Rà soát dự án Luật Thương mại điện tử để phù hợp với 4 Nghị quyết của Bộ Chính trị

Toàn cảnh Hội nghị Đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách lần thứ 8 phiên họp sáng 30/9. (Nguồn: Quốc hội)

Dự thảo Luật Thương mại điện tử được thiết kế bao gồm 8 chương, 50 điều, bám sát 6 chính sách gồm: Quy định loại hình và trách nhiệm của chủ thể tham gia hoạt động thương mại điện tử; quy định loại hình và trách nhiệm của các chủ thể tham gia nền tảng số đa dịch vụ, mạng xã hội có hoạt động thương mại điện tử; quy định loại hình và trách nhiệm của chủ thể tham gia hoạt động thương mại điện tử xuyên biên giới không có sự hiện diện tại Việt Nam, hoạt động đầu tư nước ngoài vào lĩnh vực thương mại điện tử tại Việt Nam, người bán nước ngoài có hoạt động thương mại điện tử tại Việt Nam.

Quy định về dịch vụ hỗ trợ thương mại điện tử và trách nhiệm của các chủ thể liên quan; hoàn thiện khuôn khổ pháp lý về giao kết hợp đồng trong thương mại điện tử; thúc đẩy phát triển thương mại điện tử xanh và bền vững.

Theo đại biểu Nguyễn Hải Nam (đoàn ĐBQH TP. Huế), Luật Thương mại điện tử được đặt trong bối cảnh các hoạt động thương mại điện tử ở Việt Nam và thế giới đang phát triển mạnh mẽ. Việc giao dịch giữa người mua và người bán hàng diễn ra trên không gian mạng nên có thể có sự hiểu biết không chính xác như trên không gian thật.

Vì vậy, trong Luật cần có một cơ quan, tổ chức đặc thù hơn để xử lý những tranh chấp, khiếu nại nếu xảy ra giữa người bán và người mua hàng. Điều này cũng là để người tiêu dùng có thể biết được địa chỉ có thể xử lý, yêu cầu đảm bảo các quyền lợi của mình.

Hiện nay, giao dịch mua bán trên nền tảng giao dịch thương mại điện tử có các chức năng đặt hàng, giao hàng, hoàn tất đơn hàng và thanh toán. Còn giao dịch mua bán trên nền tảng mạng xã hội chỉ có giao tiếp giữa người mua và người bán cũng như thông tin về nội dung sản phẩm.

Do đó, đại biểu Nguyễn Hải Nam đề nghị Ban soạn thảo dự án Luật Thương mại điện tử làm rõ khái niệm, chức năng, các hoạt động giao dịch mua bán thông qua hình thức nền tảng giao dịch thương mại điện tử và giao dịch trên nền tảng xã hội tại Điều 16, 17 cũng như tại Điều 3.5 và Điều 3.6.

Ngoài ra, cần cơ quy định cụ thể hơn về hoạt động mua bán hàng thông qua hình thức livestream phù hợp hơn với những công nghệ hiện đại hiện nay nhằm bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng được hiệu quả hơn.

Tại Điều 20, mục I, chương III quy định 6 trách nhiệm của con người trên nền tảng thương mại điện tử trung gian, mạng xã hội hoạt động thương mại điện tử. Nêu quan điểm về nội dung này, đại biểu Lê Thị Thanh Lam (đoàn ĐBQH TP. Cần Thơ) cho rằng, các quy định này góp phần bảo vệ quyền lợi của các bên tham gia, thúc đẩy đổi mới sáng tạo và tạo động lực phát triển kinh tế số.

Tuy nhiên, theo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa (được Quốc hội thông qua tại Kỳ họp thứ 9, có hiệu lực từ ngày 1/1/2026), đã được bổ sung quy định về truy suất nguồn gốc và “hộ chiếu số sản phẩm” (DPP hoặc mã QR).

Đồng thời, yêu cầu tất cả hàng hóa kinh doanh trên nền tảng thương mại điện tử bắt buộc phải công bố chứng nhận tiêu chuẩn chất lượng. Vì vậy, theo đại biểu Lê Thị Thanh Lam, đối với 6 trách nhiệm của người bán hàng trên nền tảng thương mại điện tử trung gian, mạng xã hội hoạt động thương mại điện tử cần có hướng dẫn, phân loại quy mô doanh nghiệp, các doanh nghiệp đã được chứng nhận để tạo môi trường thuận lợi cho các mô hình kinh doanh linh hoạt.

"Điều này sẽ góp phần khuyến khích tinh thần khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo của doanh nghiệp vừa và nhỏ, thúc đẩy sự tham gia tích cực của khu vực tư nhân trong phát triển thương mại điện tử.

Doanh nghiệp nhỏ và vừa khởi nghiệp sáng tạo, doanh nghiệp siêu nhỏ, hộ kinh doanh trong 5 năm kể từ ngày được thành lập theo quy định của pháp luật không phải thực hiện trách nhiệm quy định tại khoản 4, Điều 20", đại biểu Lê Thị Thanh Lam nói.

Luật Thương mại điện tử được đặt trong bối cảnh các hoạt động thương mại điện tử ở Việt Nam và thế giới đang phát triển mạnh mẽ. (Nguồn: Vneconomy)

Ghi nhận những ý kiến của các ĐBQH, Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Sinh Nhật Tân cho biết, Bộ sẽ tiếp thu tối đa các đề xuất, kiến nghị và tiếp tục rà soát Luật Thương mai điện tử với các luật có liên quan khác như Luật An ninh mạng, Luật chuyển đổi số... cũng như hệ thống pháp luật, các điều ước quốc tế; các cam kết của Việt Nam trong các hiệp định về thương mại tự do.

Bên cạnh đó, Bộ Công Thương cũng rà soát dự án Luật để phù hợp với 4 Nghị quyết của Bộ Chính trị gồm: Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia; Nghị quyết 59-NQ/TW ngày 24/1/2025 của Bộ Chính trị về hội nhập quốc tế trong tình hình mới; Nghị quyết số 66-NQ/TW về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới và Nghị quyết số 68-NQ/TW ngày 4/5/2025 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân.

Về góc độ bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Sinh Nhật Tân nhấn mạnh, Quốc hội đã thông qua Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng và đã có hiệu lực thi hành.

Tuy nhiên, với những ý kiến đóng góp về xử lý về những trường hợp hàng giả, hàng nhái, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ, gian lận thương mại, xử lý tranh chấp... Bộ Công Thương sẽ tiếp thu tối đa các ý kiến đóng góp trong quá trình hoàn thiện Luật Thương mại điện tử.

Gia Thành