Xuất khẩu hạt điều dự báo khởi sắc tại EU, Mỹ

Do khó khăn, xuất khẩu hạt điều cả năm dự báo phải hạ mục tiêu từ 4 tỷ USD xuống còn 3 tỷ USD. Ảnh: ST

Giá xuất khẩu giảm hơn 13%

Theo Cục Chế biến và Phát triển thị trường nông sản (Bộ NN&PTNT), nửa đầu năm nay, XK hạt điều đạt 223.000 tấn và 1,47 tỷ USD, tăng 14,4% về khối lượng nhưng giảm 1% về trị giá so với cùng kỳ năm 2019. Trong 5 tháng đầu năm, Hoa Kỳ, Hà Lan và Trung Quốc vẫn duy trì là 3 thị trường NK điều lớn nhất của Việt Nam, chiếm thị phần lần lượt là 36,7%, 12,6% và 9,6% tổng trị giá XK. Giá hạt điều XK bình quân 5 tháng đầu năm đạt 6.721 USD/tấn, giảm 13,3% so với cùng kỳ năm 2019.

Theo Cục Chế biến và Phát triển thị trường nông sản (Bộ NN&PNT): Khối lượng hạt điều NK 6 tháng đầu năm đạt 602.000 tấn và 799 triệu USD, giảm 15,3% về lượng và giảm 22,3% về trị giá so với cùng kỳ năm 2019. Campuchia, Tanzania, Bờ Biển Ngà là 3 thị trường cung cấp hạt điều NK chính cho Việt Nam. Trong 5 tháng đầu năm, NK hạt điều từ thị trường Tarzania tăng đột biến với mức tăng 176 lần so với cùng kỳ năm 2019. Trong khi đó, các thị trường Campuchia, Bờ Biển Ngà cho thấy sự sụt giảm về XK hạt điều sang Việt Nam với mức giảm lần lượt là 13,7% và 57,4%.

Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) thông tin, giao dịch hạt điều nhân gần đây chậm lại. Nhiều nhà NK Mỹ, EU đề nghị lùi thời hạn giao hàng cho các đơn hàng hạt điều WS, LP do tồn kho nhiều.

Phân tích kỹ lưỡng hơn, đại diện Cục Chế biến và Phát triển thị trường nông sản nêu rõ: Trên thế giới, trong 2 tuần đầu của tháng 6 thị trường điều nhân EU giao dịch tương đối trầm lắng. Nhiều nhà NK EU cho biết các nhà rang chiên đang yêu cầu giao hàng chậm lại vì lượng tồn kho còn nhiều. Trong khi đó, áp lực bán điều nhân ra thị trường của các nhà máy vừa và nhỏ ở Việt Nam tương đối cao do phải quay vòng vốn cho những lô điều nguyên liệu đang về cảng. Tuy nhiên, tại thị trường Mỹ, lượng tiêu thụ điều nhân chế biến sâu tăng mạnh trên kênh siêu thị, giảm ở kênh khách sạn và nhà hàng, nhưng tổng thể vẫn có xu hướng tăng nhẹ.

Xung quanh câu chuyện chế biến, XK hạt điều, Hiệp hội Điều Việt Nam (Vinacas) đánh giá, tình trạng thiếu điều thô đẩy giá mặt hàng này tăng cao trong khi giá điều nhân giảm càng khiến tình hình của các DN XK trở nên khó khăn hơn. “Việt Nam chủ yếu NK điều thô từ châu Phi. Do chịu ảnh hưởng bởi dịch Covid-19, việc NK trở nên khó khăn hơn, lượng hàng về ít. Bên cạnh đó, ở Bờ Biển Ngà, Chính phủ đưa ra chính sách giá XK tối thiểu. Thậm chí, Chính phủ nước này còn tung tiền ra để mua hàng dẫn đến lượng lớn điều thô không thể về Việt Nam”, ông Trần Hữu Hậu, Ủy viên thường trực Hội đồng Thông tin Vinacas nói.

Sẽ khởi sắc tại EU, Mỹ

Theo Hiệp hội Hạt điều Thế giới, nguồn cung hạt điều thô năm 2020 dự kiến sẽ thấp hơn so với năm 2019 do quá trình chăm sóc ở khu vực châu Phi không hiệu quả làm giảm năng suất. Sản lượng hạt điều thô toàn cầu năm 2020 dự báo giảm 21.000 tấn so với năm 2019. Tổng nguồn cung hạt điều thô cho năm 2020 bao gồm lượng tồn cũ chuyển qua và lượng thu hoạch mới giảm 167.000 tấn so với năm 2019. Tình trạng dư cung hạt điều thô đã chấm dứt từ đầu năm 2020 khi lượng tồn kho từ năm 2019 đã được sử dụng hết.

Cục Chế biến và Phát triển thị trường nông sản dự báo, với Việt Nam, XK điều nhân sang thị trường EU sẽ có xu hướng tăng nhẹ trong thời gian tới. Tiêu thụ điều nhân chế biến sâu tại kênh siêu thị tăng, nhưng giảm tại kênh nhà hàng, khách sạn. Các nhà NK điều nhân từ nay đến hết năm 2020 sẽ không ký hợp đồng với số lượng lớn và giữ hàng tồn kho vì chưa thể dự đoán được tình hình kinh tế trong thời gian tới sẽ như thế nào dưới tác động của đại dịch Covid 19. Về mặt giá cả, giá điều nhân dự kiến trong thời gian tới sẽ tăng nhẹ, khi lượng dự trữ điều thô hạn chế và nguồn cung điều nhân XK giảm. Tương tự, tại thị trường Mỹ, giá điều nhân XK thời gian tới cũng có khả năng tăng nhẹ.

Ngoài các vấn đề về đánh giá thị trường, Hiệp hội Điều Việt Nam thông tin, thời gian gần đây, một số khách mua nhân điều cho biết, chất lượng nhân điều xấu, lẫn nhiều hạt còn vỏ lụa, nhân teo lép, nám, vàng. Có thể do khó bán hàng cấp thấp nên một số nhà máy đã cố tình trộn vào hàng nguyên trắng để bán.

Nhấn mạnh đây là hiện tượng cần lên án vì sẽ ảnh hưởng xấu đến uy tín, thương hiệu chung của ngành điều Việt Nam, ông Phạm Văn Công, Chủ tịch Vinacas khuyến cáo: “Thời gian tới, các nhà chế biến, các nhà máy không nên mua điều thô để sản xuất nếu không cân đối được với giá bán điều nhân. Nên bán điều nhân cho khách hàng uy tín; giao hàng cần đảm bảo chất lượng ổn định để tránh gặp rắc rối trong thực hiện hợp đồng và góp phần bảo vệ thương hiệu điều Việt Nam”.

Thanh Nguyễn