Đà Nẵng: Đề xuất thí điểm thành lập Khu thương mại tự do

Chiều 14/5, Phiên họp thứ 33 Ủy ban Thường vụ Quốc hội thảo luận, cho ý kiến đối với dự thảo Nghị quyết sửa đổi, bổ sung Nghị quyết số 119/2020/QH14 của Quốc hội về thí điểm tổ chức mô hình chính quyền đô thị và một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP. Đà Nẵng.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải điều hành nội dung phiên họp. (Ảnh: quochoi.vn)

Trình bày Tờ trình, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng cho biết, Dự thảo Nghị quyết quy định 2 nhóm cơ chế, chính sách đặc thù với 30 cơ chế, chính sách cụ thể, trong đó có 7 chính sách hoàn toàn tương tự các địa phương khác.

Việc xây dựng các cơ chế, chính sách đặc thù, vượt trội phát triển TP. Đà Nẵng nhằm phát huy tính ưu việt, khắc phục những khó khăn, vướng mắc, bất cập của mô hình chính quyền đô thị tại Nghị quyết số 119. Việc này cũng nhằm tạo cơ sở pháp lý để phát huy tiềm năng, lợi thế, tạo đột phá, giải quyết các điểm nghẽn, nút thắt về phát triển kinh tế - xã hội của TP. Đà Nẵng.

Các chính sách mới được đề xuất theo thực tế phát triển của Đà Nẵng

Đáng chú ý có 5 chính sách đề xuất mới theo thực tế của Thành phố, bao gồm thí điểm thành lập Khu thương mại tự do Đà Nẵng. Cụ thể các chính sách đề xuất bao gồm:

Chính sách 1: Thí điểm thành lập Khu thương mại tự do Đà Nẵng gắn với Cảng biển Liên Chiểu. Khu thương mại tự do Đà Nẵng là khu chức năng, có ranh giới địa lý xác định, do Thủ tướng Chính phủ quyết định thành lập. Chủ trương đầu tư các dự án xây dựng kết cấu hạ tầng các khu chức năng được phân cấp cho UBND Thành phố. Cơ chế chính sách ưu đãi đầu tư về thuế thu nhập doanh nghiệp, miễn giảm tiền thuê đất và các ưu đãi khác tại Khu thương mại tự do Đà Nẵng được áp dụng như Khu kinh tế. Các doanh nghiệp trong Khu thương mại tự do được áp dụng chế độ ưu tiên về thủ tục hải quan. Ban quản lý Khu công nghệ cao và Khu công nghiệp Đà Nẵng thực hiện chức năng quản lý nhà nước về Khu thương mại tự do Đà Nẵng có thẩm quyền thực hiện quản lý theo cơ chế “một cửa, tại chỗ”, trên các lĩnh vực.

Chính sách 2: Thành phố được thực hiện thu hồi đất để phát triển kinh tế-xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng đối với dự án trung tâm logistics.

Chính sách 3: Phát triển lĩnh vực vi mạch bán dẫn, trí tuệ nhân tạo. Dự thảo Nghị quyết quy định 4 nhóm chính sách: đầu tư, nâng cấp, mở rộng, phát triển và khai thác tài sản kết cấu hạ tầng thông tin từ nguồn ngân sách Thành phố phục vụ thu hút, phát triển vi mạch, bán dẫn và trí tuệ nhân tạo; cho thuê trực tiếp tài sản kết cấu hạ tầng thông tin không thông qua đấu giá cho đối tác chiến lược thuộc lĩnh vực vi mạch bán dẫn, trí tuệ nhân tạo. Bên cạnh đó, hỗ trợ không quá 5% tổng chi phí mua thiết bị cho doanh nghiệp sản xuất, chi phí di chuyển tài sản, dây chuyền, thiết bị, công nghệ, chi phí các dự án đầu tư mới trong lĩnh vực vi mạch bán dẫn; hỗ trợ một phần chi phí thuê nhân lực có trình độ chuyên môn cao làm việc tại các doanh nghiệp là đối tác chiến lược trong lĩnh vực vi mạch bán dẫn, trí tuệ nhân tạo trên địa bàn Thành phố; quy định tiêu chí, tiêu chuẩn tuyển dụng và hỗ trợ đãi ngộ về thu nhập, chi phí lưu trú đối với các chuyên gia, nhà khoa học làm việc trong lĩnh vực vi mạch bán dẫn và trí tuệ nhân tạo trên địa bàn Thành phố.

Chính sách 4: Đầu tư, quản lý, khai thác và xử lý tài sản kết cấu hạ tầng, trang thiết bị phục vụ phát triển khoa học và công nghệ, đổi mới sáng tạo.

Dự thảo Nghị quyết quy định 3 nhóm chính sách: cho các tổ chức, cá nhân khởi nghiệp sáng tạo và các tổ chức, cá nhân hỗ trợ khởi nghiệp sáng tạo được thuê trực tiếp tài sản kết cấu hạ tầng khoa học và công nghệ không thông qua đấu giá để hoạt động; nội dung và mức hỗ trợ, thời gian hỗ trợ, đối tượng được hỗ trợ, trình tự, thủ tục hỗ trợ từ ngân sách Thành phố; đầu tư, nâng cấp, mở rộng, phát triển và khai thác tài sản kết cấu hạ tầng khoa học và công nghệ từ nguồn ngân sách Thành phố.

