Nhiều dự án phải dừng thi công do vướng thủ tục pháp lý
Sự chồng chéo, mâu thuẫn giữa các quy định trong hệ thống pháp luật về đầu tư, đất đai, bất động sản, nhà ở, xây dựng, quy hoạch cũng như việc thực thi thiếu nhất quán của một số địa phương khiến cho việc triển khai các dự án đầu tư gặp nhiều khó khăn, ách tắc, lãng phí, nhiều dự án phải dừng thi công do vướng thủ tục pháp lý…
Đây là một trong những tồn tại, hạn chế được Ủy ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội chỉ ra khi thẩm tra Báo cáo của Chính phủ về công tác thực hành tiết kiệm, chống lãng phí (THTK, CLP) năm 2023. Nội dung này được Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) cho ý kiến tại phiên họp chiều 15/5.
Trụ sở làm việc, công trình phúc lợi công cộng tại một số địa phương để hoang hóa
Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội Lê Quang Mạnh phát biểu tại phiên họp (Ảnh: QH)
Trình bày báo cáo thẩm tra nội dung này, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội Lê Quang Mạnh cho biết, tuy đạt nhiều kết quả tích cực song công tác THTK, CLP vẫn bộc lộ nhiều tồn tại, hạn chế, lãng phí, là nguy cơ dẫn đến tham nhũng, tiêu cực.
Trước hết là công tác hoàn thiện thể chế có nhiều kết quả tích cực, tuy nhiên có những tồn tại, hạn chế qua nhiều năm nhưng chưa được khắc phục. Cụ thể, một số Bộ, ngành chưa thực hiện đúng kế hoạch lập pháp, còn tình trạng chậm đưa vào chương trình xây dựng luật, pháp lệnh; có dự án luật khi trình chưa bảo đảm chất lượng, hồ sơ chưa đúng quy định; tình trạng chậm ban hành văn bản quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành Luật, Pháp lệnh tiếp tục diễn ra.
“Sự chồng chéo, mâu thuẫn giữa các quy định trong hệ thống pháp luật về đầu tư, đất đai, bất động sản, nhà ở, xây dựng, quy hoạch cũng như việc thực thi thiếu nhất quán của một số địa phương khiến cho việc triển khai các dự án đầu tư gặp nhiều khó khăn, ách tắc, lãng phí, nhiều dự án phải dừng thi công do vướng thủ tục pháp lý, doanh nghiệp khó khăn trong tiếp cận nguồn vốn tín dụng, trái phiếu doanh nghiệp…” - ông Lê Quang Mạnh báo cáo.
Tồn tại khác được chỉ ra là THTK, CLP trong quản lý, sử dụng tài sản công còn nhiều tồn tại, lãng phí. Cơ sở dữ liệu quốc gia về tài sản công chưa đầy đủ; nhiều vướng mắc trong xử lý tài sản hình thành từ nhiệm vụ khoa học và công nghệ sử dụng ngân sách nhà nước chưa được giải quyết triệt để; công tác sắp xếp lại cơ sở nhà, đất của các doanh nghiệp nhà nước chậm; còn tình trạng trụ sở làm việc, nhà ở công vụ và công trình phúc lợi công cộng tại một số địa phương để hoang hóa, lãng phí. Việc xử lý, sắp xếp sử dụng tài sản công ở các đơn vị hành chính sau sáp nhập, nhất là tại các huyện, xã khu vực miền núi còn lãng phí do thiếu cơ chế, chính sách, pháp luật để xử lý.
