Yên Mô: Thành công từ mô hình sản xuất 4 vụ thông qua liên kết sản xuất và tiêu thụ sản phẩm
Sản xuất ra những mặt hàng nông sản trái vụ có giá trị kinh tế cao; xây dựng chuỗi liên kết sản xuất và tiêu thụ sản phẩm với các đơn vị, doanh nghiệp; giá trị thu nhập trên 1 ha canh tác đạt trên 235 triệu đồng/năm, cao hơn mô hình canh tác 3 vụ/năm tới 173 triệu đồng… Đây là những kết quả nổi bật của mô hình sản xuất 4 vụ/năm trên đất màu và đất lúa - màu đang được triển khai rộng rãi trên địa bàn huyện Yên Mô.
Mô hình sản xuất 4 vụ trong năm tại HTX Nông nghiệp Quang Trung, xã Yên Thái (Yên Mô). Trong ảnh: Thu hoạch khoai tây vụ đông xuân tại HTX. Ảnh: Trường Giang
Chuyển đổi phương thứcsản xuất
Huyện YênMô có 8.600 ha đất nông nghiệp, trong đó có 1.000 ha đất màu và đất lúa-màu,6.800 ha đất trồng hai vụ lúa và 800 ha nuôi trồng thủy sản. Phần lớn diện tíchđất màu và đất lúa màu trên địa bàn huyện được nhân dân tổ chức canh tác từ 2-3vụ/năm.
Trong đó vụ đông xuân thường trồng lạc, đậu; vụ mùa cấy lúa hoặc trồngđậu tương hè thu; vụ đông trồng ngô thương phẩm, ngô ngọt, rau các loại. Tuynhiên, khi thu hoạch các sản phẩm nông nghiệp này đều trùng với thời điểm thuhoạch rộ của các huyện trong tỉnh và các tỉnh trong khu vực miền Bắc nên khôngtránh khỏi tình trạng “được mùa, mất giá” và ngược lại.
Bên cạnh đó, nhân dânvẫn có thói quen canh tác nhiều giống cây trồng/vụ, chưa hình thành sản xuấthàng hóa tập trung; liên kết sản xuất và tiêu thụ sản phẩm ít, trong cả 3 vụchỉ có duy nhất sản phẩm ngô ngọt vụ đông được các doanh nghiệp bao tiêu sảnphẩm; vẫn còn một số diện tích đất màu, đất lúa - màu trên địa bàn huyện chỉsản xuất 2 vụ/năm. Do vậy, hiệu quả kinh tế thu được trên diện tích đất màu,đất lúa - màu của huyện chưa tương xứng với tiềm năng, lợi thế so sánh.
Ông PhạmTrọng Nguyên, Trưởng phòng Nông nghiệp và PTNT huyện Yên Mô cho biết: Thực hiệnNghị quyết 05 của Tỉnh ủy và Nghị quyết số 37 của HĐND tỉnh về phát triển kinhtế nông nghiệp theo hướng sản xuất hàng hóa, ứng dụng công nghệ cao, hình thứcsản xuất tiên tiến, bền vững đến năm 2020 trên địa bàn tỉnh Ninh Bình, năm 2017huyện Yên Mô đã chỉ đạo các xã Yên Thái, Yên Phong phối hợp với các doanhnghiệp trong và ngoài tỉnh triển khai thực hiện mô hình liên kết sản xuất vàtiêu thụ sản phẩm 4 vụ/năm với công thức luân canh: khoai tây đông xuân + ngôngọt xuân hè + đậu xanh hè thu + lạc đông trên diện tích 5 ha.
Kết quả sản xuấtmô hình điểm cho thấy đây là mô hình cho hiệu quả kinh tế cao, bình quân giátrị thu hoạch trên 1 ha đất canh tác đạt 338 triệu đồng/ha, tăng 2,8 lần so vơínăm 2016.
Trên cơ sởkết quả xây dựng mô hình điểm và tiềm năng đất màu, đất lúa - màu trên địa bànhuyện, nhu cầu thực tế của thị trường, năm 2018 huyện Yên Mô tiếp tục chỉ đạo 6xã (Yên Thái, Yên Lâm, Yên Phong, Mai Sơn, Yên Mạc, Yên Từ) tích cực tuyêntruyền, vận động nhân dân mở rộng mô hình canh tác 4 vụ với quy mô 34,8 ha.
Gắn kết sảnxuất với liên kếtbao tiêu sản phẩm
Yên Thái làmột trong những địa phương đi đầu thực hiện mô hình sản xuất 4 vụ trên đất màuvà lúa - màu trong hai năm qua. Ông Dương Đức Hồng, Giám đốc HTX Quang Trung,xã Yên Thái cho biết: Năm 2017, HTX triển khai xây dựng mô hình điểm trên diệntích 3,5 ha và kết quả thu được rất khả quan, hiệu quả kinh tế cao, ước giá trịthu hoạch đạt trên 300 triệu đồng/ha, tăng 130 triệu đồng/ha so với sản xuất 3vụ/năm như trước đây.
Năm 2018, HTX tiếp tục nhân rộng mô hình sản xuất 4 vụ cóliên kết sản xuất tiêu thụ sản phẩm với doanh nghiệp trên diện tích 10 ha.
Quahai năm sản xuất cho thấy, để xây dựng thành công mô hình mới, về mặt kỹ thuật,nhân dân cần lựa chọn cây trồng có thời gian sinh trưởng ngắn (từ 70-100 ngày),có năng suất, chất lượng cao, được thị trường ưa chuộng.
Việc bố trí thời giangieo trồng trong cả 4 vụ đều sớm hơn, “lệch pha” so với thời vụ gieo trồngtrong những năm trước từ 25-30 ngày. Do vậy, các sản phẩm thu được đều là “tráivụ” và giá cả các sản phẩm bán ra cao hơn sản xuất chính vụ từ 20-25%.
