Chiến tranh thương mại Mỹ-Trung đe dọa kế hoạch xe xanh của Tổng thống Biden

Các nhà phân tích cho biết hiện rất ít xe điện do Trung Quốc sản xuất được bán ở Mỹ, do đó, tác động tức thời đối với người tiêu dùng khi mức thuế xe điện cao hơn sẽ ở mức tối thiểu.

Nhà Trắng cũng có kế hoạch tăng gấp ba lần mức thuế đối với pin xe điện và các bộ phận pin của Trung Quốc lên 25%. Than chì, nam châm vĩnh cửu được sử dụng trong động cơ EV và các khoáng chất EV khác sẽ bị tăng thêm 25% thuế. Những mức thuế này có thể ảnh hưởng đến nhiều loại xe hơn.

Chính quyền của Tổng thống Joe Biden đã ban hành các tiêu chuẩn về ô nhiễm ống xả vào tháng 4 nhằm mục đích thúc đẩy tỷ lệ xe điện tăng từ 8% năm ngoái lên tới 56% vào năm 2032. Các nhà sản xuất ô tô đã cảnh báo rằng việc đạt được các mục tiêu về xe điện sẽ là một thách thức, một phần vì sự khác biệt các quy định của chính quyền Tổng thống Biden từ chối trợ cấp của liên bang cho xe điện có quá nhiều nội dung từ Trung Quốc.

Các nhà sản xuất ô tô cho biết nếu không tiếp cận được pin giá rẻ và vật liệu pin sản xuất tại Trung Quốc, xe điện sẽ trở nên quá đắt đối với người tiêu dùng phổ thông ở Mỹ.

Theo dữ liệu gần đây nhất của chính phủ Mỹ, các nhà sản xuất ô tô nước này đã xuất khẩu 155.337 xe trị giá 6,3 tỷ USD sang Trung Quốc vào năm 2021. Trong cùng năm đó, Trung Quốc chỉ xuất khẩu 64.067 xe sang Mỹ trị giá 1,45 tỷ USD. Hầu hết xe nhập khẩu từ Trung Quốc đều được bán dưới nhãn hiệu Mỹ, dẫn đầu là General Motors.

Trong khi đó, mức thuế trả đũa của Trung Quốc nhắm vào xe Mỹ có thể gây tổn hại cho công nhân tại BMW hiện có nhà sản xuất mới ở Spartanburg, Nam Carolina, nơi gửi khoảng 25.000 xe đến Trung Quốc mỗi năm, hoặc Mercedes-Benz, có nhà máy ở Alabama để sản xuất xe SUV điện được bán tại thị trường lớn nhất thế giới.

Một số Giám đốc điều hành trong ngành và một số nhà phân tích cho biết, cuộc chiến thương mại về công nghệ sạch giữa Mỹ và Trung Quốc cũng có thể làm tăng chi phí của xe điện, pin và phần cứng xe điện khác, khiến giá xe điện nói chung ở mức cao. Theo dữ liệu của Bộ Giao thông Vận tải Mỹ, các xe điện mang nhãn hiệu Mỹ chẳng hạn như Mustang Mach-E hoặc Tesla có 30% đến 51% là Trung Quốc.

"Từ pin, từ khai thác mỏ, đến tất cả sự tích hợp công nghệ, chuỗi cung ứng của Trung Quốc hiện là chuỗi cung ứng hàng đầu. Đó là chuỗi cung ứng tốt nhất", Stella Li, người đứng đầu hãng sản xuất pin và xe điện Trung Quốc BYD cho biết. “Tại sao lại không cho phép một công ty Mỹ có quyền tự do lựa chọn nhà cung cấp tốt nhất?”.

Xe điện hiện là biểu tượng trong các cuộc tranh luận đảng phái về chính sách khí hậu và cách Mỹ nên ứng phó với những nỗ lực của Trung Quốc nhằm thống trị các công nghệ quan trọng trong thế kỷ 21.

