Trong 3 ngày 9, 10 và 11/4 (tức ngày 1, 2, 3 tháng 3 năm Giáp Thìn), xã Hoằng Xuân (Hoằng Hóa) đã tổ chức Lễ hội Phủ Vàng năm 2024.
Dòng sông Lèn phát nguồn bởi sông Mã dữ dội từ thượng nguồn biên giới Việt - Lào. Khi gặp núi Bần chắn ngang, tại ngã Ba Bông (xã Hàn Sơn - Hà Trung) sông Mã tách dòng thành nhánh sông Lèn kéo dài tới 34km. Ngã ba sông trở thành bến chợ, thuyền bè tấp nập bởi tiếp giáp với nhiều xã thuộc các huyện xung quanh. Bến đò Lèn hình thành từ đó.
Ở Thanh Hóa nhắc đến vùng đất một tiếng gà gáy 5 huyện đều nghe ai cũng biết. Nơi đây cũng chính là vùng đất thiêng có đền Cô Bơ tọa lạc ở vị trí ngã ba sông Mã và sông Lèn đang thu hút hàng vạn khách du lịch về tham quan, vãn cảnh.
Ngược xuôi sông Mã là sản phẩm du lịch kết hợp cả đường thủy và đường bộ, cũng như có sự tích hợp nhiều loại hình, bao gồm du lịch tâm linh tham quan các điểm di tích lịch sử – văn hóa; tham quan ngắm cảnh, vui chơi giải trí, tìm hiểu di tích khảo cổ.
Quê tôi nằm ngay bên bờ dòng sông mang tên con Ngựa thần linh thiêng (sông Mã) huyền thoại. Cái mênh mang, cái dào dạt; cái dữ dội, cái mãnh liệt; cái thơ mộng, cái hùng vĩ huyền bí của sông thấm đẫm vào hồn người quê tôi, vỗ vào lòng tôi.
Trong 5 năm trở lại đây, dọc hai bờ sông Mã là nơi 'dừng chân' lý tưởng của các nhà đầu tư. Qua đó đã làm thay đổi bộ mặt cảnh quan, môi trường nơi đây, đưa đô thị Thanh Hóa phát triển theo hướng hiện đại.
Không nhớ hết tôi đã viết bao nhiêu truyện, bao nhiêu bài thơ về dòng sông mang tên con Ngựa thần linh thiêng (sông Mã) nữa.
Chủ động dồn đổi và tích tụ đất đai, nông dân Bùi Văn Hùng ở thôn Chí Phúc, xã Hà Sơn đã hình thành nên khu vườn trại tổng hợp để trồng hoa huệ, nuôi ba ba và ốc nhồi. Luôn năng động đi đầu trong du nhập đối tượng cây trồng và con nuôi mới, ông Hùng đã có lợi nhuận trên dưới 400 triệu đồng mỗi năm ngay tại vườn nhà. Từ mô hình đã góp phần thúc đẩy hình thành tổ hợp tác chuyên nuôi ốc nhồi và ba ba để nhân rộng.
'Trời lưu lại danh thắng cùng đất phong đô/ Dáng núi luôn biến đổi không thể vẽ nổi' là ý của hai câu thơ do Thị nội Trần Ngọc Xuyến đời Lê Cảnh Hưng để lại nói về thế đất, hình sông tạc nên phong cảnh hữu tình của vùng đất Vĩnh An (Vĩnh Lộc). Tạc vào dáng hình ấy là núi Kim Sơn với hệ thống 'ngũ linh động', trong đó có động Tiên Sơn - Phong Nha thứ hai của Việt Nam. Ngoài ra, các núi Biện Lĩnh, Nham Thôn, Tiến Sỹ có hình thù kỳ vĩ như tháp bao quanh các làng cổ ở đây. Đặc biệt, đứng ở cuối xã là điểm hội tụ ngã ba Bông, nơi một con gà gáy mà các huyện Yên Định, Thiệu Hóa, Hoằng Hóa, Hà Trung, Vĩnh Lộc cùng nghe.
Nằm ở phía Tây Nam huyện Hà Trung, xã Hà Đông còn được biết đến với tên gọi Kẻ Xã - vùng đất có nhiều dấu tích liên quan đến vương triều Trần - Hồ.
Ngã ba Bông - nơi con sông Mã tách dòng, phân nhánh thành sông Lèn, giáp ranh giữa nhiều miền quê mà dân gian vẫn lưu truyền câu nói quen thuộc: 'Một tiếng gà gáy năm huyện cùng nghe'.
