Thấy gì từ vòng đề cử sớm Oscar 2026?

Danh sách phim hay nhất

Cụ thể, bên cạnh những hạng mục như Phim tài liệu (dài và ngắn) xuất sắc nhất, Phim hoạt hình ngắn hay nhất, thì các đề cử Quay phim, Casting diễn viên, Hiệu ứng hình ảnh, Trang điểm và làm tóc, Nhạc phim và nhạc nền… hay nhất đã tiết lộ "thế trận" của mùa giải năm nay. Theo danh sách, "Wicked: For Good" (tựa Việt: "Wicked: Phần 2") và "Sinners" (Tội đồ) hiện đang dẫn đầu với 8 đề cử, xếp ngay sau đó là "Frankenstein" với 6 lần được gọi tên.

Đồng hạng 3 là "Sirât" (tạm dịch: Cây cầu), "One Battle After Another" (Trận chiến sau trận chiến), "F1: The Movie" với 5 đề cử. Các phim khác cũng có nhiều đề cử là "Marty Supreme" (Marty thượng thặng), "Train Dreams" (Giấc mơ tàu lửa), "Hamnet", "Sentimental Value" (Giá trị tình cảm).

Với những đề cử sớm, “thế trận” của Oscar 2026 đã được xác lập.

So với Top 10 tác phẩm hay nhất năm 2025 do Viện phim Mỹ (AFI) bầu chọn cũng như đề cử tại giải Critics Choice Awards do các nhà phê bình chọn ra, 2 phim "Jay Kelly" và "Bugonia" có rất ít đề cử, dẫn đến khả năng được gọi tên tại Phim hay nhất tương đối xa vời. Đây có thể nói là tiếc nuối lớn khi đứng sau các tác phẩm này là 2 tên tuổi được đánh giá cao: đạo diễn Mỹ Noah Baumbach và nhà làm phim gốc Hy Lạp Yorgos Lanthimos.

Như vậy kể từ 2 phim được ca ngợi của họ là "Marriage Story" và "Poor Things", Baumbach và Lanthimos đã có những cú trượt dài với các tác phẩm không tạo nhiều dấu ấn. Trong khi đó "Sinners", "Frankenstein", "One Battle After Another", "Marty Supreme", "Train Dreams" và "Hamnet" gần như đã chắc suất đề cử Phim hay nhất khi có nhiều đề cử sớm và cũng xuất hiện trong nhiều giải thưởng tiền Oscar khác.

Cũng từ danh sách trên, không quá khó thấy "F1: The Movie" do diễn viên Brad Pitt đóng chính đang lội ngược dòng, khả năng sẽ có vị trí trong danh sách cuối. Theo "truyền thống" những năm gần đây, "bảng vàng" tại hạng mục quan trọng nhất này thường sẽ có 2-3 tác phẩm thành công phòng vé, thiên về giải trí.

Với "Wicked: Phần 2" đã chắc suất, 2 tên tuổi liền ngay sau đó sẽ là "Avatar 3: Fire and Ash" (Avatar 3: Lửa và tro tàn) vừa ra mắt toàn cầu của James Cameron và "F1: The Movie". Bộ phim mới của Cameron hiện đang gặt hái những thành tích đặc biệt, khi sau 3 ngày trình chiếu đầu tiên đã chạm mốc 100,4 triệu USD tại phòng vé quốc tế, hướng tới doanh thu mở màn từ 340 - 350 triệu USD.

Với chất lượng tiếp tục được đảm bảo và thành tích trước đó cho thấy loạt phim thường bám rạp rất lâu, kéo dài từ Giáng sinh qua đến năm mới, nên việc được đề cử gần như sẽ chắc chắn bởi sức nóng mà nó tạo ra trùng với giai đoạn AMPAS cân nhắc đề cử.

