Đại biểu Quốc hội kiến nghị điều chỉnh phương thức tuyển sinh lớp 10 để giảm áp lực cho học sinh

Các đại biểu Quốc hội thảo luận tại hội trường sáng 4-12. Ảnh: Quochoi.vn

Sáng 4-12, tiếp tục chương trình kỳ họp thứ mười, Quốc hội thảo luận ở hội trường về các báo cáo công tác nhiệm kỳ 2021-2026 của Chủ tịch nước, Chính phủ; dự thảo báo cáo công tác nhiệm kỳ khóa XV của Quốc hội; các báo cáo công tác nhiệm kỳ khóa XV của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội, Kiểm toán Nhà nước; các báo cáo công tác nhiệm kỳ 2021-2026 của Tòa án nhân dân Tối cao, Viện Kiểm sát nhân dân Tối cao.

Gánh nặng thi cử do phân luồng sau THCS còn bất cập

Thảo luận về báo cáo công tác nhiệm kỳ 2021-2026 của Chính phủ, đại biểu Nguyễn Thị Tuyết Nga (Đoàn Quảng Trị) đánh giá cao nhiều kết quả trong lĩnh vực giáo dục và đào tạo. Trong đó, thể hiện sự nỗ lực, tinh thần đổi mới, trách nhiệm của Chính phủ, đặc biệt là tâm huyết của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo.

Đại biểu Nguyễn Thị Tuyết Nga (Đoàn Quảng Trị) phát biểu thảo luận. Ảnh: Quochoi.vn

Chính phủ đã tham mưu trình Trung ương ban hành Nghị quyết 71 về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo, đặt giáo dục ở vị trí đột phá chiến lược, gắn trực tiếp với năng lực cạnh tranh quốc gia và khát vọng phát triển đất nước.

Nêu bật 5 nhóm thành tựu quan trọng trong lĩnh vực giáo dục và đào tạo nhiệm kỳ qua, đại biểu cho biết trong báo cáo của Chính phủ chỉ dành 5 dòng cho những hạn chế trong lĩnh vực này. Các vấn đề quá chung, cần nhận diện rõ hơn bất cập, đặc biệt là phân tích sâu hơn về tồn tại hạn chế, thực hiện khâu đột phá chiến lược về nhân lực theo Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng và Nghị quyết của Quốc hội nhiệm kỳ 2021-2026.

Đại biểu nêu vấn đề đang rất trăn trở và đây cũng là quan tâm hàng đầu của cử tri. Đó là gánh nặng thi cử do vấn đề phân luồng sau THCS còn bất cập trong nhận thức, quan điểm và thực thi. Cụ thể, Đề án giáo dục hướng nghiệp và định hướng phân luồng học sinh trong giáo dục phổ thông giai đoạn 2018-2025 của Chính phủ đã đặt mục tiêu đến 2025 có ít nhất 40% học sinh tốt nghiệp THCS tiếp tục học tập tại các cơ sở giáo dục nghề nghiệp đào tạo trình độ sơ cấp, trung cấp.

Việc phân luồng đang hiểu sai, thực hiện sai phổ biến trong thực tế, bởi ai thi trượt vào THPT thì đi học nghề. Việc thi vào lớp 10 THPT đang trở thành một kỳ thi quốc gia với áp lực nặng nề. Trong khi đó, THPT là bậc phổ thông, nghĩa là mọi học sinh đều có quyền được học. Việc tỷ lệ học sinh vào THPT còn thấp tại một số địa phương cho thấy, chưa bảo đảm đúng quyền tiếp cận giáo dục phổ thông đã ghi trong Hiến pháp.

Đại biểu nêu một nghịch lý nữa đáng lo ngại đang diễn ra, đó là thi công lập quá căng, nhiều học sinh dù học tốt nhưng không vượt qua kỳ thi đầy cạnh tranh, kết quả là học sinh gia đình khó khăn buộc phải vào trường tư với học phí cao vượt quá khả năng của gia đình. Trong khi đó, trường tư đáng lẽ phải cung cấp dịch vụ chất lượng cao dành cho gia đình có điều kiện. Điều này đang khiến công bằng trong giáo dục không được bảo đảm.

