60 năm chuyên Tổng hợp, 'điều quý nhất không chỉ là thành tích'

Sáng 4/10, Trường ĐH Khoa học Tự nhiên (ĐH Quốc gia Hà Nội) tổ chức Lễ kỷ niệm 60 năm truyền thống Chuyên Tổng hợp; 15 năm thành lập Trường THPT Chuyên Khoa học Tự nhiên và đón nhận Huân chương Lao động hạng Nhì.

Sự kiện có sự tham dự của đại diện lãnh đạo Đảng, Nhà nước, các nhà giáo, học sinh, cựu học sinh, phụ huynh các khối Chuyên Tổng hợp và Trường THPT Chuyên Khoa học Tự nhiên.

Phó Thủ tướng Lê Thành Long trao Huân chương Lao động hạng Nhì cho Trường THPT Chuyên Khoa học Tự nhiên; Huân chương Lao động hạng Nhất cho Bộ môn Chuyên Vật lý và Huân chương Lao động hạng Ba cho Bộ môn Chuyên Toán.

Cách đây 60 năm, vào tháng 9 năm 1965, theo Quyết định của Hội đồng Chính phủ, lớp Toán đặc biệt đầu tiên gồm 38 học sinh được khai giảng tại khu sơ tán của Trường Đại học Tổng hợp Hà Nội ở Đại từ, Thái Nguyên. Từ lớp học nhỏ bé ấy, một ý tưởng lớn về phát hiện và bồi dưỡng tài năng trẻ đã nảy mầm, đặt nền móng cho hệ thống trường chuyên trên cả nước và mở ra truyền thống “Chuyên Tổng hợp”.

6 học sinh dự thi Olympic Toán học quốc tế 2022 đều đoạt huy chương, trong đó, Huy chương Vàng thuộc về hai em: Ngô Quý Đăng (lớp 12) và Phạm Việt Hưng (lớp 11), đều là học sinh Trường Trung học phổ thông chuyên KHTN.

Trường THPT Chuyên Khoa học Tự nhiên được thành lập ngày 14/6/2010 trên cơ sở sáp nhập các Khối chuyên Toán Tin, Vật lý, Hóa học và Sinh học trực thuộc Trường ĐH Khoa học Tự nhiên, ĐH Quốc gia Hà Nội. PGS.TS.NGND. Nguyễn Vũ Lương là hiệu trưởng đầu tiên của trường.

Suốt 60 năm qua, Khối Chuyên Tổng hợp và Trường THPT Chuyên Khoa học Tự nhiên đã trở thành cái nôi ươm mầm nhân tài, nơi hội tụ trí tuệ và khát vọng của nhiều thế hệ học sinh trong Toán, Lý, Hóa, Sinh, Tin và Trí tuệ nhân tạo. Đến nay, học sinh nhà trường đã giành 79 huy chương vàng Olympic quốc tế, chiếm 40% thành tích vàng của Việt Nam, minh chứng cho tài năng và bản lĩnh. Từ mái trường này, hàng nghìn học sinh trưởng thành, nhiều người trở thành nhà khoa học, nhà quản lý, doanh nhân xuất sắc, góp phần xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Trong số 10 học sinh Việt Nam dự thi Olympic Toán học quốc tế giành được điểm tuyệt đối 42/42 điểm thì có 6 học sinh Chuyên Tổng hợp - Chuyên Khoa học Tự nhiên.

Trong số 9 học sinh Việt Nam giành được 2 huy chương Vàng Olympic Toán học quốc tế liên tiếp, có 6 học sinh của Chuyên Tổng hợp - Chuyên Khoa học Tự nhiên.

Em Ngô Quý Đăng, học sinh Trường THPT Chuyên Khoa học Tự nhiên là học sinh duy nhất của Việt Nam giành được huy chương Vàng Olympic Toán học quốc tế khi đang là học sinh lớp 10.

Em Võ Hoàng Hải.

