Thế giới sẽ nghèo đi trông thấy do biến đổi khí hậu và Trái đất nóng lên

Nhóm nghiên cứu cho biết các quốc gia nghèo ở vùng nhiệt đới vốn đóng góp ít nhất vào lượng phát thải khí nhà kính trong lịch sử, trớ trêu thay sẽ phải chịu gánh nặng kinh tế lớn nhất.

Người dân nghèo sẽ chịu ảnh hưởng nhiều nhất do biến đổi khí hậu

Anders Levermann, nhà khoa học khí hậu tại Viện Nghiên cứu Tác động Khí hậu Potsdam cho biết mức tổn thất “khổng lồ” hằng năm cho các thiệt hại liên quan đến khí hậu lên đến 38 tỉ USD, lớn gấp 6 lần so với chi phí để giảm thiểu khí thải nhằm đạt được các mục tiêu trong Thỏa thuận Paris (hạn chế nhiệt độ trung bình toàn cầu vào năm 2100 chỉ tăng trong khoảng 1,5°C–2°C so với thời tiền công nghiệp).

Nghiên cứu trước đây đã chỉ ra mối tương quan chặt chẽ giữa sự thay đổi nhiệt độ trung bình hằng năm và tăng trưởng kinh tế. Nhưng biến đổi khí hậu cũng sẽ ảnh hưởng đến lượng mưa, gây ra hạn hán, bão lớn và lũ lụt thường xuyên hơn. Bất kỳ khu vực nào cũng có thể chịu cảnh nhiều hoặc ít ngày ẩm ướt hơn bình thường. Levermann và các đồng nghiệp muốn tính đến yếu tố này cũng như những phát hiện mới về sự thay đổi thời tiết ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh vào các dự đoán kinh tế.

Các nhà nghiên cứu đã kết hợp dữ liệu từ các mô phỏng khí hậu và dữ liệu lịch sử ghi chép về mối liên hệ giữa nhiệt độ trung bình, nhiệt độ cực đại cũng như lượng mưa và dự đoán rằng thu nhập trên toàn thế giới có khả năng giảm 11%–29% vào năm 2049. Kết quả rất có thể xảy ra ở đâu đó ở giữa, giảm 19%. Levermann cho biết con số này cao hơn so với ước tính trước đó vốn chỉ xem xét mức tăng nhiệt độ trung bình.

Nền kinh tế có quán tính cao và những thay đổi lớn như đạt được mức phát thải carbon bằng 0 cần có thời gian. Vì lý do đó, các mô phỏng khí hậu sẽ không có nhiều khác biệt trong dự đoán cho đến giữa thế kỷ này. Levermann giải thích rằng chúng ta vào năm 2049 sẽ không thể tránh được hầu hết các thiệt hại được ước tính trong nghiên cứu. Tuy nhiên, Levermann hy vọng cảnh báo về rủi ro kinh tế sẽ thúc đẩy các hành động hữu ích.

Gánh nặng không đồng đều

Theo dự báo, thiệt hại kinh tế sẽ không được phân bổ đồng đều. Các nước nghèo sẽ bị mất thu nhập nhiều hơn 61% so với các nước giàu. Và những tác động cũng sẽ giảm một cách không cân xứng đối với những quốc gia vốn góp phần tương đối ít vào biến đổi khí hậu: Các quốc gia có lượng phát thải thấp trong lịch sử sẽ phải đối mặt với mức thu nhập bị mất nhiều hơn 40% so với những quốc gia có lượng phát thải cao.

Matteo Coronese, người nghiên cứu về biến đổi khí hậu và bất bình đẳng kinh tế tại Scuola Superiore Sant'Anna ở Pisa, Ý, cho biết: “Đây là lời kêu gọi tất cả hành động để thích ứng”.

Coronese cho biết, những người sống ở châu Phi cận Sahara đặc biệt dễ bị tổn thương trước biến đổi khí hậu vì nhiều người trong số họ làm nghề nông, vốn phụ thuộc vào lượng mưa. Ông giải thích, các biện pháp thích ứng phải được thực hiện dưới nhiều hình thức khác nhau ở những nơi khác nhau, nhưng ở các nước đang phát triển, việc hỗ trợ chuyển đổi sang các cơ cấu kinh tế khử carbon là điều quan trọng.

Coronese không tham gia vào nghiên cứu và ông lưu ý rằng có rất nhiều điều không chắc chắn trong ước tính của nghiên cứu. Mô phỏng khí hậu dự đoán chính xác nhiệt độ trung bình đang tăng, nhưng tác động của biến đổi khí hậu đến lượng mưa trong khu vực thì lại không chắc chắn lắm. Các mô hình kinh tế cũng không thể dự đoán được xã hội con người sẽ hành xử như thế nào trong tương lai. Nếu thế giới nhanh chóng và tích cực đưa ra các chiến lược thích ứng với khí hậu thì thiệt hại kinh tế có thể thấp hơn.

Một điều chưa biết khác là một sự kiện thời tiết nhất định, chẳng hạn như một năm đặc biệt khô hạn, sẽ ảnh hưởng đến nền kinh tế trong bao lâu. Theo Levermann, một số nhà nghiên cứu cho rằng thiệt hại kinh tế liên quan đến khí hậu vẫn tồn tại từ năm này sang năm khác. Còn một số khác lại cho rằng sự phục hồi nhanh chóng khi con người và xã hội học cách thích nghi. Nằm giữa hai nhóm, Levermann cho biết có bằng chứng rõ ràng cho thấy thiệt hại kinh tế liên quan đến nhiệt độ kéo dài khoảng 10 năm và thiệt hại liên quan đến lượng mưa kéo dài từ 4–8 năm.

Sau năm 2049, việc dự đoán tổn thất do biến đổi khí hậu sẽ khó khăn hơn nhiều. Coronese cho biết những nghiên cứu kiểu này cho rằng không có gì thay đổi ngoài khí hậu. Nhưng các biện pháp thích ứng có thể làm mọi thứ tốt hơn. Ông nói: “Rất nhiều thứ có thể thay đổi trong 30 hoặc 40 năm nữa".

Dù không thể dự đoán trước hành vi của con người, nhưng nhiệm vụ giảm thiểu khí thải và thích ứng với biến đổi khí hậu là rõ ràng. Levermann nói: “Việc đầu tư để phòng trước rủi ro sẽ rẻ hơn nhiều so với việc trả giá cho những thiệt hại”.

Anh Tú