Các đại biểu Quốc hội thảo luận tại hội trường sáng 4-12. Ảnh: Quochoi.vn

Từ việc nhấn mạnh kết quả nổi bật nêu trên và thực trạng nhức nhối về giáo dục, đại biểu kiến nghị Chính phủ phải có hành động ngay như việc miễn phí cho học sinh phổ thông. Ngay trong năm học 2026-2027, cần mở rộng cánh cửa THPT, đầu tư có bài bản cho trung học nghề và tôn trọng quyền lựa chọn của người học, cải tiến thi cử, điều chỉnh lại phương thức tuyển sinh lớp 10 theo hướng giảm áp lực, tạo cơ hội cho học sinh.

Đồng thời, phân luồng phải dựa trên sự tự nguyện và năng lực, không biến phân luồng thành rào cản từ lớp 9, xây dựng phân luồng dựa trên quyền học tập, bảo đảm đủ chỗ cho học sinh THPT công lập để học sinh không bị phân luồng cưỡng bức.

Nói không với bất cứ hạn chế, bất cập nào trong thể chế pháp luật

Thảo luận về dự thảo Báo cáo công tác nhiệm kỳ khóa XV của Quốc hội, đại biểu Nguyễn Anh Trí (Đoàn Hà Nội) khẳng định, Quốc hội khóa XV đã có nhiều đổi mới phương thức hoạt động của Quốc hội. Cụ thể, trong nhiệm kỳ Quốc hội đã tổ chức thành công 19 kỳ họp Quốc hội gồm: 10 kỳ thường lệ và 9 kỳ bất thường.

Đại biểu Nguyễn Anh Trí (Đoàn Hà Nội) phát biểu thảo luận. Ảnh: Quochoi.vn

“Quốc hội họp mỗi khi nhân dân cần, đất nước cần. Nhờ đó mà những quyết định của Quốc hội mang hơi thở của cuộc sống đang diễn ra, kịp thời và sống động”, đại biểu nhấn mạnh.

Tuy nhiên, đại biểu Đoàn Hà Nội cho rằng việc thực thi pháp luật trong xã hội vẫn chậm hơn nhiều so với những gì được Quốc hội thông qua. Vì thế, cần đẩy mạnh hơn nữa việc phổ biến pháp luật cho nhân dân.

Trong đó, Chính phủ cần sắp xếp để mỗi tuần VTV1 - Đài Truyền hình Việt Nam - dành 30 phút phát sóng phổ biến pháp luật, thông tin dưới nhiều hình thức về những điểm mới của các văn bản pháp luật. “Tôi tin cứ phát đều đặn, thường xuyên, ngắn gọn, dễ hiểu, sinh động… dần dần sẽ có hiệu quả”, đại biểu bày tỏ.

Đại biểu Nguyễn Thị Thủy (Đoàn Thái Nguyên) phát biểu thảo luận. Ảnh: Quochoi.vn

Trong khi đó, đại biểu Nguyễn Thị Thủy (Đoàn Thái Nguyên) nhấn mạnh việc tiếp tục thực hiện đổi mới tư duy trong xây dựng pháp luật và thực hiện nghiêm túc ý kiến chỉ đạo của đồng chí Tổng Bí thư Tô Lâm: "Chúng ta dứt khoát nói không với bất cứ hạn chế, bất cập nào trong thể chế pháp luật; dứt khoát không thỏa hiệp với bất kỳ yếu kém nào trong thiết kế chính sách, soạn thảo và tổ chức thực thi pháp luật".

Trên tinh thần đó, đại biểu kiến nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội sớm tổ chức sơ kết hoặc đánh giá việc triển khai chủ trương trên trong khoảng 100 đạo luật được Quốc hội sửa từ kỳ họp thứ tám đến nay để rút ra những kinh nghiệm triển khai hiệu quả hơn yêu cầu này của Đảng.

Trong quá trình soạn thảo, đối với những chính sách có phạm vi tác động rộng, Chính phủ cần tổ chức lấy ý kiến rộng rãi trước khi ban hành nghị định. Ủy ban Thường vụ Quốc hội cần chỉ đạo đổi mới sâu sắc việc giám sát ban hành văn bản quy định chi tiết.

Các cơ quan của Quốc hội tiến hành giám sát sát sao việc xây dựng các nghị định, thông tư của Chính phủ và các bộ, ngành để bảo đảm tinh thần lập pháp và ý chí lập pháp của Quốc hội được thể hiện đến tận các quy định chi tiết trong các nghị định, thông tư.

Đình Hiệp