Ngã ba Bông - nơi con sông Mã tách dòng, phân nhánh thành sông Lèn, giáp ranh giữa nhiều miền quê ở Thanh Hóa mà dân gian vẫn lưu truyền câu nói quen thuộc: 'Một tiếng gà gáy, 5 huyện cùng nghe'.
Nằm ở hữu ngạn sông Mã, cửa Hới (TP Sầm Sơn) là một vùng không gian văn hóa đậm đặc với những di tích, lễ hội gắn liền với nét đẹp tín ngưỡng tâm linh của người dân vùng biển xứ Thanh.
Giữ gìn, phát huy làng nghề, làng nghề truyền thống là nhiệm vụ bức thiết, không chỉ góp phần giữ gìn, tôn vinh những giá trị bản sắc văn hóa dân tộc, mà phát triển làng nghề cũng góp phần giải quyết việc làm, nâng cao thu nhập cho người dân, nhất là vùng nông thôn. Vì vậy, những năm qua ngoài cơ chế, chính sách hỗ trợ phát triển làng nghề từ Trung ương thì tỉnh đã có nhiều giải pháp đem lại những hiệu quả nhất định.
Vào dịp tháng 6 âm lịch hằng năm, Nhân dân và du khách thập phương lại vui trẩy hội đền Hàn (xã Triệu Lộc) – một trong những lễ hội tiêu biểu của huyện Hậu Lộc.
Trên hành trình xuôi về với biển, sông Mã như cây cọ diệu kỳ của tạo hóa vẽ nên biết bao cảnh sắc làng mạc, thôn xá trù phú, hữu tình... Là thôn xa nhất về phía tây bắc huyện Hoằng Hóa, Trà La gợi lên vùng non nước êm ả, thanh bình, một vùng không gian văn hóa - lịch sử đặc sắc với những con người thuần phác, đôn hậu, chịu thương chịu khó, nỗ lực vươn lên từng ngày...
Nhìn xuống dòng sông Chu, Hạnh lấy tay lau giọt nước mắt như gạt đi cuộc đời tủi khổ, nổi trôi trên xóm chài nghèo thăm thẳm. Rồi đây, những đứa trẻ xóm thủy cơ này sẽ không còn phải buộc dây, buộc bóng vào người phòng lúc rơi tuột xuống nước khi theo bố mẹ chúng lênh đênh mịt mùng trên những khúc sông.
Nằm soi bóng xuống sông Lèn - cách ngã ba sông Mã (ngã ba Bông) chỉ một quãng ngắn, làng Phong Mục, xã Triệu Lộc (Hậu Lộc) là một thung lũng bình yên và xinh đẹp. Nơi đây còn là không gian văn hóa tâm linh gắn liền tín ngưỡng thờ Mẫu của người Việt. Không chỉ vậy, với khí hậu, thổ nhưỡng được thiên nhiên ưu ái, Phong Mục còn nổi tiếng với nhiều loại cây trái đặc trưng.
Sáng 20-4 (tức ngày 1-3 âm lịch), xã Hoằng Xuân (Hoằng Hóa) đã tổ chức khai mạc Lễ hội Phủ Vàng năm 2023.
Nếu như sông Như Nguyệt, tức sông Cầu ở xứ Kinh Bắc vang lừng chiến công của danh tướng Lý Thường Kiệt đánh quân xâm lược nhà Tống từ phương Bắc thì sông Lèn ở xứ Thanh lại gắn liền với công lao to lớn của ông trong việc khai mở, xây dựng đất nước và vỗ yên bờ cõi phía Nam lúc bấy giờ mà đến nay vẫn còn lưu giữ nhiều dấu tích đáng tự hào.
Ngã Ba Bông nơi con sông Mã tách nhánh, nhánh chính xuôi xuống hướng Hoằng Hóa, Sầm Sơn; nhánh phụ tách ra thành con sông Lèn hướng về biển theo địa bàn huyện Hà Trung, Hậu Lộc, Nga Sơn. Chúng ta vẫn quen với cách nói 'một tiếng gà gáy 6 huyện cùng nghe', nhưng liệu điều đó đã chuẩn xác chưa?
Đền Cô Bơ tọa lạc ở vị trí ngã ba sông, thuộc xã Hà Sơn, huyện Hà Trung (Thanh Hóa) là ngôi đền linh thiêng, giáp với 5 huyện, được người dân ví von rằng 'một tiếng gà gáy 5 huyện nghe'.
Nằm bên tả ngạn sông Mã, làng Thanh Xá, xã Hà Lĩnh (Hà Trung) là vùng đất cổ có bề dày lịch sử cả về kiến tạo địa chất và văn hóa. Nói về địa thế của làng Thanh Xá, người dân địa phương còn lưu truyền câu ca: 'Địa ta giáp địa Tâm Quy, giáp cầu Nhấp Thứ lại đi Thăng Đường' (Tâm Quy thuộc xã Hà Tân, Hà Trung; cầu Nhấp Thứ ở xã Vĩnh Thịnh, Vĩnh Lộc; Thăng Đường thuộc xã Hà Đông, Hà Trung).
