong, đang chờ nghiệm thu bàn giao thì xảy ra sạt lở hư hỏng vào đêm 28/6/2023.

Thông tin với báo chí về nguyên nhân gây sập bờ kè, ông Nguyễn Tuấn Vũ - Giám đốc Ban QLDA Đầu tư xây dựng các công trình Nông nghiệp và phát triển Nông thôn tỉnh Vĩnh Phúc cho biết: Đang tìm cơ quan có năng lực để giám định, đưa ra kết luận trên cơ sở khoa học, khách quan về nguyên nhân của sự cố.

Cần điều tra làm rõ nguyên nhân

Trao đổi với phóng viên PL&XH xung quanh sự cố trên, kỹ sư xây dựng Nguyễn Thành T (tên đã thay đổi), người từng nhiều năm đảm trách nhiệm vụ chuyên môn giám sát kỹ thuật thi công ở các công trình đê kè cho biết: Sự cố sập kè chống sạt trượt sông Phó Đáy khu vực đền Mẫu là rất đáng tiếc, và có những điểm cần cơ quan chức năng vào cuộc mới có thể điều tra làm rõ nguyên nhân, rút ra bài học kinh nghiệm.

Sự cố sạt lở kè sông Phó Đáy đêm 28/6 kéo theo nhiều hạng mục công trình đền Mẫu cũng hư hỏng.

Thực tế cho thấy, lượng nước sông Phó Đáy thời gian vừa qua không quá lớn, nhưng địa hình sông có những điểm khác biệt, đoạn từ cầu Bì La (huyện Lập Thạch) lòng sông rất rộng nhưng chạy đến đoạn khu vực đền Mẫu xã Sơn Đông thì thu hẹp lại, tại đây dòng chảy lao thẳng về phía đền Mẫu với tốc độ khá lớn.

“Không loại trừ nguyên nhân do yếu tố bất thường của địa hình, hoặc hiện tượng thời tiết cực đoan - mưa lớn chẳng hạn, mà gây ra sự cố sập kè. Nhưng vấn đề kỹ thuật luôn được xác định là yếu tố then chốt quyết định chất lượng công trình” - kỹ sư Nguyễn Thành T khẳng định.

Kết cấu bê tông cốt thép công trình kè chống sạt trượt sông phó đáy toác vỡ, gãy đổ, nghiêng ngả.

Để làm rõ nguyên nhân và trách nhiệm của các đơn vị liên quan đến dự án, cơ quan chức năng cần tiến hành hành giám định các khâu. Thứ nhất, kiểm tra về trình tự khảo sát thiết kế, liên quan đến các thông tin về lưu lượng nước, dòng chảy mà báo cáo khảo sát kinh tế kỹ thuật nói đến có chính xác với thực tế hay không? Nếu như phương án khảo sát thiết kế không đúng thực tế, để xảy ra “râu ông nọ cắm cằm bà kia” thì hậu quả sạt lở, hư hỏng là khó tránh khỏi.

Thứ hai, kiểm tra về trình tự thi công, căn cứ trên nhật ký giám sát, mà đơn vị đã báo cáo - những công việc hàng ngày sáng và chiều, các thông tin cập nhật về mực nước, dòng chảy, nhân lực máy móc… Tất cả những yếu tố trên đều ảnh hưởng đến chất lượng công trình, đặc biệt là công trình kè chống sạt trượt.

Thứ ba, kiểm tra giám định lại công tác lấy thí nghiệm đầu vào, xem xét vật liệu đầu vào như cát, sỏi, xi măng… có đúng yêu cầu hay không? Các biện pháp kỹ thuật lu lèn, có đủ độ chặt (độ K) hay không? Ngoài ra còn phải lấy mẫu thi công, để đem về cơ quan chuyên môn xác định có đảm bảo kỹ thuật hay không.

“Có thể kể đến một bài học kinh nghiệm kỹ thuật từng xảy ra ở cầu Bì La (trên sông Phó Đáy), khi người ta tiến hành khoan cọc nhồi khảo sát tầng địa chất, qua hết phần đất, bộ phận thi công đã gặp phải một lớp đá, có ý kiến xin dừng khoan. Đơn vị thi công vẫn không dừng lại mà quyết định cho khoan tiếp, qua tầng đá này họ đã bắt gặp một dòng sông ngầm bên dưới tầng đá, nước phun rất mạnh.

Việc ngay từ đầu xác định được bên dưới lớp đá còn có sông ngầm, đã giúp cơ quan chuyên môn có phương án kỹ thuật phù hợp để giải quyết vấn đề ở cầu Bì La - nếu không, công trình đặt trên tầng đá (mà không biết bên dưới còn có lòng sông ngầm), qua thời gian sử dụng, lưu lượng phương tiện giao thông qua cầu sẽ khiến tầng đá bị áp lực, dẫn đến có thể dịch chuyển gãy vỡ, khiến nước ngầm phun lên ảnh hưởng đến chất lượng công trình”, kỹ sư Nguyễn Thành T chia sẻ.

Từ công tác kiểm tra giám định lại, cơ quan chức năng sẽ xác định chính xác trách nhiệm của các bên trong sự cố sạt lở công trình kè chống sạt trượt sông Phó Đáy khu vực đền Mẫu và Trạm bơm Phú Bình II.

Sỹ Hào