Yuriko Koike - Từ nhà cầm quân tới nữ Thị trưởng đầu tiên của Tokyo

Tân Thị trưởng Tokyo Yuriko Koike. Ảnh: Japan Times

"Condoleezza Rice" của đất nước Mặt trời mọc

Mặc dù có số người tham gia đông kỷ lục, tới 21 ứng cử viên, song cuộc bầu cử thị trưởng Tokyo được xem như một cuộc đua “ba bên” giữa bà Koike và hai người đàn ông là Hiroya Masuda, cựu Tỉnh trưởng tỉnh Iwate, và phóng viên truyền hình nổi tiếng Shuntaro Torigoe. Kết quả kiểm phiếu cho thấy bà Koike nhận được hơn 2,9 triệu phiếu bầu, cách biệt khá xa so với ông Masuda, người nhận được 1,8 triệu phiếu ủng hộ và ông Torigoe chỉ có 1,3 triệu phiếu bầu - theo Ủy ban quản lý bầu cử chính quyền Thủ đô Tokyo.

Điều đáng nói rằng, bà Yuriko Koike là một Hạ nghị sĩ thuộc đảng Dân chủ tự do (LDP) cầm quyền, nhưng không phải là ứng cử viên được LDP ủng hộ do tham gia tranh cử không thông qua nội bộ đảng. Thay vào đó, LDP ủng hộ cựu Tỉnh trưởng tỉnh Iwate Hiroya Masuda. Theo Japan Times, bà Koike đã xuất sắc vượt qua hai đối thủ nặng ký là Hiroya Masuda và Shuntaro Torigoe để trở thành thị trưởng thành phố Tokyo với hơn 13 triệu dân. Như vậy, bà Yuriko Koike là một trong 3 nữ thị trưởng trên tổng số 47 tỉnh thành trong cả nước Nhật. Trước đó, bà Koike cũng từng gây xôn xao khi trở thành nữ Bộ trưởng Quốc phòng đầu tiên trong lịch sử Nhật Bản.

Bà Yuriko Koike sinh ngày 15-7-1952 trong một gia đình giàu có, bố là chủ của 4 hãng kinh doanh dầu mỏ ở Ashiya, khu vực ngoại ô giàu có nhất của vùng Osaka và Kobe. Bà Yuriko Koike từng theo học các trường như Konan Girls' Junior-Senior, Kwansei Gakuin (ở Nhật), American University, Bachelor of Arts (ở Cairo, Ai Cập) và George Washington ở Mỹ. Ngay từ nhỏ, bà Yuriko Koike đã thể hiện sự hơn người của mình luôn đạt kết quả xuất sắc trong tất cả các môn học, cũng như rèn luyện thể chất. Sau khi tốt nghiệp chuyên ngành xã hội học tại Trường Đại học Cairo, Ai Cập (năm 1976), bà Yuriko Koike bắt đầu làm việc trong ngành truyền thông một thời gian (1979-1992).

Con đường chính trị của bà Yuriko Koike trở nên rộng mở sau khi bà được bầu vào Thượng viện năm 1992 với tư cách là thành viên đảng Tân Nhật Bản. Nhưng sau đó bà Yuriko Koike đã gia nhập đảng Bảo thủ và hiện là thành viên của LDP, đảng cầm quyền hiện nay ở Nhật Bản. Dư luận biết tới danh tiếng của bà Yuriko Koike nhiều hơn sau khi bà được Thủ tướng Junichiro Koizumi bổ nhiệm làm Bộ trưởng Môi trường (2003-2006), sau đó bà được bổ nhiệm làm Bộ trưởng Quốc phòng năm 2007. Khi đó, bà được ví như là một "Condoleezza Rice" của đất nước Mặt trời mọc.

