Bộ Tài chính thúc đẩy tạo lập cơ sở dữ liệu phục vụ chuyển đổi số toàn diện

Từ yêu cầu đổi mới đến yêu cầu thực chất

Theo ông Nguyễn Việt Hà - Cục trưởng Cục Công nghệ thông tin và chuyển đổi số (Bộ Tài chính), để triển khai hiệu quả các chủ trương lớn như Nghị quyết 57-NQ/TW của Bộ Chính trị, Nghị quyết 193/2025/QH15 của Quốc hội và Nghị quyết 71/NQ-CP của Chính phủ về chuyển đổi số quốc gia, Bộ Tài chính đã ban hành hàng loạt kế hoạch hành động. Trong đó, Quyết định 1754/QĐ-BTC ngày 15/4/2025 về Kế hoạch chuyển đổi số sau hợp nhất là một dấu mốc quan trọng, mở đường cho việc tích hợp toàn diện hạ tầng, dữ liệu và dịch vụ công của ngành Tài chính.

Theo báo cáo Sơ kết 5 năm (giai đoạn 2021 - 2025) thực hiện Chương trình tổng thể cải cách hành chính nhà nước, đề xuất nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm đẩy mạnh cải cách hành chính nhà nước giai đoạn 2026 - 2030, Bộ Tài chính đã xây dựng hệ thống hạ tầng truyền thông kết nối toàn ngành từ Bộ đến cấp tỉnh, cấp cơ sở. Cơ quan Bộ được trang bị đầy đủ các hệ thống lưu trữ, sao lưu, bảo mật tập trung, đảm bảo tính ổn định và sẵn sàng cho các dịch vụ số. Đặc biệt, hệ thống xác thực tập trung, email nội bộ, chia sẻ tệp và ứng dụng trao đổi thông tin giúp tối ưu hóa vận hành, giảm chi phí hành chính, góp phần hình thành môi trường làm việc số chuyên nghiệp trong các đơn vị tài chính.

Các lĩnh vực chủ chốt như thuế, kho bạc, bảo hiểm xã hội, hải quan đều đạt tỷ lệ số hóa rất cao. Ảnh: Đức Minh

Điểm nổi bật trong giai đoạn 2021 - 2025, Bộ Tài chính đã hoàn thiện Cơ sở dữ liệu tổng hợp về tài chính giai đoạn 1 vào cuối năm 2024. Hệ thống này không chỉ tích hợp dữ liệu từ 8 cơ sở dữ liệu chuyên ngành như: Thuế, Hải quan, Kho bạc Nhà nước, Chứng khoán Nhà nước mà còn kết nối với Bộ Kế hoạch và Đầu tư (trước sáp nhập), hình thành "bức tranh toàn cảnh" về tài chính công. Hệ thống cung cấp hơn 500 báo cáo tiêu chuẩn, 200 dashboard đồ họa theo chuyên ngành và đặc biệt ứng dụng machine learning trong dự báo thu ngân sách nhà nước.

Các lĩnh vực chủ chốt như thuế, kho bạc, bảo hiểm xã hội, hải quan đều đạt tỷ lệ số hóa rất cao. Cụ thể, 100% doanh nghiệp đã sử dụng hóa đơn điện tử; trên 99% khai - nộp - hoàn thuế được thực hiện online; 134 nhà cung cấp nước ngoài kê khai thuế qua cổng Etaxvn.gdt.gov.vn với số thuế nộp lũy kế gần 27.000 tỷ đồng.

Kho bạc Nhà nước cung cấp 100% thủ tục qua dịch vụ công trực tuyến toàn trình, bình quân mỗi ngày xử lý 150.000 chứng từ chi ngân sách. Trong khi đó, ứng dụng VssID trong lĩnh vực bảo hiểm đã có hơn 58 triệu lượt hồ sơ giao dịch điện tử được xử lý trong hơn 4 năm qua.

Nguồn: Bộ Tài chính Đồ họa: Phương Anh

Bên cạnh đó, Bộ Tài chính không chỉ dừng lại ở việc xây dựng Kiến trúc Chính phủ điện tử phiên bản 3.0, mà còn chủ động tích hợp với Bộ Kế hoạch và Đầu tư (trước sáp nhập) để xây dựng Khung Kiến trúc Chính phủ số 4.0. Sự hợp nhất này không chỉ tiết kiệm nguồn lực, tránh trùng lặp mà còn tạo nền tảng cho quản trị liên thông, chia sẻ dữ liệu xuyên bộ, ngành.

Tăng tốc chuyển đổi số

Thực hiện Nghị quyết 57-NQ/TW của Bộ Chính trị, các nghị quyết của Chính phủ; Nghị quyết số 214/NQ-CP ngày 23/7/2025), Bộ Tài chính đã ban hành các kế hoạch hành động về xây dựng các cơ sở dữ liệu quốc gia, cơ sở dữ liệu chuyên ngành của Bộ Tài chính theo (Nghị quyết 71/NQ-CP ngày 1/4/2025; Kế hoạch triển khai của Bộ Tài chính thực hiện Nghị quyết số 214/NQ-CP của Chính phủ ban hành Kế hoạch hành động của Chính phủ thúc đẩy tạo lập dữ liệu phục vụ chuyển đổi số toàn diện.

