Cuộc đối thoại về niềm tin và nghĩa vụ

11 giờ trước Gốc

Nghị định 70/2025/NĐ-CP có hiệu lực từ ngày 1/6/2025 quy định: hộ kinh doanh có doanh thu trên 1 tỷ đồng/năm, hoạt động trong các lĩnh vực tiêu dùng trực tiếp như quán ăn, khách sạn, bán lẻ, vận tải... bắt buộc phải sử dụng hóa đơn điện tử từ máy tính tiền, kết nối trực tiếp với cơ quan thuế.

Hình thức thuế khoán, vốn từng được coi là giải pháp linh hoạt trong thời kỳ sơ khai của kinh tế tư nhân, nay chính thức hoàn thành sứ mệnh lịch sử.

Không dừng lại ở đó, từ ngày 1/7/2025, theo Thông tư 86/2024/TT-BTC, mã số thuế cá nhân sẽ được thay bằng số định danh VNeID. Dữ liệu thuế được kết nối đồng bộ với tài khoản ngân hàng, điện thoại, và các nền tảng định danh cá nhân. Một "thời đại" thuế minh bạch đang được thiết lập.

Đối với ngân sách Nhà nước và cơ quan thuế, đó là tin vui lớn. Hệ thống quản lý thuế ngày càng hiện đại, chính xác, công bằng hơn.

Còn với một số người từng quen “né”, quen “trốn”, từ chủ quán nhỏ đến cá nhân hành nghề tự do, thì đây lại là tin không mấy vui vẻ. Bởi cái thời “tiền mặt là vua”, “thỏa thuận miệng là luật” đã dần lùi vào dĩ vãng.

Từ sau đại dịch Covid-19, thanh toán không dùng tiền mặt dần trở thành thói quen. Đã có lúc người ta nghĩ rằng sẽ không còn phải vướng bận bởi những xấp tiền dày cộp. Nhưng giờ đây, sự “vướng bận” quay trở lại. Lần này là ở dạng dữ liệu tài chính được số hóa và giám sát sát sao. Nhiều hộ kinh doanh bắt đầu từ chối nhận chuyển khoản. Trên không gian mạng, xuất hiện vô số “bí kíp” né thuế: từ ghi nội dung chuyển khoản mập mờ, chia nhỏ hóa đơn, né thu hộ (COD)... Phản ứng của thị trường là điều dễ hiểu, không ai muốn chi thêm, kể cả khi đó là nghĩa vụ.

Việt Nam hiện có khoảng 3,6 triệu hộ kinh doanh. Trong năm 2024, gần 2 triệu hộ được áp thuế khoán trung bình chỉ 700 nghìn đồng/tháng, đóng góp tổng cộng gần 26 nghìn tỷ đồng vào ngân sách. Đáng chú ý, có hơn 4.000 hộ có doanh thu trên 10 tỷ đồng/năm, nhưng hơn một nửa trong số đó chỉ nộp thuế ở mức dưới 0,4% doanh thu. Khi chuyển sang hình thức kê khai, Bộ Tài chính ước tính mức thu bình quân sẽ tăng lên khoảng 4,6 triệu đồng/hộ/tháng, gấp 7 lần phương pháp cũ.

Ngân sách nhà nước cần được bảo đảm. Thuế là huyết mạch vận hành của một đất nước. Nhưng thuế không chỉ là chuyện của những con số mà là một phần của sự công bằng xã hội. Giữa người thu thuế và người nộp thuế, không bên nào tồn tại độc lập. Cả hai cùng dựa vào nhau, cùng chia sẻ một mục tiêu: xây dựng một đất nước ổn định và phát triển.

Vấn đề không nằm ở việc “phải nộp” hay “bị thu” mà là cách việc đó được thực hiện ra sao. Nếu hệ thống thuế trở nên công bằng - dễ hiểu - minh bạch - thuận tiện, thì nghĩa vụ sẽ không còn là gánh nặng, mà là sự đồng thuận. Khi đó, “thu” không chỉ là thu, và “nộp” không còn là nộp. Đó là một cuộc đối thoại không lời giữa công dân và Nhà nước, về niềm tin, về trách nhiệm và sự chia sẻ.

Theo KHOA THÀNH (NDO)