Phân tích dữ liệu tập trung góp phần nâng cao hiệu quả quản lý thuế
Tổng cục Thuế đã thu thập dữ liệu từ các nguồn thông tin trong ngành như dữ liệu tờ khai thuế, báo cáo tài chính… để xây dựng các bộ chỉ số tiêu chí lập kế hoạch thanh tra, kiểm tra; phân loại hoàn thuế; hóa đơn.
Dữ liệu tập trung về Tổng cục Thuế
Theo Tổng cục Thuế, thu thập thông tin có vai trò quan trọng trong công tác phân tích rủi ro. Thông tin đầy đủ, chính xác, kịp thời về người nộp thuế giúp cho cơ quan Thuế nhận diện, đánh giá các rủi ro cũng như phân tích hành vi của người nộp thuế.
Trong những năm qua, ngành Thuế đã tăng cường triển khai nhiều biện pháp thu thập thông tin theo các hình thức. Điển hình là ngành thuế đã chuyển quản lý dữ liệu sang cơ chế quản lý tập trung. Theo đó, dữ liệu về thuế được chuyển từ các địa phương về tập trung tại cơ quan Tổng cục Thuế. Việc thu thập thông tin này được đồng bộ thường xuyên và liên tục, tạo cơ sở cho việc phân tích rủi ro.
Tổng cục Thuế đã thu thập dữ liệu từ các nguồn thông tin trong ngành như dữ liệu tờ khai thuế, Báo cáo tài chính… để xây dựng các bộ chỉ số tiêu chí lập kế hoạch thanh tra, kiểm tra; phân loại hoàn thuế; hóa đơn.
Việc phân tích dữ liệu tập trung đã mang lại hiệu quả cao trong việc quản lý thuế như tập trung thanh tra, kiểm tra các doanh nghiệp có dấu hiệu rủi ro. Như việc đối chiếu hóa đơn điện tử với tờ khai thuế GTGT. Tính đến ngày 30/12/2023, theo báo cáo của các cục Thuế số thuế GTGT đầu ra người nộp thuế (NNT) đã thực hiện kê khai bổ sung là hàng nghìn tỷ đồng.
Bên cạnh đó, công tác thu thập thông tin bằng cách ký Quy chế phối hợp giữa cơ quan Thuế và các cơ quan, tổ chức bên ngoài cũng được tăng cường.
Trong những năm qua, ngành Thuế đã triển khai ký kết trao đổi thông tin với các cơ quan, tổ chức bên ngoài. Theo đó, các thông tin từ các cơ quan, tổ chức bên ngoài được thu thập để cơ quan thực hiện các biên pháp quản lý. Hiện tại, ngành Thuế đã ký kết 11 quy chế, thảo thuận trao đổi thông tin với các bộ, ngành: Bộ công an, Bảo hiểm xã hội Việt Nam, Ủy ban chứng khoán nhà nước, Ngân hàng nhà nước, Tổng cục Quản lý đất đai, Bộ Công thương, Bộ Thông tin và truyền thông, Tổng cục Thống kê.
Các thông tin thu thập từ bên ngoài không chỉ giúp ngành thuế giảm các thủ tục hành chính, mà còn giúp cơ quan thuế nâng quản lý rủi ro, nâng cao mức độ tuân thủ của người nộp thuế.
Qua công tác thu thập thông tin từ bên ngoài giúp cơ quan thuế phát hiện các tổ chức, cá nhân có phát sinh thu nhập nhưng không thực hiện nghĩa vụ đăng ký thuế, kê khai thuế hay không khai báo đầy đủ, chính xác nghĩa vụ thuế phải nộp.
Nâng cao chất lượng xử lý dữ liệu
Liên quan đến quản lý thuế đối với thương mại điện tử, ngành Thuế đã trình cơ quan có thẩm quyền ban hành quy định chủ sở hữu sàn thương mại điện tử có trách nhiệm cung cấp đầy đủ, chính xác và đúng hạn cho cơ quan thuế thông tin của thương nhân, tổ chức, cá nhân có tiến hành một phần hoặc toàn bộ quy trình mua bán hàng hóa, dịch vụ trên sàn giao dịch thương mại điện tử bao gồm: tên người bán hàng, mã số thuế hoặc số định danh cá nhân hoặc chứng minh nhân dân hoặc căn cước công dân hoặc hộ chiếu, địa chỉ, số điện thoại liên lạc; doanh thu bán hàng thông qua chức năng đặt hàng trực tuyến của sàn.
Việc cung cấp thông tin được thực hiện định kỳ hàng quý chậm nhất vào ngày cuối cùng của tháng đầu quý sau, bằng phương thức điện tử, qua cổng thông tin điện tử của Tổng cục Thuế theo định dạng dữ liệu do Tổng cục Thuế công bố. Từ những dữ liệu thu thập được này, cơ quan Thuế thực hiện rà soát đưa ra danh sách người có nghĩa vụ thuế nhưng không kê khai, đối chiếu doanh thu thực tế trên sàn với doanh thu kê khai với cơ quan thuế.
Ngoài ra, Tổng cục Thuế còn thu thập theo hình thức mua tin từ nguồn bên ngoài Cơ quan Thuế; Thu thập thông tin từ Cơ quan Thuế nước ngoài hoặc các tổ chức nước ngoài; thu thập thông tin qua báo chí...
Tuy nhiên, theo Tổng cục Thuế, nhiều thông tin hiện nay thu thập được nhưng vẫn ở dạng văn bản, chưa được chuyển sang dưới dạng điện tử. Do đó, cơ quan Thuế mất nhiều thời gian xử lý đưa lên hệ thống. Vì vậy, Chính phủ cần đẩy mạnh công tác chuyển đổi số và xây dựng cổng thông tin quốc gia, các ban ngành và ngành thuế cần đồng bộ dữ liệu để khai thác điện tử, tự động.
Để bổ sung nguồn thông tin phục vụ cho công tác quản lý thuế và phân tích rủi ro thì cơ quan thuế và các đơn vị liên quan cần thường xuyên rà soát quy chế, quy định kịp thời sửa đổi để thu thập thông tin điện tử.
Với số lượng lớn của các thông tin thu thập được, ngành Thuế cần nhiều cán bộ, công chức có kỹ năng phân tích dữ liệu. Sự hạn chế về kỹ năng thu thập và xử lý thông tin có thể làm ảnh hưởng đến chất lượng thông tin. Từ đó, đội ngũ cán bộ, công chức được phân công công tác thu thập thông tin cần phải được đào tạo thường xuyên.
Với yêu cầu thu thập dữ liệu, phân tích dữ liệu số lớn phục vụ phân tích rủi ro, đánh giá mức độ tuân thủ của người nộp thuế, dữ liệu cần tập trung và được quản lý tại cấp Tổng cục Thuế, ngành Thuế hướng đến xây dựng một đơn vị có đủ chức năng, thẩm quyền, địa vị pháp lý để thực hiện thu thập xử lý dữ liệu, phân tích rủi ro nâng cao hiệu quả công tác quản lý tuân thủ người nộp thuế.