Danh sách Phim hay nhất thường năm cũng có sự xuất hiện của phim nước ngoài hay nhất, và hiện tại "Sentimental Value" đang thu được nhiều sự chú ý. Ở hạng mục này, trong số 86 gửi đến vòng xét duyệt, 14 tác phẩm khác cũng lọt vào vòng cuối, gồm "Belén" (Argentina), "The Secret Agent" (Brazil), "It Was Just an Accident" (Pháp), "Sound of Falling" (Đức), "Homebound" (Ấn Độ), "The President's Cake" (Iraq), "Kokuho" (Nhật Bản), "All That's Left of You" (Jordan), "Palestine 36" (Palestine), "No Other Choice" (Hàn Quốc), "Sirât" (Tây Ban Nha), "Late Shift" (Thụy Sỹ), "Left-Handed Girl" (Đài Loan - Trung Quốc) và "The Voice of Hind Rajab" (Tunisia).

Những tiếng nói đa thanh

Trong danh sách trên có những cái tên không quá khó đoán, đến từ những nền điện ảnh phát triển, nhiều năm qua đã góp mặt tại đây. Đó là Pháp, Đức, Ấn Độ, Nhật Bản và Hàn Quốc. Độc đáo nhất phải kể đến "Kokuho" (Quốc bảo) tạo nên cơn sốt phòng vé Nhật Bản, khi từ vị trí thứ 3 tuần đầu tiên đã vươn lên vị trí thứ hai 7 ngày sau đó, cuối cùng giữ ngôi quán quân 4 tuần tiếp theo với tổng doanh thu tính đến hiện nay là 18,2 tỉ yên (gần 117 triệu USD). Đây có thể nói là thành tích vô tiền khoáng hậu với một bộ phim dài đến 3 tiếng và thuộc thể loại art-house khá kén người xem của xứ Phù Tang.

Về nội dung, tác phẩm xoay quanh hành trình dài nửa thế kỷ của Kikuo Tachibana - con trai nuôi của một nghệ sĩ kịch kabuki nổi tiếng, từ đó khám phá thế giới sân khấu truyền thống đầy khắc nghiệt cũng như tình bạn, tình yêu và sự hy sinh. Như vậy sau "Drive my car" của Ryusuke Hamaguchi chiến thắng hạng mục này tại Oscar 2022, được đề cử Phim hay nhất, "Kokuho" nhiều khả năng sẽ tiếp tục đạt được thành tích nói trên.

Năm nay tuy là năm buồn của phòng vé Hàn, nhưng xứ sở kim chi cũng được an ủi khi "No Other Choice" của nhà làm phim Park Chan-wook góp mặt trong danh sách Phim nước ngoài hay nhất. Khai thác những chủ đề thức thời như công nghệ thay thế con người, làn sóng sa thải hàng loạt... bộ phim gây ấn tượng mạnh bởi chất hài đen mà nhà làm phim mang đến.

Tuy vậy việc không được gọi tên tại các LHP lớn khiến tác phẩm trở nên "lép vế" năm nay, dù đã được đề cử ở hạng mục cùng tên tại hàng loạt giải thưởng sau đó, trong đó có Critics Choice Awards. Tại giải Quả cầu vàng, tác phẩm được xuất hiện tại 2 hạng mục: Phim nước ngoài xuất sắc nhất và Phim hài - nhạc kịch hay nhất.

Các LHP tiếp tục cho thấy vai trò là "phép thử" chuẩn xác, dự đoán sớm những tác phẩm xuất sắc. Với LHP Cannes, các phim "It Was Just an Accident" thắng giải Cành cọ vàng, "Sirât" thắng Giải thưởng của Ban giám khảo và "The Secret Agent" được gọi tên ở 2 hạng mục Đạo diễn xuất nhất (trao cho nhà làm phim Mendonca Filho) và Nam diễn viên xuất sắc nhất (trao cho Wagner Moura) đã xuất hiện.

Bên cạnh đó là "Late Shift" từng trình chiếu ở LHP Berlin, cũng như "The Voice of Hind Rajab" của nhà làm phim người Tunisia Kaouther Ben Hania đã thắng giải nhì (Sư tử bạc) tại LHP Venice lần thứ 72. Tác phẩm này kể về sự qua đời đáng tiếc của một bé gái Palestine 5 tuổi bởi sự ứng phó chậm trễ vốn gây ra bởi xung đột tại dải Gaza.

