AI đang định hình hoạt động ngân hàng

45% doanh số được thực hiện nhờ số hóa

Ngày 20/8, chia sẻ tại Tọa đàm với chủ đề “Ứng dụng AI trong truyền thông chính sách và sản phẩm, dịch vụ ngân hàng”, TS. Nguyễn Quốc Hùng, Phó chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam cho biết, chúng ta đang sống trong một kỷ nguyên công nghệ, khi AI không còn là công cụ, mà đã trở thành một động lực cốt lõi định hình lại mọi ngành nghề.

Với ngành Ngân hàng, sự bùng nổ của AI đang mở ra cơ hội đột phá trong nhiều mảng hoạt động, trong đó có truyền thông chính sách và phát triển dịch vụ, sản phẩm. Việc ứng dụng AI không chỉ giúp tăng hiệu suất công việc, giảm chi phí, tiết kiệm thời gian, mà còn góp phần tăng cường an toàn hệ thống tài chính.

"Một số nghiên cứu cho thấy, đến năm 2025, khoảng 45% doanh số bán hàng trong lĩnh vực tài chính - ngân hàng được thực hiện hoàn toàn trên các nền tảng số, không cần sự hiện diện tại các điểm giao dịch truyền thống. Đây là kết quả của quá trình số hóa sâu rộng, trong đó AI đóng vai trò trung tâm giúp phân tích dữ liệu, tự động hóa quy trình và cá nhân hóa dịch vụ", ông Hùng thông tin.

Khoảng 1 tỷ người lao động trên toàn cầu cần được đào tạo lại để thích nghi công nghệ.

Chia sẻ từ thực tiễn, ông Hùng cho biết, AI có thể hỗ trợ hệ thống ngân hàng ở nhiều khía cạnh như giúp phân tích dữ liệu hành vi để các ngân hàng có thể tạo ra thông điệp phù hợp cho từng nhóm khách hàng; truyền tải chính sách minh bạch, kịp thời bằng việc tóm lược văn bản pháp luật, Nghị định, Thông tư…, thành ngôn ngữ dễ hiểu, giúp công chúng và doanh nghiệp nắm bắt nhanh và chính xác.

Đồng thời, AI giúp phân tích phản hồi từ công chúng, dư luận xã hội về các chính sách mới. Từ đó giúp các nhà hoạch định chính sách có cái nhìn sâu sắc, kịp thời điều chỉnh để chính sách đi vào cuộc sống hiệu quả hơn. Bằng phân tích dữ liệu lớn, AI có thể gợi ý sản phẩm phù hợp với từng đối tượng, đặc biệt nhóm khách hàng yếu thế hoặc chưa tiếp cận đầy đủ dịch vụ tài chính – đúng với định hướng tài chính toàn diện quốc gia. Tối ưu hóa và tự động hóa thông minh, giải đáp tức thì hàng ngàn thắc mắc của khách hàng, nâng cao đáng kể chất lượng dịch vụ và giải phóng con người khỏi các tác vụ lặp đi lặp lại.

Đặc biệt là phòng ngừa rủi ro truyền thông và bảo đảm an toàn hệ thống khi AI có khả năng giám sát, phân tích dữ liệu mạng xã hội để phát hiện sớm thông tin sai lệch, từ đó ngân hàng có thể phản ứng kịp thời, bảo vệ uy tín và sự ổn định hệ thống.

Xây dựng nguyên tắc “đạo đức AI”

PGS.TS. Phạm Mạnh Hùng (Học viện Ngân hàng) dẫn dự báo từ Diễn đàn Kinh tế Thế giới cho thấy, đến năm 2030, sẽ có khoảng 1 tỷ người lao động trên toàn cầu cần được đào tạo lại để thích nghi. Khác với Cách mạng công nghiệp 3.0 chỉ tập trung vào tự động hóa các tác vụ lặp lại, Cách mạng công nghiệp 4.0 với các công nghệ như AI, Big Data, Cloud lại hướng đến việc tăng cường và thay thế nhận thức, ra quyết định. Điều này không chỉ tái định hình mô hình kinh doanh mà còn tạo ra những sản phẩm, dịch vụ hoàn toàn mới, buộc người lao động phải học cách làm việc cùng với công nghệ. Trong bối cảnh đó, AI đang trở thành một công cụ then chốt, tái định hình toàn bộ hoạt động của ngành ngân hàng, từ cách thức ra quyết định cho đến cách tương tác với khách hàng.

