Nắm bắt xu hướng lớn để phát triển kinh tế số
Kinh tế số đã chứng minh khả năng phục hồi và phát triển mạnh mẽ trong bối cảnh đại dịch Covid-19. Với sự phát triển của các công nghệ mới như AI, 5G và Internet vạn vật (IoT), kinh tế số sẽ tiếp tục tăng trưởng mạnh mẽ trong những năm tới và khẳng định vị thế là động lực chính cho sự phát triển kinh tế của nhiều quốc gia.
Nhận diện các xu hướng lớn
Theo báo cáo của Statista, quy mô kinh tế số toàn cầu năm 2023 ước tính đạt 45,7 nghìn tỷ USD, tăng 11,4% so với năm 2022. Đây là mức tăng trưởng cao nhất kể từ năm 2019. Khu vực châu Á - Thái Bình Dương dẫn đầu về tốc độ tăng trưởng với 13,2%, tiếp theo là Bắc Mỹ (10,8%) và châu Âu (9,7%).
Trong đó, thương mại điện tử tiếp tục là phân khúc lớn nhất của kinh tế số, chiếm 18,1% GDP toàn cầu năm 2023. Mức tăng trưởng của thương mại điện tử năm 2023 là 14,2%, cao hơn so với mức tăng 13,6% của năm 2022.
Bên cạnh đó, các nền tảng số đóng vai trò ngày càng quan trọng trong kinh tế số. Các nền tảng như Amazon, Google, Facebook, Apple và Microsoft (GAFAM) tiếp tục thống trị thị trường.
Năm qua, trí tuệ nhân tạo (AI) là một trong những lĩnh vực phát triển nhanh nhất của kinh tế số. Ngành công nghiệp AI toàn cầu ước tính đạt 327,5 tỷ USD năm 2023, tăng 20,4% so với năm 2022. Nvidia đang dẫn đầu cuộc cách mạng AI bằng cách cung cấp các công nghệ tiên tiến và giải pháp toàn diện cho nhiều lĩnh vực như năng lượng tái tạo, giáo dục, y tế, nông nghiệp, nhà máy thông minh, an ninh mạng và giải pháp AI toàn diện cho xe tự lái được sử dụng bởi các nhà sản xuất ô tô hàng đầu như Tesla, Mercedes-Benz, Toyota.
Công nghệ tài chính (Fintech) cũng là một lĩnh vực sáng tạo và năng động, thu hút nhiều khoản đầu tư mạo hiểm. Ngành công nghiệp Fintech toàn cầu ước tính đạt 190 tỷ USD năm 2023, tăng 12,2% so với năm 2022.
Ngoài ra, các nền tảng kinh tế chia sẻ tiếp tục phát triển mạnh mẽ, với các dịch vụ như gọi xe, chia sẻ nhà và chia sẻ đồ ăn ngày càng phổ biến. Một số nền tảng kinh tế chia sẻ nổi bật như Uber, Airbnb và Grab đã đạt được thành công lớn trên toàn cầu.
Cuối cùng là hạ tầng số, đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển kinh tế số. Các quốc gia đầu tư vào hạ tầng số như mạng băng thông rộng, 5G và điện toán đám mây sẽ có lợi thế cạnh tranh trong nền kinh tế số. Trong đó, Trung Quốc, Mỹ và Nhật là những quốc gia dẫn đầu trong phát triển 5G.
Từ những kết quả đã kể trên, rõ ràng, kinh tế số đóng góp ngày càng lớn vào tăng trưởng kinh tế và tạo ra nhiều việc làm. Ngân hàng Thế giới ước tính rằng kinh tế số sẽ đóng góp 15,5% GDP toàn cầu vào năm 2025. Kinh tế số cũng giúp cải thiện chất lượng cuộc sống thông qua việc cung cấp các dịch vụ như giáo dục, y tế, tài chính và giải trí trực tuyến.
Ảnh minh họa
AI sẽ tiếp tục phát triển mạnh mẽ
Kinh tế số đã và đang trở thành động lực quan trọng thúc đẩy tăng trưởng kinh tế toàn cầu. Theo dự báo của Google, Temasek và Bain & Company, năm 2025, giá trị kinh tế số của Đông Nam Á có thể đạt 1.200 tỷ USD, trong đó Việt Nam có thể đạt 52 tỷ USD. Năm 2024 được kỳ vọng sẽ là năm bùng nổ của kinh tế số với nhiều xu hướng phát triển mới nổi bật.
Đầu tiên là AI sẽ tiếp tục được ứng dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực, từ kinh doanh, sản xuất đến dịch vụ công, giúp nâng cao hiệu quả và năng suất, tăng cường sự sáng tạo và đổi mới, giảm thiểu chi phí và rủi ro và cải thiện chất lượng cuộc sống.
Một số ứng dụng nổi bật của AI trong năm 2024 bao gồm tự động hóa quy trình. Theo đó, AI sẽ được sử dụng để tự động hóa các quy trình thủ công, giúp nâng cao hiệu quả và năng suất lao động. Bên cạnh đó, AI sẽ giúp phân tích dữ liệu một cách hiệu quả, từ đó đưa ra những dự đoán chính xác và hỗ trợ ra quyết định tốt hơn. Đồng thời, AI sẽ giúp cá nhân hóa trải nghiệm của khách hàng, mang đến cho họ những sản phẩm và dịch vụ phù hợp nhất với nhu cầu.
