Ý nghĩa đằng sau Hội chợ Nhập khẩu quốc tế của Trung Quốc

Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình. Ảnh: THX/TTXVN

Theo tờ Economic Journal, bài phát biểu khai mạc hội chợ của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình cho thấy Bắc Kinh sẽ thực hiện nhiều biện pháp cải cách mới, thể hiện thành ý chấm dứt chiến tranh thương mại, nhưng thị trường đầu tư lại không mấy quan tâm. Tại sao vậy?

Ngày 5/11, tại lễ khai mạc Hội chợ Nhập khẩu quốc tế Trung Quốc lần thứ nhất tổ chức ở thành phố Thượng Hải, ông Tập Cận Bình đã có bài phát biểu khai mạc dài gần 40 phút, trọng điểm đề cập tới việc Trung Quốc sẽ chủ động mở rộng nhập khẩu, tiếp tục giảm thuế và cam kết Trung Quốc sẽ tăng cường nới lỏng điều kiện gia nhập thị trường, thúc đẩy mở cửa trong các lĩnh vực viễn thông, giáo dục, y tế, văn hóa…, trừng phạt hành vi xâm hại quyền lợi hợp pháp của doanh nghiệp nước ngoài, đặc biệt là hành vi xâm hại bản quyền tri thức.

Thậm chí, ông Tập còn đề cập đến mục tiêu mở rộng nhập khẩu khi nhấn mạnh: “Dự kiến trong 15 năm tới, lượng hàng hóa và dịch vụ mà Trung Quốc nhập khẩu sẽ lần lượt vượt mức 30.000 tỷ USD và 10.000 tỷ USD”.

Phát biểu của Chủ tịch Tập Cận Bình tại phiên khai mạc hội chợ rõ ràng là muốn đáp lại toàn diện những mâu thuẫn thương mại giữa Trung Quốc và thế giới phương Tây. Phát biểu này đồng thời phát đi thành ý với phía Mỹ, nhằm tạo bầu không khí tốt đẹp, đặt nền móng cho cuộc gặp thượng đỉnh Mỹ-Trung bên lề Hội nghị G20 tổ chức tại Argentina, dự kiến diễn ra vào cuối tháng này.

Thậm chí, có bình luận cho rằng sau khi Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và Tổng thống Mỹ Donald Trump tiến hành điện đàm, Bắc Kinh đang “cúi mình”, hy vọng phá vỡ thế bế tắc, tìm biện pháp kết thúc chiến tranh thương mại.

Vấn đề là thị trường đầu tư dường như không cho rằng phát biểu của ông Tập có thể trở thành nhân tố có lợi, đóng vai trò giảm căng thẳng thương mại Mỹ-Trung. Một trong những bằng chứng là thị trường chứng khoán Hong Kong (Trung Quốc) ngày 5/11 đã giảm tới 551 điểm, tương đương 2,1% và mất ngưỡng hỗ trợ quan trọng là 26.000 điểm.

Cùng ngày, thị trường chứng khoán Thượng Hải cũng giảm 0,41%, kết thúc chuỗi 4 ngày tăng điểm liên tiếp. Tại châu Á, thị trường chứng khoán lớn như Nhật Bản và Hàn Quốc… cũng trong tình trạng giảm điểm.

Thực tế này hoàn toàn trái ngược với phản ứng của thị trường sau phát biểu của ông Tập tại Diễn đàn Bác Ngao hồi tháng 4/2018. Khi đó, ông Tập Cận Bình cũng tái khẳng định Trung Quốc kiên trì cải cách mở cửa, nhấn mạnh với “mong muốn mở rộng nhập khẩu”, khiến thị trường chứng khoán thế giới “bùng nổ”. Tại sao vậy?

Dù sao chăng nữa, vẫn như trước đây, một số nước phàn nàn về hàng rào phi thuế quan đối với doanh nghiệp nước ngoài ở Trung Quốc. Tuần trước, các đại sứ của Pháp và Đức tại Trung Quốc đã công bố thư ngỏ bày tỏ sự lo ngại về những khó khăn mà các công ty châu Âu phải đối mặt khi muốn sát nhập đối tác Trung Quốc. Các nhà ngoại giao lưu ý rằng về phần mình thị trường châu Âu luôn mở cửa dành cho hoạt động sáp nhập và mua lại của Trung Quốc, và kêu gọi đáp ứng tương hỗ từ phía Bắc Kinh.

Về nguyên tắc, Mỹ không gửi bất kỳ quan chức cấp cao nào đến Hội chợ Thượng Hải. Washington nhận định rằng nếu không có thay đổi cơ bản trong chính sách công nghiệp và thương mại của Trung Quốc, thì việc hóa giải những mâu thuẫn thương mại hiện tại cũng sẽ không dễ dàng.

Tờ Economic Journal dẫn lời các nhà quan sát cho rằng nguyên nhân chủ yếu là mức độ căng thẳng thương mại Mỹ-Trung hiện nay gay gắt hơn nhiều so với hồi tháng 4/2018. Khi đó, dư luận phổ biến cho rằng Trung Quốc chỉ cần cam kết, căng thẳng Mỹ-Trung có thể lắng dịu.

Nhưng tới nay, phía Mỹ ngày càng mất niềm tin vào Trung Quốc bởi Bắc Kinh chỉ đơn thuần nhắc lại cam kết mà không có biện pháp để Washington nhìn thấy thành quả. Do vậy, điều mà Washington cần là Bắc Kinh phải đưa ra được lộ trình, thậm chí là thời gian biểu thực hiện cam kết.

Trong một bài viết phát đi từ Thượng Hải, phóng viên Robin Brant của hãng tin BBC chỉ rõ phát biểu của ông Tập hôm 5/11 dù đưa ra rất nhiều cam kết, nhưng lại thiếu thời gian biểu thực hiện cụ thể. Chủ tịch Trung Quốc cũng không đưa ra giải pháp xóa bỏ sự bất mãn của Mỹ về việc Trung Quốc trợ cấp ngành nghề. Do vậy, phía Mỹ chắc chắn sẽ không chấp nhận cam kết “sáo rỗng” của phía Trung Quốc.

Trên thực tế, trong gần 1 tháng trở lại đây, Tổng thống Mỹ Donald Trump không chỉ một lần đề cập tới kỳ vọng Trung Quốc đưa ra phương án giải quyết căng thẳng thực chất. Cố vấn Kinh tế Nhà Trắng Larry Kudlow cũng biểu thị hy vọng Trung Quốc có thể đưa ra một phương án khiến người ta hài lòng, bao gồm thời gian biểu giải quyết mâu thuẫn thương mại, chứ không phải là những lời hô khẩu hiệu “rỗng tuyếch”.

Do vậy, phát biểu của ông Tập tại phiên khai mạc Hội chợ Nhập khẩu quốc tế Trung Quốc lần thứ nhất vào hôm 5/11 không thể làm lắng dịu mâu thuẫn thương mại Trung-Mỹ, cũng không thể tạo ra niềm tin và đáp ứng sự mong đợi của thị trường.

Điều này còn cho thấy cuộc gặp gỡ thượng đỉnh Mỹ-Trung vào cuối tháng này bên lề Hội nghị G20 sẽ rất khó khăn với phía Trung Quốc vì phía Mỹ sẽ “ra giá” rất cao và cũng rất cụ thể. Làm sao phía Trung Quốc có thể làm lắng dịu sự đối lập Trung-Mỹ với tiền đề bảo vệ được lợi ích quốc gia sẽ là bài toán khảo nhiệm trí tuệ và tài thao lược chính trị của ông Tập Cận Bình./.

TTXVN