Nhiều người cho rằng, bà Yoriko Koike nhận được sự ủng hộ đáng ngạc nhiên của đông đảo nam giới không hẳn vì bề ngoài hấp dẫn, mà vì bà là một trong số ít người được đào tạo bài bản trong ngành tình báo và an ninh. Hơn nữa, bà Yoriko Koike còn có bằng Thạc sĩ về quản lý và là một nhân vật nổi tiếng với phong cách giao thiệp mềm mỏng nhưng có quyết sách cứng rắn.

Mục tiêu xây dựng một chính quyền “không chính quyền”

Phát biểu sau khi được xác nhận giành chiến thắng trong cuộc bầu cử, bà Yuriko Koike cảm ơn tất cả những người đã ủng hộ bà và bày tỏ nguyện vọng sẽ tiếp tục xây dựng một chính quyền “không chính quyền”, tức một chính quyền giành ưu tiên cao nhất cho người dân. Theo Japan Times, Tokyo hiện đang phải đối mặt với một loạt các vấn đề dân sinh như già hóa dân số, thiếu các nhà trẻ và nguy cơ các trận động đất lớn xảy ra thường xuyên. Bà Koike cũng cam kết giải quyết các vấn đề mà Tokyo đang gặp phải như thiếu nhà trẻ và các chính sách đối với phụ nữ.

Ngoài ra, vấn đề chống tham nhũng cũng được đặt lên hàng ưu tiên của tân Thị trưởng Tokyo. Người tiền nhiệm của bà Koike là ông Yoichi Masuzoe đã từ chức hồi tháng trước vì các cáo buộc lạm dụng công quỹ để chi trả cho các kỳ nghỉ, thưởng thức nghệ thuật và mua truyện tranh cho con.

Ông Masuzoe, người từng thắng cử nhờ cam kết xây dựng một chính quyền trong sạch, tuy phủ nhận vi phạm pháp luật, nhưng thừa nhận sai sót về đạo đức xung quanh vấn đề chi tiêu cá nhân. Trước đó, người tiền nhiệm của ông là cựu thị trưởng Naoki Inose cũng từ chức vì bê bối công quỹ năm 2013, ngay sau khi Tokyo giành được quyền đăng cai Thế vận hội. Kể từ đó, việc chuẩn bị cho Thế vận hội mùa hè 2020 của Tokyo đã bị ảnh hưởng bởi nhiều vụ bê bối về bội chi ngân sách, quản lý hành chính lỏng lẻo và chậm chạp trong tiến độ xây dựng. Hiện tại, việc xây dựng sân vận động chính đang bị trì hoãn, việc thiết kế logo cho Thế vận hội cũng đang bị bỏ ngỏ sau những cáo buộc về việc đạo ý tưởng thiết kế.

Thành phố Tokyo chuẩn bị cho Thế vận hội Olympic 2020. Ảnh: francsjeux.com

Vì vậy, một trong những thách thức quan trọng của tân thị trưởng là tìm cách hạn chế tình trạng đội vốn, được cho có thể tăng gấp đôi hoặc gấp ba lần dự toán ban đầu là 730 tỉ yen (7,14 tỉ USD). Bà Koike tuyên bố sẽ ưu tiên giải quyết vấn đề chi phí chuẩn bị Olympic 2020 và nói thêm rằng minh bạch sẽ là khẩu hiệu của chính quyền. Trước mắt, trên cương vị tân thị trưởng Tokyo, bà Koike sẽ tới Rio de Janerio, nơi diễn ra Thế vận hội 2016, vào cuối tháng này để tiếp nhận cờ Olympic trong vai trò là nước chủ nhà tiếp theo.

Có thể nói chiến thắng của bà Koike không chỉ đánh dấu mốc lịch sử khi lần đầu tiên thủ đô Tokyo của Nhật Bản có nữ thị trưởng, mà còn là sự thay đổi đột phá trong cách điều hành của Chính quyền Nhật Bản, nơi mà vai trò của phụ nữ trong đời sống chính trị vẫn còn nhiều hạn chế.

Thu Uyên