Đại biểu Quốc hội đề xuất 'chặn' hàng giả, quảng cáo sai sự thật từ livestream

Công khai nguồn gốc, chất lượng sản phẩm

Sáng 30/9, góp ý tại Hội nghị đại biểu Quốc hội chuyên trách về dự án Luật thương mại điện tử, đại biểu Trịnh Thị Tú Anh (đoàn Lâm Đồng) cảnh báo nhiều hình thức rủi ro như hàng giả, hàng nhái, quảng cáo sai sự thật trong lĩnh vực mua sắm này.

Bà Trịnh Thị Tú Anh đề nghị bổ sung quy định các sàn thương mại điện tử và nền tảng livestream phải chịu trách nhiệm chủ động bồi thường thiệt hại trong trường hợp sản phẩm quảng bá được thông qua thuật toán ưu tiên, hiển thị của nền tảng bị xác định là gây hại cho người tiêu dùng.

Đại biểu Trịnh Thị Tú Anh. Ảnh: QH

“Quy định như vậy sẽ tạo động lực tài chính mạnh mẽ, buộc các nền tảng phải tự sàng lọc nội dung kỹ càng hơn, thay vì để hàng giả, hàng kém chất lượng được bày bán công khai trên các sàn thương mại điện tử”, đại biểu lưu ý.

Bên cạnh đó, theo bà, dự án luật cần quy định yêu cầu các nền tảng công khai thông tin về sản phẩm như nguồn gốc, chất lượng và các thông số liên quan trước khi giao dịch hoàn tất, giúp người mua đưa ra các quyết định mua sắm sáng suốt và giảm thiểu rủi ro bị lừa đảo.

Về cơ chế giải quyết tranh chấp, đại biểu chỉ rõ, các quy định hiện tại đang quá phức tạp khiến người tiêu dùng rơi vào thế bất lợi, nhất là khi phải đối mặt với các doanh nghiệp lớn.

Từ phân tích trên, đại biểu đề nghị có một cơ quan giải quyết tranh chấp thương mại điện tử độc lập hoặc xây dựng hệ thống trọng tài điện tử với thủ tục đơn giản, chi phí thấp và khả năng thực thi quyết định được một cách nhanh chóng. Điều này giúp người tiêu dùng dễ dàng bảo vệ quyền lợi của mình, không bị vướng rào cản về hành chính.

Đồng thời, đại biểu Trịnh Thị Tú Anh cũng cho rằng, cần bổ sung các quy định về tố tụng tập thể, cho phép thành lập 1 nhóm lớn người tiêu dùng đứng ra khởi kiện để yêu cầu bồi thường thiệt hại. Theo bà, điều này sẽ tăng cường sức mạnh pháp lý, tạo sự cân bằng giữa người tiêu dùng và các tập đoàn công nghệ lớn.

Giám sát qua VneID

Về trách nhiệm pháp lý liên đới, theo dự thảo, trách nhiệm này đa phần đang bị phân tán, khiến các nền tảng có thể né tránh nghĩa vụ. Đại biểu cho rằng, các nền tảng không thể viện cớ “chỉ là nơi trung gian” để thoái thác trách nhiệm. Bởi thuật toán họ thiết kế ảnh hưởng trực tiếp tới nội dung mà người tiêu dùng tiếp cận.

“Cần quy định rõ ràng các nền tảng phải minh bạch hóa các tham số chính, đặc biệt là những yếu tố liên quan đến phân phối quảng cáo và hiển thị nội dung bán hàng”, đại biểu nêu rõ.

Đại biểu đoàn Lâm Đồng cũng cho rằng, việc kiểm soát hàng trăm ngàn phiên livestream mỗi ngày là một thách thức lớn. Do vậy, bà kiến nghị chuyển giao một phần nghĩa vụ giám sát sơ cấp cho các nền tảng, yêu cầu các nền tảng chủ động, tự động phát hiện và ngăn chặn vi phạm như nội dung quảng cáo lừa đảo, giả mạo.

Các cơ quan quản lý sẽ chuyển sang vai trò giám sát việc tuân thủ và trình tự kiểm soát của các nền tảng, đảm bảo các nền tảng thực hiện nghĩa vụ một cách nghiêm túc. Việc này có thể kết hợp với hệ thống VneID đang triển khai.

Cùng mối quan tâm, đại biểu Nguyễn Hải Nam (Thành phố Huế) cho rằng, do đặc thù diễn ra trên không gian mạng nên sẽ chuyện người tiêu dùng hiểu không chính xác về sản phẩm như không gian thật.

Vì vậy, theo ông Nam, cần cơ quan đặc thù hơn để giải quyết khiếu nại cho người mua hàng qua thương mại điện tử, nền tảng livestream. Ngoài ra, phạm vi của dự thảo luật đang nêu 2 khái niệm: nền tảng giao dịch điện tử và nền tảng mạng xã hội. Đại biểu Nam đề nghị làm rõ chức năng của hai nền tảng này.

Luân Dũng