Học sinh Võ Hoàng Hải của Trường THPT Chuyên Khoa học Tự nhiên cũng là học sinh lớp 10 duy nhất của Việt Nam giành huy chương Vàng Olympic Vật lý quốc tế, và là 1 trong 06 học sinh Việt Nam giành được 02 huy chương Vàng Olympic Vật lý quốc tế liên tiếp.

Cả 2 học sinh Việt Nam giành được 02 huy chương Vàng Olympic Tin học quốc tế liên tiếp đều là các học sinh của Chuyên Tổng hợp – Chuyên Khoa học Tự nhiên.

Trường cũng là đơn vị duy nhất từng đảm nhận toàn bộ thành viên đội tuyển Việt Nam tham dự Olympic quốc tế (3 lần đội tuyển Tin học các năm 2003, 2015, 2024 và 1 lần đội tuyển Vật lý năm 1999).

Cả 3 thí sinh Việt Nam giành 2 Huy chương Vàng Olympic Hóa học quốc tế liên tiếp đều là các học sinh của trường.

Em Nguyễn Phương Thảo, chuyên Sinh học, Trường THPT Chuyên Khoa học Tự nhiên giành điểm cao nhất cuộc thi tại Olympic Sinh học quốc tế 2018.

Trong các Hội thi khoa học kỹ thuật quốc tế (ISEF) tại Mỹ, các học sinh của Trường THPT Chuyên Khoa học Tự nhiên đã giành 3 giải Ba và 3 giải Tư (Việt Nam giành 3 giải Nhì, 10 giải Ba và 12 giải Tư).

“Nhưng có lẽ, điều đáng quý nhất mà mỗi người chúng ta cảm nhận được hôm nay không chỉ là những thành tích, mà là tình yêu thầy trò, tình bạn, tình đồng môn, những sợi dây vô hình gắn kết qua bao thế hệ.

Các đại biểu trong Lễ Kỷ niệm.

Trong từng ánh mắt, nụ cười, trong từng cái bắt tay thân thương, ta thấy hiện lên ký ức của những năm tháng học tập cùng với sự tự hào của thương hiệu “học sinh chuyên Tổng hợp – chuyên Khoa học Tự nhiên””, GS.TSKH Vũ Hoàng Linh, Chủ tịch Hội đồng Trường ĐH Khoa học Tự nhiên, ĐH Quốc gia Hà Nội xúc động chia sẻ trong phát biểu khai mạc.

"Chúng tôi tin rằng, ngọn lửa đam mê và tinh thần Chuyên Tổng hợp – Khoa học Tự nhiên sẽ tiếp tục được thắp sáng trong tim mỗi học sinh hôm nay và mai sau", GS Linh bày tỏ.

Từ trái qua: PGS.TS. NGND Nguyễn Vũ Lương; GS.TSKH Vũ Hoàng Linh cùng các đại biểu trong Lễ chào cờ.

Chia sẻ tại buổi lễ, PGS.TS. NGND Nguyễn Vũ Lương cũng lý giải những những nguồn mạch quý đã tạo nên thành tích của “Chuyên Tổng hợp – Chuyên Khoa học Tự nhiên”, trong đó, có di sản tinh thần, nguồn mạch gắn kết được truyền qua các thế hệ.

Theo PGS.TS Nguyễn Vũ Lương, thành công của nhà trường được xây dựng vững chắc trên bốn trụ cột.

Trụ cột đầu tiên là có nhiều giáo viên giỏi. Theo thầy Lương, do được đặt trong trường Đại học Tổng hợp, nay là Đại học KHTN, học sinh của chuyên KHTN được học trực tiếp từ các giáo sư, nhà khoa học đầu ngành, như thầy Lê Văn Thiêm, Hoàng Tụy, Phan Đức Chính, Hoàng Hữu Đường, Nguyễn Duy Tiến, Lê Đình Thịnh, Phạm Tấn Dương, Nguyễn Hữu Ngự, Đào Hữu Vinh, Từ Vọng Nghi...