Phân tích nguyên nhân, làm rõ trách nhiệm chậm giải ngân vốn đầu tư công
Phát biểu tại phiên họp, Tổng Thư ký Quốc hội, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Bùi Văn Cường nêu rõ, tại Nghị quyết số 74/2022/QH15 về đẩy mạnh việc thực hiện chính sách, pháp luật về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, Quốc hội đã giao Chính phủ hoàn thành nhiều nhiệm vụ trong năm 2023 như rà soát, ban hành các tiêu chuẩn, quy chuẩn quốc gia, đơn giá, định mức kinh tế - kỹ thuật trong đầu tư, xây dựng, dịch vụ công còn thiếu hoặc chồng chéo, mâu thuẫn; sửa đổi, bổ sung định mức chi tiêu công, tài sản công, xe công; hoàn thành việc phê duyệt quy hoạch sử dụng đất giai đoạn 2021-20230, kế hoạch sử dụng đất 5 năm 2021 - 2025.
Tuy nhiên, trong báo cáo của Chính phủ chưa nêu bật được kết quả thực hiện các nhiệm vụ Quốc hội yêu cầu phải hoàn thành trong năm 2023. Do đó, ông Bùi Văn Cường đề nghị cân nhắc thêm để làm rõ nhiệm vụ nào đã hoàn thành, nhiệm vụ nào chưa hoàn thành, lý do, nguyên nhân khách quan và chủ quan, đề xuất giải pháp xử lý.
Tổng Thư ký Quốc hội, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Bùi Văn Cường phát biểu ý kiến (Ảnh: QH)
Tổng Thư ký Quốc hội cũng cho rằng, trong báo cáo, Chính phủ đã nêu khá đầy đủ về kết quả đạt được, hạn chế theo từng nội dung quy định tại Luật Thực hành tiết kiệm, chống lãng phí; từ đó cũng đã chỉ ra những hạn chế, tồn tại, trong đó có những hạn chế, tồn tại nhiều năm nhưng chậm khắc phục, như tình trạng giao dự toán không đúng thời hạn quy định, tiến độ cổ phần hóa, tái cơ cấu doanh nghiệp nhà nước chưa đảm bảo đạt được kết quả như mục tiêu đề ra; cơ cấu lại các đơn vị sự nghiệp công lập còn chậm, chưa đảm bảo tinh gọn, hiệu quả trong hoạt động…
Tổng Thư ký Quốc hội đề nghị Chính phủ phân tích rõ nguyên nhân chủ quan, khách quan của các hạn chế, tồn tại. “Xác định đúng, trúng nguyên nhân của hạn chế thì mới đề ra được giải pháp mang tính đột phá, tạo chuyển biến mạnh mẽ trong công tác THTK, CLP trong thời gian tới” - Tổng Thư ký Quốc hội nhấn mạnh.
Đóng góp ý kiến, Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội Y Thanh Hà Niê K'đăm đề nghị Chính phủ cần quan tâm phân tích đánh giá cụ thể hơn về vấn đề chậm giải ngân vốn đầu tư công của các Bộ, ngành, địa phương, phân tích làm rõ nguyên nhân cũng như trách nhiệm.
Đồng thời quan tâm việc sắp xếp, xử lý tài sản công các đơn vị hành chính sau khi sáp nhập, nhất là các huyện, xã khu vực miền núi gây lãng phí lớn, thiếu cơ chế, chính sách pháp luật để xử lý; một số công trình dự án kéo dài nhiều năm, đội vốn, không hoàn thành để đưa vào khai thác ở một số nơi.
Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh đề cập đến việc lãng phí về nguồn lực thời gian. Cụ thể, ông đánh giá, tình trạng chậm ban hành văn bản quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành Luật, Pháp lệnh tiếp tục diễn ra. “Riêng trong mảng kinh tế của chúng tôi, qua rà soát thì có 12 đầu việc phải ban hành văn bản quy định chi tiết thì chỉ có 3 việc hoàn thành đúng thời hạn, 9 việc chậm” - ông nói và cho rằng có “khoảng trống” pháp lý, ảnh hưởng đến quá trình tổ chức triển khai thực hiện, làm mất cơ hội của doanh nghiệp, người dân tiếp cận các nguồn lực để thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội.
“Vấn đề này cần phải mổ xẻ, làm rõ nguyên nhân, trách nhiệm và có giải pháp khắc phục” - Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh đề nghị./.