Đảng viên Đảng Dân chủ là đương kim Tổng thống Biden và đối thủ được cho là của Đảng Cộng hòa Donald Trump bất động quan điểm, ngoại trừ việc sử dụng mức thuế cao và các rào cản thương mại khác để ngăn các nhà sản xuất xe điện Trung Quốc rời khỏi thị trường Mỹ.

Cả ông Biden và Trump đang đặt cược rằng các chính sách thương mại chống Trung Quốc sẽ thu hút cử tri ở các bang xung đột như Michigan, Wisconsin và Pennsylvania, những bang phụ thuộc vào việc làm trong ngành sản xuất.

Các chuyên gia đang bị chia rẽ về việc liệu việc bảo vệ thuế quan mạnh mẽ hơn sẽ giúp ích cho các nhà sản xuất ô tô Mỹ về lâu dài hay mang lại lợi ích cho người tiêu dùng.

Michael Dunne, một nhà tư vấn đã theo dõi ngành công nghiệp ô tô Trung Quốc trong nhiều năm, cho rằng: “Thuế quan mang lại thời gian quan trọng. Mỹ đi sau Trung Quốc từ 5 đến 7 năm về xe điện và chuỗi cung ứng pin. Các nhà lãnh đạo chính trị Mỹ có thể nói một cách đúng đắn rằng chúng ta chỉ đang mượn một trang từ vở kịch của Trung Quốc”.

Những người ủng hộ việc đẩy nhanh tốc độ áp dụng xe điện để cắt giảm lượng khí thải carbon dioxide của Mỹ cảnh báo rằng việc giảm áp lực từ các nhà sản xuất xe điện Trung Quốc sẽ phản tác dụng.

Về lâu dài, các nhà sản xuất ô tô ở Detroit được che chở khỏi sự cạnh tranh của Trung Quốc có thể lặp lại kinh nghiệm của những năm 1970 và 1980, khi các hạn chế nhập khẩu đối với ô tô nhập khẩu của Nhật Bản khiến các nhà sản xuất ô tô trong nước thoát khỏi các đối thủ giá rẻ.

Những rào cản thương mại đó đã khuyến khích Toyota và Nissan tìm cách cách khác nhau để cấy ghép hệ thống sản xuất tinh gọn của họ sang các nhà máy mới ở Mỹ. Sự thành công của các loại xe Nhật Bản do Bắc Mỹ sản xuất đã buộc General Motors, Ford và Chrysler trước đây, nay gọi là Stellantis sa thải hàng nghìn việc làm và trải qua những cuộc đại tu đau đớn trong những năm 1990.

Thông báo gần đây của BYD rằng họ có kế hoạch sản xuất một chiếc xe bán tải chạy điện ở Mexico đã biến mối đe dọa giả định thành mối đe dọa thực sự đối với các nhà sản xuất ô tô đương nhiệm của Mỹ. Một chiếc xe điện do Mexico sản xuất với đủ linh kiện có nguồn gốc từ Bắc Mỹ có thể đủ điều kiện được miễn thuế vào thị trường Mỹ.

"Nếu General Motors, Ford và Stellantis không phải cạnh tranh với các công ty nước ngoài sản xuất xe điện thì họ sẽ không sản xuất. Thị trường sẽ thuộc về BYD. Và người Mỹ sẽ mất thị phần như những năm 1970”, Daniel Becker thuộc Trung tâm Đa dạng Sinh học, một nhóm môi trường đã thúc đẩy chính quyền Tổng thống Biden thực hiện các chính sách khí hậu mạnh mẽ hơn, cho biết.

Hiện chưa rõ Trung Quốc sẽ phản ứng thế nào trước các động thái thuế quan mới của ông Biden. Khi châu Âu đe dọa tăng thuế đối với xe điện do Trung Quốc sản xuất, Trung Quốc đã đáp trả bằng cách đe dọa áp thuế cao đối với rượu cognac của Pháp.

Hoàng Lâm