Chính sách 5: Tổ chức sự nghiệp công lập được giao quản lý và kinh doanh kết cấu hạ tầng kỹ thuật cụm công nghiệp đã được đầu tư từ nguồn vốn đầu tư công thì được Nhà nước giao đất, cho thuê đất và được cho thuê lại đất.

Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng trình bày dự thảo Nghị quyết. (Ảnh: quochoi.vn)

Quy định rõ phương án phát triển Khu thương mại tự do

Trình bày Báo cáo thẩm tra dự thảo Nghị quyết, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách Lê Quang Mạnh đánh giá, việc thí điểm thành lập khu thương mại tự do là chủ trương lớn, cần thiết.

Tuy nhiên, về mức ưu đãi, thời gian miễn, giảm tiền thuê đất đối với dự án đầu tư xây dựng, kinh doanh kết cấu hạ tầng các khu chức năng thuộc Khu thương mại tự do, Thường trực Ủy ban TCNS đề nghị bổ sung đánh giá rõ hơn tác động của chính sách đến tình hình thu ngân sách địa phương để làm căn cứ trình Quốc hội xem xét, quyết định.

Về chính sách ưu đãi thuế trong Khu thương mại tự do, cơ quan thẩm tra đề nghị đánh giá cụ thể hơn về tác động của chính sách đến thu ngân sách nhà nước, sự cần thiết, tính hiệu quả chính sách mang lại, đặc biệt khi Nghị quyết 07-NQ/TW của Bộ Chính trị có quy định yêu cầu bảo đảm tính trung lập của chính sách thuế.

Cơ quan thẩm tra cũng đề nghị cơ quan soạn thảo bổ sung, làm rõ sự cần thiết, tính hiệu quả và khả năng quản lý, kiểm soát của Nhà nước khi thực hiện chính sách này, đặc biệt trong bối cảnh hiện nay đang tạo môi trường cạnh tranh, bình đẳng giữa các doanh nghiệp để có thêm căn cứ trình Quốc hội xem xét, quyết định.

Thảo luận tại phiên họp, một số ý kiến đóng góp hoàn thiện quy định về Khu thương mại tự do; bổ sung nhiệm vụ quyền hạn của UBND quận và UBND phường; thực hiện chính thức mô hình chính quyền đô thị; nhóm chính sách tương tự đã được áp dụng tại các địa phương khác nhưng có điều chỉnh, mở rộng thêm.

Bày tỏ ủng hộ đề xuất thí điểm thành lập Khu thương mại tự do Đà Nẵng, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cho rằng, Đà Nẵng có quyết tâm chính trị rất cao và cũng lợi thế để phát triển là gắn với cảng biển Liên Chiểu, có sân bay Đà Nẵng. Đây là những điều kiện tiên quyết, cần thiết để thành lập Khu thương mại tự do.

Cùng với đó, rà soát để đánh giá tác động đầy đủ, đặc biệt là các chính sách mới, từng chính sách phải có điều kiện thực hiện, gắn trách nhiệm của các cơ quan, đơn vị, tổ chức, cá nhân liên quan, đảm bảo hiệu quả, tiết kiệm, chống lãng phí, tiêu cực, không hợp thức hóa các sai phạm, không để xảy ra thất thoát, lãng phí, hài hòa lợi ích của nhà nước, nhà đầu tư; đánh giá mức độ ảnh hưởng tới ngân sách của chính sách…

Bí thư Thành ủy Đà Nẵng Nguyễn Văn Quảng cho biết, để đáp ứng yêu cầu trong giai đoạn mới, thành phố rất cần động lực mới để phát triển, nhất là động lực về cơ chế; mong muốn Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Quốc hội thông qua nghị quyết. Đặc biệt, cho phép thành phố Đà Nẵng thực hiện ngay mô hình chính quyền đô thị, kèm theo đó là các cơ chế, chính sách để vận hành nhằm phát huy tính ưu việt của mô hình chính quyền đô thị. Nếu Nghị quyết được thông qua, thành phố Đà Nẵng có đủ điều kiện về nguồn lực và quyết tâm chính trị để cụ thể hóa nghị quyết vào thực tiễn và là cơ sở để nhân rộng chính sách mới trong thực tiễn.

Phát biểu kết luận Phiên thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải nêu rõ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội tán thành sự cần thiết và cơ bản thống nhất trình Quốc hội Hồ sơ Dự thảo Nghị quyết sửa đổi, bổ sung Nghị quyết số 119/2020/QH14 của Quốc hội về thí điểm tổ chức mô hình chính quyền đô thị và một số cơ chế chính sách đặc thù phát triển thành phố Đà Nẵng. Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị Chính phủ nghiên cứu tiếp thu ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội và các cơ quan thẩm tra để hoàn thiện Hồ sơ Dự thảo Nghị quyết đảm bảo chất lượng trình Quốc hội.

Riêng về khu thương mại tự do, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải cho biết, nhiều ý kiến đồng tình nhưng cần nghiên cứu bổ sung tiếp thu ý kiến của cơ quan thẩm tra để quy định rõ trong dự thảo Nghị quyết về các khái niệm, mô hình tổ chức, chức năng, nhiệm vụ, chính sách phát triển và quản lý nhà nước, phương án phát triển, nguồn lực phát triển, việc đầu tư hạ tầng, kết quả đầu ra khi thành lập khu thương mại tự do; bổ sung sự cần thiết tính hiệu quả và khả năng quản lý kiểm soát của nhà nước; đồng thời đánh giá tác động đầy đủ với các chính sách cụ thể về khu thương mại tự do...

Thu Uyên