Các học sinh cùng vui hòa nhịp trong khúc hát về Trường Tự nhiên.

Trụ cột thứ hai, là học sinh có năng lực tốt, được tuyển chọn từ các học sinh giỏi trên cả nước. Logo HSGS trên áo của Trường dịch là “Học sinh giỏi sẵn”.

Trụ cột thứ ba, là Trường có chương trình đào tạo tiên tiến, luôn được cập nhật, bổ sung để phát huy tối đa năng lực của học sinh, giáo viên.

Cựu học sinh chuyên Hóa, Vũ Anh, K 2020-2023 chia sẻ đã rất xúc động khi về dự Lễ Kỷ niệm cùng các bạn.

Trụ cột cuối cùng là truyền thống hiếu học, được lưu giữ và truyền cảm hứng từ nhiều thế hệ như GS Ngô Bảo Châu (Giải thưởng Fields năm 2010), Giáo sư Đàm Thanh Sơn (Giải thưởng Dirac 2018)… và nhiều cựu học sinh đã trở thành những nhà khoa học xuất sắc tầm cỡ thế giới.

Bốn trụ cột đó, theo ông chính là câu trả lời cho băn khoăn của nhiều người: “Tại sao chuyên Tổng hợp nghèo nhất, nhưng hằng năm đạt thành tích cao nhất nước, học sinh thành công nhất”.

“Là vì trường chúng tôi là ngôi trường Cổ tích. Chúng tôi có 4 trụ cột thành công mà mọi cơ sở giáo dục luôn mơ ước”, ông Lương cho hay.

TS Lê Công Lợi, Hiệu trưởng Trường THPT Chuyên Khoa học Tự nhiên tặng hoa tri ân các nhà giáo nguyên là chủ nhiệm các khối Chuyên Tổng hợp những ngày đầu thành lập.

Nhìn lại hành trình 60 năm, TS Lê Công Lợi, Hiệu trưởng trường chuyên Khoa học Tự nhiên cho hay, thành tựu lớn nhất không nằm ở số lượng huy chương hay danh hiệu, mà chính là mô hình đào tạo tiên phong, hội nhập quốc tế và không ngừng đổi mới.

"Chúng ta may mắn được đứng trên vai người khổng lồ, đó là danh tiếng và di sản của 60 năm truyền thống. Mỗi thế hệ học sinh hôm nay cần nỗ lực vượt qua giới hạn của chính mình, viết tiếp những trang cổ tích mang tên Khoa học Tự nhiên", Hiệu trưởng chuyên KHTN bày tỏ.

Mời quý độc giả xem video: Trích GS.TSKH Vũ Hoàng Linh phát biểu khai mạc tại Lễ kỷ niệm 60 năm truyền thống Chuyên Tổng hợp; 15 năm thành lập Trường THPT Chuyên Khoa học Tự nhiên và đón nhận Huân chương Lao động hạng Nhì.

Trò chuyện với Tri thức và Cuộc sống, nhiều thế hệ học sinh đã bày tỏ niềm vui, niềm tự hào về mái trường chuyên Tổng hợp, chuyên KHTN.

Cựu học sinh, BS Phùng Đức Nhật Nam (khóa K2 chuyên Sinh) cùng các bạn vui, xúc động trong ngày gặp mặt.

Cựu học sinh Phùng Đức Nhật Nam (khóa K2 chuyên Sinh, hiện công tác tại Bệnh viện Phụ sản Hà Nội) bày tỏ niềm tự hào khi trở lại mái trường xưa. Anh cho biết, môi trường trường chuyên với đội ngũ thầy cô giỏi và bạn bè xuất sắc đã trở thành động lực lớn giúp anh nỗ lực trong sự nghiệp.