Không chỉ vậy, AI cũng đang ngày càng đóng vai trò quan trọng trong việc tăng cường an ninh và phát hiện những rủi ro tiềm ẩn. Với khả năng xử lý liên tục các dòng dữ liệu lớn, AI có thể phát hiện những hoạt động bất thường và đưa ra cảnh báo kịp thời, góp phần đảm bảo an toàn cho hệ thống.

“Cách mạng công nghệ 4.0 dẫn đến sự xuất hiện của nhiều vị trí công việc mới trong ngành tài chính: Chuyên gia khoa học dữ liệu (Data Scientist), Kỹ sư AI/ML (AI/ML Engineer), Chuyên gia an ninh mạng (Cybersecurity Specialist), Nhà phát triển Blockchain (Blockchain Developer), Chuyên gia ngân hàng số (Digital Banking Specialist)... Tuy nhiên, sự phát triển của công nghệ cũng đặt ra một thách thức lớn về nguồn nhân lực. Hiện nay, có một khoảng trống kỹ năng rõ rệt, thể hiện qua việc thiếu hụt nhân sự có trình độ chuyên môn về cả nghiệp vụ và công nghệ. Điều này không chỉ gây khó khăn trong việc tuyển dụng mà còn trong việc giữ chân những nhân sự chất lượng cao”, TS Phạm Mạnh Hùng nhận định.

Nhấn mạnh đến những thách thức về an ninh mạng, bảo mật dữ liệu, nguy cơ tin giả (Deepfake) và các rủi ro về đạo đức AI là những rào cản hữu hình, TS Nguyễn Quốc Hùng cho rằng chi phí đầu tư lớn, thiếu hụt nhân sự AI chất lượng cao, hành lang pháp lý chưa theo kịp công nghệ, và vấn đề "hộp đen" (black box) của AI khi ra quyết định (vì các nhà phát triển AI muốn bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ của họ) cũng là những rào cản.

Để thúc đẩy ứng dụng AI trong ngành Ngân hàng, thời gian tới, TS. Nguyễn Quốc Hùng đề xuất cần ưu tiên xây dựng và tuân thủ các nguyên tắc đạo đức phát triển và ứng dụng AI, đảm bảo tính công bằng, minh bạch và phục vụ con người. Bên cạnh đó, cân nhắc thành lập Hội đồng Đạo đức AI nội bộ để giám sát các dự ántrọng yếu; Chủ động tăng cường hợp tác giữa các ngân hàng, công ty Fintech, viện nghiên cứu và cơ quan quản lý để chia sẻ kinh nghiệm, dữ liệu (trong phạm vi cho phép) và cùng phát triển các giải pháp AI an toàn, hiệu quả.

Về công nghệ và dữ liệu, Phó chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam cho rằng, cần ưu tiên nguồn lực đầu tư vào hệ thống công nghệ thông tin hiện đại, có khả năng mở rộng và bảo mật cao để làm nền tảng vững chắc cho việc triển khai các ứng dụng AI phức tạp, đảm bảo dữ liệu luôn được bảo vệ an toàn. Đồng thời, xây dựng cơ chế, chính sách đặc thù để thu hút và giữ chân đội ngũ chuyên gia về AI, khoa học dữ liệu và an ninh mạng. Song song đó, tiếp tục triển khai các chương trình đào tạo để nâng cao nhận thức và kỹ năng số cho toàn thể cán bộ, nhân viên.

Hà An