Phát triển cây dược liệu: Tận dụng quỹ đất, gia tăng giá trị kinh tế

Tỉnh ta có nhiều tiềm năng để phát triển cây dược liệu. Ngoài lợi thế về đất đai, tại nhiều huyện như Lâm Bình, Na Hang, Chiêm Hóa, dưới các tán rừng nguyên sinh, vẫn còn nhiều loại cây dược liệu quý hiếm. Chủ tịch UBND huyện Lâm Bình Nguyễn Văn Dưng, cho biết ngoài một số cây dược liệu bản địa như giảo cổ lam, Lâm Bình cũng là nơi phát hiện một loại thảo dược quý là trà hoa vàng hay “Kim hoa trà”, trà trường thọ. Đây được mệnh danh là “Nữ hoàng của các loại trà” - một loại trà quý hiếm. Hiện, Lâm Bình đang cùng với Tiến sỹ Ngô Kiều Oanh, con gái cố Bộ trưởng Bộ Canh nông và Kinh tế Ngô Tấn Nhơn và một số đơn vị nghiên cứu đưa cây trà hoa vàng về trồng thử nghiệm, tiến tới nhân rộng ra trồng đại trà.

Gia đình bà Vi Thị Toan, thôn 17, xã Phú Lâm (Yên Sơn) chăm sóc cây cỏ ngọt. Ảnh: Hải Hương

Thôn Cao Bình hiện đã được quy hoạch thành vùng trồng cây dược liệu của xã Hùng Mỹ (Chiêm Hóa). Ông Đỗ Văn Hiếu, Chủ tịch UBND xã Hùng Mỹ cho biết, UBND xã Hùng Mỹ đã làm việc với Công ty cổ phần tư vấn phát triển nông thôn Xuân Mai (Chương Mỹ, Hà Nội) ký kết hợp đồng, bao tiêu toàn bộ sản phẩm sau khi thu hoạch. Đồng thời, kết nối với Trung tâm Đào tạo nghề nông nghiệp và tư vấn phát triển nông thôn (Trường Cao đẳng nông nghiệp và phát triển nông thôn Bắc Bộ) hỗ trợ xây dựng vùng dược liệu an toàn có chỉ dẫn địa lý. Trước đó, tại thôn Thắm, Hùng Mỹ cũng đã liên kết với Công ty cổ phần tư vấn phát triển nông thôn Xuân Mai đưa vào trồng 2 ha cây khôi nhung dưới tán rừng, bước đầu đem lại kết quả khả quan. Hiện, 1 kg lá cây khôi nhung khô đang được đơn vị liên kết thu mua với giá từ 200 đến 300 nghìn đồng.

Trước Hùng Mỹ, 3 xã của huyện Sơn Dương là Hợp Hòa, Sầm Dương, Văn Phú, nhiều nông dân đã thu được “quả ngọt” từ việc đưa cà gai leo vào trồng đại trà. Gia đình bà Phạm Thị Hường, thôn Thái Thịnh, xã Sầm Dương (Sơn Dương) trồng 3 sào cà gai leo trên diện tích đất soi bãi mà trước đây gia đình bà trồng ngô. Sau khi thu hoạch và được Công ty TNHH Nhất Tâm Đường thu mua với giá 25.000 đồng/kg, trừ chi phí gia đình bà Hường lãi 8 triệu đồng. Hiện, gốc cây sau thu hoạch đang được chăm bón, cứ 3 tháng cây lại cho thu hoạch một lần, một năm cho thu 3 lần, tính ra lãi gấp 3 lần so với trồng ngô.

Ông Phạm Hữu Tân, Trưởng phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Sơn Dương cho biết, trước khi đưa cà gai leo vào trồng trên diện tích lớn, huyện đã làm việc với một số doanh nghiệp chế biến dược phẩm như Công ty TNHH Nhất Tâm Đường (Tuyên Quang) và Công ty TNHH Sơn Trung Du (Phú Thọ) để liên kết, tìm đầu ra cho sản phẩm. Hiện, Công ty TNHH Nhất Tâm Đường liên kết, thu mua toàn bộ sản phẩm cho người dân xã Sầm Dương, 2 xã còn lại là Công ty TNHH Sơn Trung Du thu mua. Theo tính toán, toàn huyện trong 1-2 năm tới sẽ phát triển ra khoảng 100 - 120 ha và chỉ mở rộng diện tích khi đã có hợp đồng thu mua sản phẩm với các doanh nghiệp chế biến.

Hiện trong quy hoạch phát triển lâm nghiệp của tỉnh cũng đã khoanh định một số diện tích dưới tán rừng tại các huyện Chiêm Hóa, Na Hang, Lâm Bình để trồng cây dược liệu, diện tích dự kiến từ 20.000 - 30.000 ha. Tuy nhiên, theo ông Triệu Đăng Khoa, Phó Chi cục trưởng Chi cục Kiểm lâm tỉnh, việc lựa chọn trồng cây gì vẫn chưa được xây dựng chi tiết, do phụ thuộc nhu cầu của doanh nghiệp liên kết bao tiêu sản phẩm.

Ông Trần Hải Tuyên, Chi cục trưởng Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật tỉnh cho biết, mặc dù chưa có quy hoạch đất trồng cây dược liệu, nhưng ngành nông nghiệp khuyến khích các địa phương linh hoạt trong chuyển đổi cơ cấu cây trồng tại những diện tích đất trồng màu, đất lúa kém hiệu quả sang trồng cây dược liệu. Tuy nhiên, các địa phương chỉ mở rộng diện tích trồng cây dược liệu khi có hợp đồng liên kết, tiêu thụ sản phẩm với các doanh nghiệp, tránh tình trạng trồng tràn lan, phá vỡ quy hoạch trồng trọt của tỉnh.

Trần Liên