Theo anh Nam, học ở trường chuyên là bước vào một môi trường “chuyên nghiệp và khắc nghiệt”, nơi kỷ luật và ý chí là yếu tố quyết định. “Cơ sở vật chất ngày ấy còn thiếu thốn, nhưng chính hoàn cảnh đó đã rèn luyện học sinh ý chí vươn lên không ngừng”, anh chia sẻ.

Cựu học sinh A0 Đặng Ngọc Lâm.

Chung niềm xúc động, cựu học sinh Đặng Ngọc Lâm (A0, K28, 1993–1996) chia sẻ niềm vui đặc biệt khi được hội ngộ cùng thầy cô và bạn bè sau hơn 30 năm ra trường.

“Hơn 30 năm rồi chúng tôi mới có dịp gặp lại đông đủ như thế này. Ngoài K28 còn có nhiều khóa khác, chắc cũng gần 60 khóa hội tụ. Cảm giác thật sự rất vui, rất xúc động”.

Theo anh Lâm, trường chuyên KHTN đã cho anh và các học trò không chỉ là kiến thức mà còn là kỹ năng sống và tinh thần kỷ luật. Nhớ lại những năm tháng ở ký túc xá Mễ Trì, anh chia sẻ, đó là quãng thời gian không thể nào quên. Cuộc sống khi âýkhó khăn, nhưng mọi người rất thương yêu, đùm bọc nhau, có sự kỷ luật và hỗ trợ từ các anh khóa trên, thậm chí cả sinh viên.

Anh Lâm cùng lớp A0 của mình chụp ảnh lưu niệm.

Đặc biệt, anh cho rằng, “di sản tinh thần”, tình thầy trò, sự gắn kết giữa các thế hệ và tình cảm đồng môn chính là nét riêng của Chuyên Tổng hợp. “Thật sự A0 luôn là một cái gì đó rất đặc biệt, rất riêng. Đến bây giờ chúng tôi vẫn gọi nhau là A0. Tôi và các bạn cũng sẵn sàng với các chương trình kêu gọi ủng hộ từ nhà trường”, anh chia sẻ.

Mời quý độc giả xem video: Cựu học sinh A0, anh Đặng Ngọc Lâm chia sẻ cảm xúc khi về dự Lễ kỷ niệm 60 năm chuyên Tổng hợp.

Tại buổi lễ, Phó Thủ tướng Lê Thành Long đã trao Huân chương Lao động hạng Nhì cho Trường THPT Chuyên Khoa học Tự nhiên; Huân chương Lao động hạng Nhất cho Bộ môn Chuyên Vật lý và Huân chương Lao động hạng Ba cho Bộ môn Chuyên Toán.

Ông Long đề nghị, thời gian tới, ngoài việc thực hiện các định hướng phát triển, nhà trường cần đổi mới mạnh mẽ mô hình giáo dục theo hướng vừa rộng, vừa sâu: Tạo điều kiện cho học sinh tiếp cận giáo dục chất lượng cao, đồng thời khích lệ, bồi dưỡng học sinh đặc biệt xuất sắc. Tiếp tục đa dạng hóa các hoạt động ươm mầm tài năng thông qua hoạt động nghiên cứu khoa học, đổi mới sáng tạo, thể dục thể thao, nghệ thuật, định hướng nghề nghiệp, chú trọng công tác giáo dục nhân cách.

Bộ GD&ĐT, ĐH Quốc gia Hà Nội, Trường ĐH Khoa học Tự nhiên nghiên cứu, có giải pháp đổi mới mô hình trường THPT chuyên theo hướng vừa rộng và sâu, tạo cơ sở, nền tảng cho hệ thống các trường THPT chuyên phát triển. Cùng với đó, nghiên cứu xây dựng Đề án phát hiện và đào tạo, bồi dưỡng tài năng trẻ Việt Nam; ươm mầm gắn với đào tạo tài năng từ bậc phổ thông đến bậc tiến sĩ.

Mai Loan