Một yếu tốquan trọng nữa tạo nên thành công của mô hình sản xuất 4 vụ đó là tất cả diệntích thực hiện đều được các doanh nghiệp liên kết sản xuất và bao tiêu sảnphẩm. Hiện nay, Yên Mô đang thực hiện liên kết sản xuất và bao tiêu sản phẩmvới rất nhiều doanh nghiệp như: Công ty TNHH vật tư kỹ thuật nông nghiệp HươngQuê, Công ty cổ phần xuất nhập khẩu Kiên Giang, Công ty cổ phần nông nghiệpquốc tế An Việt, Công ty TNHH Thanh An, Công ty á Châu; Công ty cổ phần Thựcphẩm xuất khẩu Đồng Giao, Trung tâm Nghiên cứu và phát triển đậu đỗ (Viện Câylương thực và thực phẩm)....
Ông NguyễnNgọc Quất, Phó Giám đốc Trung tâm nghiên cứu và phát triển đậu đỗ cho biết:Trung tâm phối hợp với huyện Yên Mô xây dựng thành công chuỗi liên kết sản xuấtvà tiêu thụ sản phẩm cây đậu xanh vụ hè thu và cây lạc giống vụ đông tại một sốxã.
Trong quá trình liên kết, Trung tâm cung cấp cho bà con tất cả các yếu tốđầu vào, đặc biệt giống được chọn tạo, có năng suất cao, chất lượng tốt, khảnăng chống chịu với điều kiện thời tiết khắc nghiệt... Về mặt giá cả sẽ thấphơn bên ngoài thị trường để giảm chi phí sản xuất cho bà con nông dân. Trongquá trình sản xuất, Trung tâm đều đồng hành với bà con nông dân, cử cán bộ bámcơ sở, hướng dẫn kỹ thuật từ gieo giống, chăm sóc cho đến khi thu hoạch. Toànbộ sản phẩm đầu ra, Trung tâm đảm bảo thu mua hết cho bà con theo giá đã kýkết.
Tiếp tụcnhân rộng mô hình
Theo ôngPhạm Trọng Nguyên, Trưởng phòng Nông nghiệp và PTNT huyện Yên Mô, qua hai nămsản xuất cho thấy khi chuyển sang canh tác 4 vụ trong năm thông qua liên kếtsản xuất và tiêu thụ sản phẩm với doanh nghiệp cho hiệu quả kinh tế cao, giátrị thu hoạch trên 338 triệu đồng/ha và thu nhập bình quân đạt trên 235 triêụđồng/ha/năm, cao hơn canh tác 3 vụ/năm là 173 triệu đồng/ha/năm.
Có thể khẳngđịnh cây khoai tây vụ đông xuân, ngô ngọt hoặc đậu tương, rau vụ xuân hè, đâụxanh hè thu và cây lạc đông phát triển rất tốt, phù hợp với chất đất, khí hậu,trình độ kỹ thuật của nhân dân địa phương, cho năng suất cao tương đương canhtác chính vụ, riêng ngô ngọt vụ xuân hè cho năng suất cao hơn vụ đông từ25-30%, sâu bệnh hại trong cả 4 vụ canh tác đều tương đương và thấp hơn so vơícanh tác chính vụ.
Các sản phẩm được các doanh nghiệp thu mua toàn bộ, ngươìdân yên tâm sản xuất không lo tình trạng “được mùa, mất giá” và các HTX nôngnghiệp được các doanh nghiệp chi trả tiền chi phí quản lý, điều hành đã gópphần nâng cao thu nhập cho các thành viên Ban quản trị.
Từ đó tạo động lực chocác hộ nông dân và thành viên trong HTX nông nghiệp tích cực, chủ động tổ chứcsản xuất các cây trồng thông qua liên kết sản xuất và tiêu thụ sản phẩm với cácdoanh nghiệp. Mô hình này rất phù hợp để nhân rộng sản xuất trên địa bàn toàntỉnh nhằm thực hiện tốt liên kết “4 nhà” trong sản xuất nông nghiệp hiện nay.
Để thực hiệnthành công đề án tái cơ cấu nông nghiệp trên địa bàn huyện, Yên Mô đã chỉ đạocác xã, thị trấn tiếp tục vận động nhân dân chuyển đổi từ mô hình sản xuất 3vụ/năm sang mô hình 4 vụ/năm trên đất màu và đất lúa - màu.
Hiện nay, hầu hếtcác đơn vị có quỹ đất màu, đất lúa - màu trên địa bàn huyện đều có kế hoạch mởrộng diện tích canh tác 4 vụ/năm trong năm 2019. Đồng thời chỉ đạo các địaphương phối hợp với các doanh nghiệp, đơn vị xây dựng chuỗi liên kết sản xuất,đảm bảo đầu ra ổn định, nâng cao giá trị sản xuất và thu nhập cho người nôngdân.
Yên Mô làđịa phương đầu tiên trên địa bàn tỉnh thực hiện chuyển đổi theo phương thức sảnxuất 4 vụ/năm thông qua liên kết sản xuất và tiêu thụ sản phẩm với doanh nghiệptrên đất màu và đất lúa - màu. Việc xây dựng thành công mô hình là điều kiệntốt để nhân dân các địa phương trong tỉnh đến tham quan, học tập, nhân rộng,góp phần tạo việc làm, cải thiện và nâng cao đời sống, chuyển dịch cơ cấu kinhtế nông nghiệp, khai thác có hiệu quả tiềm năng đất đai, lao động, kỹ thuật ởđịa phương.
Giáng Hương