Không chỉ có bờ biển dài 12 km thơ mộng với biển xanh, cát trắng, nắng vàng, du khách đến với Hải Tiến, huyện Hoằng Hóa còn được khám phá một không gian văn hóa đậm đà bản sắc và giàu giá trị với nhiều di tích lịch sử, văn hóa, danh lam, thắng cảnh.
Di tích thắng cảnh động Hồ Công là một quần thể bao gồm: động Hồ Công, núi Xuân Đài, núi Trác Phong và chùa Du Anh, xưa thuộc xã Thiên Vực, huyện Vĩnh Phúc, nay thuộc xã Ninh Khang, huyện Vĩnh Lộc. Nơi đây nổi tiếng là một 'bầu ngọc', 'bầu trời', bởi có cảnh sắc tựa thiên bồng.
Những vườn trám đen (còn gọi là quả bùi) cổ thụ đến mùa thu hoạch mang lại hiệu quả kinh tế hàng chục, thậm chí cả trăm triệu đồng mỗi năm cho người dân thôn Phong Mục xã Triệu Lộc (trước đây là xã Châu Lộc) huyện Hậu Lộc.
Văn hóa và Đời sống - Dù không qua một trường lớp nào nhưng mỗi lần có dịp đứng trên sân khấu những nghệ sỹ không chuyên ấy luôn 'cháy' hết mình. Họ chính là những người đã và đang 'giữ lửa' cho điệu múa đèn chạy chữ làng Nhân Cao.
Những ngôi làng ở Thanh Hóa ra đời sớm muộn khác nhau, thông thường mỗi làng dân cư ngày một nhiều; phong tục, tập quán, giọng nói... hình thành dần những nét riêng biệt và tồn tại bền vững qua năm tháng. Cá biệt có những làng sinh ra, tồn tại ba bốn trăm năm rồi tự nhiên mất đi, chỉ còn lại trong ký ức một số người và dần dần gần như rất ít người còn nhớ. Vĩnh Xuyên là một làng như thế.
Từ cầu Đò Lèn trên Quốc lộ 1A, đi ngược về phía Tây men theo triền đê sông Lèn để lên ngã ba Bông, chỉ một quãng đường chừng 10 km nhưng là cả một vùng thắng cảnh, văn hóa tâm linh gắn liền với những địa danh di tích cấp tỉnh và quốc gia. Trên nền văn hóa – lịch sử ấy, song hành cùng lịch sử hình thành và phát triển làng xã, biết bao thế hệ cháu con nơi đây luôn không ngừng nỗ lực phấn đấu nhằm góp phần xây dựng, đổi mới quê hương.
Trong quá trình hình thành nền văn hóa xứ Thanh từ cổ chí kim, sông Mã giữ một vai trò hết sức đặc biệt. Dọc đôi bờ sông Mã là nơi hình thành và nuôi dưỡng nhiều nền văn hóa cổ giàu giá trị. Trong đó, văn hóa Đông Sơn nói chung, di chỉ khảo cổ Đông Sơn nói riêng, là minh chứng thuyết phục nhất.
Sáng 17 - 11, Tổ đại biểu HĐND tỉnh khóa XVII gồm các ông: Nguyễn Văn Tuấn, Phó Bí thư Thường trực Huyện ủy Hà Trung; Nguyễn Hồng Phong, Tổng Giám đốc Công ty CP Công nông nghiệp Tiến Nông đã có buổi tiếp xúc với cử tri huyện Hà Trung.
Đền Hàn Sơn tựa như một bức tranh sơn dầu - thủy mặc, nhưng lại mang trong mình yếu tố tâm linh mà nơi khác không có được.
Tối 27/11, Chương trình nghệ thuật 'Hương sắc Quê Thanh' đã được biểu diễn ra mắt công chúng tại Nhà hát Nghệ thuật truyền thống Thanh Hóa. Chương trình do Nghệ sĩ Nhân dân Hoàng Hải làm Tổng đạo diễn với sự tham gia của nhiều nghệ sĩ, nghệ nhân đến từ Trung ương và tỉnh Thanh Hóa.
Tối 27-11, tại Nhà hát Ca Múa Kịch Lam Sơn (TP Thanh Hóa), Nhà hát Nghệ thuật truyền thống Thanh Hóa tổ chức báo cáo tổng duyệt chương trình nghệ thuật 'Hương sắc quê Thanh'.