Cũng mang hơi thở thời sự, tập trung vào vấn đề Israel-Palestine là "All That's Left of You" xoay quanh những chấn thương của 3 thế hệ trong một gia đình bởi các biến cố chính trị. Palestine cũng góp mặt với thông điệp mạnh mẽ, xoay quanh cuộc nổi dậy của người Ảrập chống lại sự cai trị thuộc địa của Anh trong giai đoạn 1936 - 1939.

15 phim nước ngoài xuất sắc nhất vào vòng trong giải Oscar 2026.

Ngoài những tên tuổi trên thì "ngựa ô" đến từ các quốc gia còn lại cũng mang đến những bất ngờ thú vị. Trong đó "Belén" của Argentina gợi nhắc đến "Emilia Pérez" năm ngoái, kể về hành trình tìm kiếm công lý của một luật sư khi thân chủ bị giam oan vì cung cấp dịch vụ phá thai bất hợp pháp, từ đó phơi bày hệ thống pháp luật tham nhũng và một xã hội muốn vùi dập những người phụ nữ.

Và tuy đạo diễn Iraq Jafar Panahi gây chú ý với "It Was Just an Accident" nhưng quê hương ông buộc phải cử một tác phẩm khác đại diện, do chính quyền đã kết án và cấm xuất cảnh nhà làm phim này vì cáo buộc hoạt động tuyên truyền chống lại nhà nước dù không tiết lộ hoàn cảnh hay sự việc cụ thể. Thay vào đó tác phẩm được gửi đến là "The President's Cake" xoay quanh Lamia 9 tuổi phải thu thập nguyên liệu để làm một chiếc bánh bắt buộc trong dịp kỷ niệm sinh nhật tổng thống, nếu không sẽ bị phạt ở trường.

Phim lấy bối cảnh những năm 1990, trong thời kỳ Iraq hứng chịu các lệnh trừng phạt kinh tế của các nước phương Tây. Trước đó bộ phim đã được giải do khán giả bầu chọn và Caméra d'Or tại LHP Cannes. Đây cũng là tác phẩm đầu tiên nước này lọt vào đề cử Phim nước ngoài hay nhất tại giải Oscar kể từ năm 2005.

Điện ảnh Đài Loan (Trung Quốc) cũng bất ngờ xuất hiện với "Left-Handed Girl" (Cô gái tay chiêu). Bộ phim theo chân người mẹ trẻ và hai con gái đến Đài Bắc mở quán mì để duy trì cuộc sống, qua đó câu chuyện của mỗi nhân vật đã phản ánh xung đột thế hệ, từ đó tìm kiếm bản sắc và tái định nghĩa thế nào là "gia đình".

Bộ phim gây ấn tượng lớn khi được nhà làm phim Triệu Thanh Tú quay hoàn toàn bằng điện thoại, hợp tác với Sean Baker - người chiến thắng Phim hay nhất, Đạo diễn xuất sắc nhất… tại Oscar năm ngoái với "Anora". Trước đó phim đã ra mắt tại LHP Cannes và giành giải thưởng ở hạng mục phụ.

Phim "Mưa đỏ" của Việt Nam đáng tiếc không được gọi tên ở vòng đề cử rút gọn. Tuy vậy điều này không quá bất ngờ, bởi điểm chung của các đại diện trên là đều có hành trình ra mắt khá dài, xuất hiện tại nhiều LHP danh tiếng trước khi chạm đến giấc mơ Oscar. Do đó việc quan sát năm nay sẽ mở ra nhiều kinh nghiệm để những năm tới các phim tiềm năng sẽ có chiến dịch quảng bá đúng hướng hơn, từ đó giới thiệu điện ảnh nước nhà đến bạn bè quốc tế.

Đoàn Tuấn Anh