Xuất khẩu xi măng: Nguy cơ vuột mất thị trường Philippines

Đến lượt xi măng bị khởi xướng điều tra tự vệ

Theo Thương vụ Việt Nam tại Philippines, vừa qua, Bộ Thương mại và Công nghiệp Philippines (DTI) đã khởi xướng điều tra áp dụng biện pháp tự vệ với sản phẩm xi măng nhập khẩu vào Philippines, căn cứ vào Mục 6, Đạo luật về biện pháp tự vệ của Philippines.

Sản phẩm bị điều tra là xi măng có mã HS: 2523.2990 và 2523.9000. Thời kỳ điều tra để xem xét lượng tăng nhập khẩu là giai đoạn 2013 - 2017.

.

Cơ quan điều tra Philippines cho rằng, trong giai đoạn 2013 - 2017, lượng xi măng nhập khẩu đã gia tăng đáng kể. Cụ thể, tổng lượng xi măng nhập khẩu đã tăng 70% trong năm 2014; 4.390% năm 2015; 549% năm 2016 và 72% năm 2017.

Theo DTI, Việt Nam là nước có lượng xuất khẩu và thị phần xuất khẩu lớn nhất vào Philippines trong giai đoạn 2014 - 2017.

DTI cho rằng, sự gia tăng nhập khẩu như vậy là nguyên nhân chủ yếu gây thiệt hại nghiêm trọng cho ngành sản xuất xi măng nội địa của nước này, thể hiện ở sự sụt giảm thị phần, doanh thu, lợi nhuận, cũng như giá bán của xi măng nội địa.

Xi măng Việt Nam bắt đầu xuất khẩu từ những năm 2010, với sản lượng ban đầu chỉ ở mức xấp xỉ 1 triệu tấn. Cùng với các hoạt động đầu tư mở rộng, sản lượng xi măng đã tăng lên nhanh chóng, dẫn đến gia tăng sản lượng xuất khẩu với sản lượng hàng chục triệu tấn mỗi năm.

Năm 2014 là năm đầu tiên đánh dấu lượng xuất khẩu cả xi măng và clinker vượt 20 triệu tấn, trong 2 năm 2015 - 2016, xuất khẩu có sụt giảm, nhưng vẫn duy trì ở mốc 16 và 15 triệu tấn, đến năm 2017 lại vọt lên 21 triệu tấn.

Xuất khẩu sẽ hẹp đường

Theo số liệu của VNCA, tính đến ngày 31/12/2017, tổng công suất ngành xi măng đã lên tới 100 triệu tấn/năm, trong khi khả năng tiêu thụ của thị trường nội địa chỉ khoảng 60%.

Thực tế, năng lực sản xuất của các nhà máy xi măng có thể đạt tới 113 triệu tấn xi măng với 70% clinker và 30% phụ gia (tỷ lệ hiện nay các nhà máy đang thực hiện).

Sản lượng xi măng rõ ràng đang khủng hoảng thừa và một lượng lớn đầu ra phải phụ thuộc vào xuất khẩu, trong số đó, Philippines là một trong những thị trường xuất khẩu chủ lực của ngành xi măng Việt Nam.

Theo số liệu mới nhất từ Tổng cục Hải quan, 8 tháng đầu năm 2018, Việt Nam đã xuất khẩu sang thị trường này gần 4,2 triệu tấn, thu về khoảng 190,4 triệu USD.

9 tháng của năm 2018, sản lượng xi măng xuất khẩu của Việt Nam đã đạt 23,3 triệu tấn, vượt 2,3 triệu tấn so với mức thực hiện của cả năm 2017. Với đà này, Hiệp hội Xi măng Việt Nam (VNCA) dự báo, xuất khẩu cả năm có thể đạt con số 27 - 28 triệu tấn.

Trong năm 2016, Việt Nam đã xuất khẩu sang Philippines 3,8 triệu tấn xi măng và clinker, với kim ngạch 184,8 triệu USD, chiếm 33% kim ngạch xuất khẩu toàn ngành, còn trong năm 2017, Việt Nam xuất sang Philippines hơn 4 triệu tấn, trị giá xấp xỉ 200 triệu USD.

Ông Nguyễn Quang Cung, Chủ tịch VNCA cho biết, sau khi nhận được thông tin từ Cục Phòng vệ thương mại (Bộ Công thương), VNCA đã có thông báo về việc Philippines khởi xướng điều tra áp dụng biện pháp tự vệ với sản phẩm xi măng Việt Nam tới các doanh nghiệp để có sự chuẩn bị nhất định.

“Chắc chắn, xuất khẩu xi măng sang Philippines trong thời gian tới sẽ khó khăn hơn, khi các nhà sản xuất tại nước này đòi kiện xi măng Việt để bảo vệ ngành sản xuất trong nước, và rất có thể ngành xi măng sẽ bị tuột mất thị trường xuất khẩu lớn”, ông Cung quan ngại.

Đại diện VNCA cũng cho biết thêm, thời gian qua, giá xuất khẩu sang Philippines của các doanh nghiệp Việt Nam đều cao hơn so với các thị trường chủ lực khác là Bangladesh hay Trung Quốc. Bởi vậy, nếu có vấn đề về suy giảm xuất khẩu sang thị trường Philippines thì rất đáng tiếc.

Đơn cử, 7 tháng của năm 2018, xuất khẩu xi măng, clinker sang Bangladesh chiếm sản lượng lớn nhất, với 4,74 triệu tấn, nhưng chỉ thu về 152,7 triệu USD, thị trường lớn thứ 2 là Trung Quốc đạt 4,52 triệu tấn, trị giá 158,3 triệu USD, trong khi xuất khẩu sang Philippines xấp xỉ 3,5 triệu tấn, nhưng mang về 159,7 triệu USD.

Là doanh nghiệp có hoạt động xuất khẩu xi măng từ sớm, trong đó Philippines cũng là bạn hàng nhập khẩu đáng kể của Vissai, ông Hoàng Mạnh Trường, Chủ tịch Tập đoàn Xi măng The Vissai cho hay, việc Philippines khởi xướng điều tra áp dụng biện pháp tự vệ với sản phẩm xi măng Việt Nam nhập khẩu vào nước này là thông tin không mong muốn, nhưng Công ty cũng tính đến các phương án đa dạng và tập trung khai thác mạnh những thị trường mới nổi (điển hình là Trung Quốc) nếu xuất khẩu sang Philippines không còn thuận lợi như trước.

Thế Hải