Độc đáo thúng chai 'trét phân bò' ở Phú Yên xuất khẩu 5 châu
Thúng chai được trét phân bò, dầu rái của người dân Phú Yên xuất khẩu khắp các nước, tạo sinh kế và bảo tồn nghề khỏi nguy cơ mai một.
Nghề làm thúng chai (hay thuyền thúng) bằng tre là nghề nổi tiếng của làng Phú Mỹ (xã An Dân, huyện Tuy An, tỉnh Phú Yên). Trước đây, “làng thúng chai” có hàng chục hộ dân với hàng trăm lao động, nhưng từ khi thuyền thúng nhựa ra đời, nhu cầu sử dụng thúng chai ít đi, phần lớn người dân ở đây bỏ đi làm việc khác.
Vợ chồng anh Trương Văn Trung, chị Trương Thị Bích Kiều là một trong số ít các hộ gia đình ở đây còn duy trì làm nghề này. “Nhờ vào các đơn đặt hàng cho các khu du lịch và xuất khẩu sang các nước, chúng tôi mới bám trụ được với nghề”, chị Kiều nói.
Thời đỉnh cao, xã An Dân có khoảng 50 hộ làm thúng chai, nhưng đến nay còn khoảng 10 hộ, trong đó hộ gia đình anh Trung, chị Kiều là “sống bằng nghề”, còn các hộ khác chỉ phụ trách các khâu nhỏ lẻ để kiếm thêm thu nhập.
Theo anh Trung, làm thúng chai tốn nhiều thời gian, vất vả mà thu nhập bấp bênh, các hộ cũng khó tiếp cận với vốn vay, công nghệ, thị trường nên bỏ nghề.
Loại tre làm thúng chai là loại tre mỡ được đặt trực tiếp từ các đầu mối trong huyện.
Khi lấy về, tre được chẻ nhỏ, vót mỏng đều rồi phơi qua nắng để làm mê thúng.
Sau khi đan được mê thúng, anh Trung sẽ lận thúng bằng cách đưa xuống hầm đất đã đào, lận vòng thúng tròn đều, thẩm mỹ. “Công đoạn này mất khoảng 2 ngày thực hiện, rất tốn sức nên đàn ông sẽ làm việc này”, anh Trung cho biết.
Sau khi lận, vành thúng được gia cố bằng 9 thanh tre to, cột chắc bằng dây cước. Thúng chai có nhiều loại, đường kính từ 70 cm cho đến 3 m.
Khi thành hình, thúng chai sẽ được đưa đi trét phân bò để lấp đầy từng kẽ nan. “Phân bò phải là phân bò tươi, không lẫn nước tiểu để còn độ kết dính”, chị Kiều cho hay.
Sau khi phơi khô, thúng được đưa đi quét hỗn hợp dầu rái trộn dầu hỏa chồng lên lớp phân bò. Việc này để vừa bảo vệ vỏ thúng trong môi trường nước vừa tạo độ bóng đẹp.
Nhiều thúng chai cũng được vẽ màu sắc, họa tiết theo yêu cầu của khách hàng.
Để làm ra một sản phẩm hoàn chỉnh cần mất khoảng 1 tuần, giá bán từ 1,8 triệu đồng đến 3 triệu đồng tùy kích cỡ.
Ông Võ Văn Khương, Chủ tịch UBND xã An Dân (huyện Tuy An) cho biết, thuyền thúng của địa phương được xuất khẩu đi nhiều nước trên thế giới thông qua các doanh nghiệp liên kết.
Tuy nhiên, hiện địa phương còn ít hộ theo nghề này, thời gian tới, chính quyền xã sẽ tiếp tục vận động người dân bám nghề, đưa thuyền thúng đi đăng ký sản phẩm OCOP để giúp lan tỏa thương hiệu, tăng lợi thế cạnh tranh, thúc đẩy phản triển kinh tế.