Xu hướng tiếp theo là IoT sẽ tiếp tục phát triển mạnh mẽ với sự gia tăng số lượng thiết bị được kết nối dự kiến tăng lên 75 tỷ vào năm 2024. Mạng 5G sẽ được triển khai rộng rãi hơn, thúc đẩy sự phát triển của các ứng dụng IoT mới như xe tự lái, thành phố thông minh... Các doanh nghiệp cần đầu tư vào cơ sở hạ tầng và giải pháp bảo mật để tận dụng tối đa IoT và 5G.
IoT sẽ giúp biến ngôi nhà thành một không gian thông minh, tiện lợi và an toàn hơn. IoT sẽ được sử dụng để quản lý các thành phố một cách hiệu quả hơn, giúp giảm tắc nghẽn giao thông, tiết kiệm năng lượng và bảo vệ môi trường. IoT cũng sẽ giúp tối ưu hóa hoạt động sản xuất nông nghiệp, nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm.
Đồng thời, mạng 5G, sẽ được triển khai rộng rãi trên toàn cầu, thúc đẩy sự phát triển của các ứng dụng mới như xe tự lái, thực tế ảo và thực tế tăng cường. Mạng 5G sẽ giúp tăng tốc độ truyền tải dữ liệu và giảm độ trễ, tạo điều kiện cho sự phát triển của các ứng dụng đòi hỏi tốc độ cao và độ tin cậy cao. Hạ tầng mạng 5G sẽ được đầu tư và phát triển mạnh mẽ.
Một xu hướng khác chính là điện toán đám mây sẽ tiếp tục phát triển mạnh mẽ, cung cấp cho các doanh nghiệp và cá nhân khả năng truy cập và sử dụng các tài nguyên máy tính một cách linh hoạt và hiệu quả. Các dịch vụ điện toán đám mây sẽ đa dạng hóa và chuyên biệt hóa hơn, đáp ứng nhu cầu của các ngành và lĩnh vực khác nhau. An ninh dữ liệu và quyền riêng tư sẽ là những vấn đề quan trọng cần được quan tâm khi sử dụng điện toán đám mây.
Trong năm 2024, thương mại điện tử cũng sẽ tiếp tục là kênh mua sắm ưa thích của nhiều người tiêu dùng và tăng trưởng mạnh mẽ, đặc biệt là ở các thị trường mới nổi như Việt Nam. Nhu cầu về dịch vụ giao hàng nhanh và thanh toán trực tuyến sẽ tăng cao.
Nền tảng kinh tế chia sẻ sẽ tiếp tục phát triển trong các lĩnh vực như giao thông vận tải, du lịch, nhà ở, đồ ăn… Các mô hình kinh doanh mới như nền tảng kinh tế sẽ xuất hiện như chia sẻ kỹ năng, xe đạp điện/xe máy điện, sách điện tử... Các vấn đề về quy định và bảo mật cần được giải quyết để đảm bảo sự phát triển bền vững của nền tảng kinh tế chia sẻ, tăng hiệu quả sử dụng tài nguyên, tạo ra thu nhập cho người tham gia và cải thiện chất lượng cuộc sống như dịch vụ tiện ích hơn với giá cả hợp lý.
Cuối cùng, thanh toán di động sẽ tiếp tục thay thế cho các phương thức thanh toán truyền thống như tiền mặt và thẻ ngân hàng. Trong đó, các ví điện tử sẽ ngày càng phổ biến, cung cấp cho người dùng nhiều tiện ích hơn. Thanh toán di động sẽ được ứng dụng trong nhiều lĩnh vực mới như giao thông công cộng, giáo dục, y tế. Đồng thời thanh toán xuyên biên giới sẽ ngày càng dễ dàng và thuận tiện hơn.
Từ những xu hướng nêu trên, 2024 sẽ là một năm đầy hứa hẹn cho kinh tế số. Các doanh nghiệp và Chính phủ cần nắm bắt các xu hướng phát triển mới để có thể cạnh tranh và phát triển trong nền kinh tế số. Kinh tế số sẽ tiếp tục đóng góp vào tăng trưởng kinh tế và tạo ra nhiều việc làm. Các công nghệ mới như AI, 5G, IoT và điện toán đám mây sẽ giúp nâng cao năng suất lao động và tạo ra các sản phẩm và dịch vụ mới. Kinh tế số cũng sẽ giúp cải thiện chất lượng cuộc sống thông qua việc cung cấp các dịch vụ như giáo dục, y tế, tài chính và giải trí trực tuyến.
Bên cạnh những xu hướng phát triển tích cực, kinh tế số cũng tiềm ẩn nhiều thách thức như bất bình đẳng thu nhập, an ninh mạng và đạo đức AI. Tuy nhiên, kinh tế số cũng mang đến nhiều cơ hội cho các quốc gia và doanh nghiệp phát triển. Các quốc gia cần xây dựng môi trường thuận lợi cho kinh tế số phát triển, bao gồm chính sách hỗ trợ, cơ sở hạ tầng và nguồn nhân lực.
Bài viết này chỉ cung cấp một cái nhìn tổng quan về xu hướng phát triển của kinh tế số năm 2024. Các xu hướng này có thể thay đổi tùy thuộc vào điều kiện kinh tế, chính trị và xã hội. Doanh nghiệp và Chính phủ cần nghiên cứu và phân tích kỹ lưỡng trước khi đưa ra quyết định đầu tư vào kinh tế số.