Theo đó, việc Bộ Tài chính ban hành kế hoạch triển khai Nghị quyết 71 (tại Quyết định số 2570/QĐ-BTC ngày 24/7/2025) nhằm mục tiêu huy động các nguồn lực, tập trung xây dựng hoàn thành cơ sở dữ liệu (CSDL) quốc gia, CSDL chuyên ngành đúng tiến độ để phục vụ 5 nhóm tiện ích của Đề án 06 như: giải quyết thủ tục hành chính, phát triển kinh tế, xã hội, phát triển công dân số, kết nối, chia sẻ, tạo lập dữ liệu dùng chung, tham mưu hoạch định chính sách và nâng cao công tác quản lý nhà nước. Thông qua xây dựng CSDL quốc gia, CSDL chuyên ngành để hình thành các nền tảng phục vụ khai thác, chia sẻ hiệu quả, tạo điều kiện thuận lợi để phát triển kinh tế, xã hội.

Quyết định số 2570 nêu rõ, các đơn vị có CSDL quốc gia, CSDL chuyên ngành tiến hành rà soát, đánh giá toàn diện hệ thống CSDL đã xây dựng, CSDL đang xây dựng, CSDL cần xây dựng mới, đảm bảo bao quát hết các lĩnh vực quản lý nhà nước của Bộ Tài chính.

Các đơn vị có CSDL quốc gia hoàn hành xây dựng trong năm 2025 và các CSDL chuyên ngành hoàn thành theo lộ trình tại Nghị quyết số 71/NQ-CP: Phối hợp cùng với các tập đoàn, doanh nghiệp đồng hành xây dựng hệ thống thông tin, CSDL bao gồm hạ tầng kỹ thuật, phần cứng, nền tảng, phần mềm, an toàn thông tin, ứng dụng thông qua việc đầu tư, hoặc thuê dịch vụ hoặc sử dụng hệ thống thông tin sẵn có hoặc triển khai thử nghiệm, bảo đảm không trùng lặp, chồng chéo, lãng phí...

Hoàn thiện hành lang pháp lý về chuyển đổi số

Tại Quyết định số 2762/QĐ-BTC, Bộ Tài chính xác định mục tiêu xây dựng và triển khai đồng bộ kiến trúc hệ thống, nền tảng dùng chung trong toàn ngành Tài chính xuyên suốt từ trung ương đến địa phương, bảo đảm kết nối, liên thông, chia sẻ dữ liệu thông suốt giữa các đơn vị thuộc Bộ Tài chính và giữa Bộ Tài chính với các bộ, ngành, địa phương và các cơ quan Đảng, Quốc hội, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Tòa án nhân dân, Viện kiểm sát nhân dân và các tổ chức chính trị - xã hội, bảo đảm đồng bộ, thống nhất toàn hệ thống chính trị, thực hiện các mục tiêu của Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị.

Phấn đấu 100% các Cơ sở dữ liệu quốc gia, Cơ sở dữ liệu chuyên ngành thuộc thẩm quyền quản lý của Bộ Tài chính (các CSDL quốc gia, CSDL chuyên ngành) được rà soát, đánh giá, tiếp tục xây dựng, bổ sung và chuẩn hóa toàn diện theo tiêu chuẩn chung, bảo đảm bao quát các lĩnh vực quản lý nhà nước của Bộ Tài chính, khả năng liên thông, kết nối, chia sẻ, tích hợp; nâng cao chất lượng cung cấp dịch vụ công trực tuyến, phục vụ hiệu quả công tác chỉ đạo, điều hành và cải cách thủ tục hành chính dựa trên dữ liệu, đáp ứng yêu cầu thiết thực của người dân, doanh nghiệp.

Tập trung xây dựng, kết nối liên thông, chia sẻ dữ liệu giữa các CSDL quốc gia, CSDL chuyên ngành để xây dựng Trung tâm giám sát điều hành thông minh của Bộ Tài chính, chia sẻ dữ liệu với các Trung tâm giám sát điều hành thông minh phục vụ chỉ đạo điều hành các cấp.

Kế hoạch nêu rõ nhiệm vụ và giải pháp cụ thể như: Hoàn thiện hành lang pháp lý về chuyển đổi số, dữ liệu, bảo vệ dữ liệu cá nhân và định danh điện tử thuộc phạm vi quản lý nhà nước của Bộ Tài chính; xây dựng, ban hành hoặc trình cấp có thẩm quyền ban hành tiêu chuẩn, quy chuẩn để kết nối, chia sẻ các dữ liệu theo lĩnh vực quản lý; hoàn thiện các quy định về quản trị dữ liệu, chuẩn hóa dữ liệu đầu vào, cơ chế chia sẻ, kết nối liên thông dữ liệu với Trung tâm dữ liệu quốc gia theo hướng dẫn của Bộ Công an…

Đức Minh