Xuất khẩu gạo tháng 10 tăng cao kỷ lục, dự kiến cả năm sẽ đạt 7,2 triệu tấn

Tháng 10/2022 đã trở thành tháng có lượng gạo xuất khẩu cao kỷ lục trong lịch sử ngành gạo Việt Nam.

Trong 3 quý năm 2022, bình quân mỗi tháng nước ta xuất khẩu 600 nghìn tấn gạo, nhưng từ cuối quý 3, thị trường lúa gạo thế giới xảy ra nhiều biến động có lợi cho ngành lúa gạo Việt Nam. Do thời tiết khắc nghiệt ở nhiều quốc gia châu Á đang đặt nguồn cung gạo vào tình trạng thiếu hụt.

LƯỢNG GẠO XUẤT KHẨU TĂNG MẠNH

Kể từ tháng 10/2022, thị trường gạo thế giới đã có những diễn biến bất ngờ khi Ấn Độ - quốc gia chiếm 40% sản lượng gạo xuất khẩu toàn cầu đã ban bố lệnh hạn chế xuất khẩu mặt hàng này. Đồng thời, Ấn Độ cũng áp thuế xuất khẩu 20% đối với các mặt hàng gạo trắng và gạo lứt (chiếm 60% tổng kim ngạch xuất khẩu gạo của Ấn Độ).

Động thái này của Ấn Độ đã khiến cuộc đua xuất khẩu gạo ban đầu có 3 đối thủ nặng ký nhất, thì nay chỉ còn 2 quốc gia lớn “tranh giành ngôi nhất, nhì” là Việt Nam và Thái Lan.

"Lũy kế 10 tháng của năm 2022, xuất khẩu gạo của Việt Nam đạt 6,085 triệu tấn, trị giá 2,945 triệu USD, tăng 17,4% về lượng và 7,6% về giá trị so với cùng kỳ năm 2021. Giá gạo xuất khẩu bình quân 10 tháng đầu năm 2022 ước đạt 484 USD/tấn".

Số liệu của Tổng cục Hải quan.

Theo số liệu của Tổng cục Hải quan, lượng gạo xuất khẩu của Việt Nam trong tháng 10/2022 đạt 713.546 tấn, trị giá 341,064 triệu USD, tăng 22,3% về lượng và tăng 23,9% về trị giá so với tháng 9/2022. Tháng 10/2022 đã trở thành tháng có lượng gạo xuất khẩu cao kỷ lục trong lịch sử ngành gạo nước ta.

Xét về thị trường trong 10 tháng năm 2022, xuất khẩu gạo sang Philippines đạt 2,739 triệu tấn, chiếm tỷ lệ 45,02%, trị giá 1,266 tỷ USD, tăng 30,84% về khối lượng và tăng 18,39% về kim ngạch so với cùng kỳ năm 2021.

Theo dữ liệu mới nhất của Cục Công nghiệp Thực vật (BPI) Philippines, tính đến cuối tháng 10, tổng lượng gạo nhập khẩu của nước này đạt 3,234 triệu tấn, cao hơn gần một triệu tấn so với mức 2,242 triệu tấn trong cùng kỳ 10 tháng năm ngoái.

Theo ước tính mới nhất của Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ (USDA), Philippines, quốc gia mua gạo lớn thứ hai thế giới, dự kiến sẽ nhập khẩu tổng khối lượng 3,4 triệu tấn gạo trong năm nay. Dữ liệu của BPI cũng cho thấy tổng lượng gạo nhập khẩu cho đến ngày 3/11 đạt 3,242 triệu tấn, trong đó, có 2,701 triệu tấn gạo đến từ Việt Nam.

Xuất khẩu gạo Việt Nam sang thị trường Trung Quốc trong tháng 10/2022 đạt 131.609 tấn, trị giá 63.306.470 tấn, tăng 66,68% về lượng và tăng 75,04% về kim ngạch so với tháng 10 năm ngoái.

Lũy kế 10 tháng đầu năm, xuất khẩu gạo sang Trung Quốc đạt 757.575 tấn, chiếm tỷ lệ 12,45%, trị giá 382.676.125 USD, giảm 18,01% về lượng và giảm 16,78% về giá trị so với cùng kỳ năm trước.

Như vậy, chỉ riêng 2 thị trường Philippines và Trung Quốc đã chiếm đến 57,47% tổng khối lượng gạo xuất khẩu của cả nước, vì vậy, khi một trong hai nước này có động thái tăng mua sẽ lập tức tác động mạnh mẽ lên thị trường lúa gạo nội địa.

Xuất khẩu sang các thị trường khó tính cũng ghi nhận tăng trưởng cao. Trong 10 tháng, xuất khẩu gạo sang thị trường Hoa Kỳ tăng 84,8%; sang thị trường EU tăng 82,2%.

Theo Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA), sau gần 2 năm thực thi Hiệp định Thương mại tự do Châu Âu (EU) – Việt Nam (EVFTA), xuất khẩu gạo nói riêng của Việt Nam đang dần khẳng định chỗ đứng tại thị trường EU.

Các loại gạo thơm, gạo chất lượng cao như ST24, ST25, Jasmine… được người dân khu vực này ưa chuộng. EU cấp hạn ngạch 80.000 tấn gạo với mức thuế suất ưu đãi 0% sau khi EVFTA có hiệu lực thi hành.

Tuy nhiên năm 2021, lượng gạo thơm của Việt Nam xuất khẩu sang EU mới đạt gần 38 nghìn tấn. Dự báo xuất khẩu gạo của Việt Nam trong năm 2022 sang thị trường EU sẽ đạt tối thiểu 60.000 tấn.

GIÁ GẠO XUẤT KHẨU CỦA VIỆT NAM HIỆN ĐỨNG ĐẦU THẾ GIỚI

Theo VFA, trong tháng 10/2022, giá gạo 5% tấm của Việt Nam đạt bình quân 425 - 430 USD/tấn, mức cao nhất kể từ tháng 11 năm ngoái đến nay. Mức giá này cao hơn gạo cùng loại của Ấn Độ 48 - 51 USD/tấn và Thái Lan 18 - 23 USD/tấn. Trong khi đó, tại Thái Lan, giá gạo 5% tấm giảm 28 USD/tấn, từ mức 435 USD/tấn xuống còn 407 USD/tấn, mức thấp nhất kể từ cuối tháng 7/2022.

Trong 10 ngày đầu tháng 11/2022, giá gạo xuất của Việt Nam vẫn ở mức cao nhất thế giới. Cụ thể, ngày 8/11, gạo 5% tấm loại đóng bao 50 kg/bao đối với gạo Ấn Độ giao dịch ở mức 385 USD/tấn (FOB), gạo 5% tấn Thái Lan giá 405 USD/tấn (FOB), gạo 5% tấm của Việt Nam giá 425 USD/tấn (FOB), Đối với gạo OM 5451 giá 450 USD/tấn (FOB), gạo DT8 giá 480 USD/tấn (FOB).

Giá gạo xuất bình quân của Việt Nam tăng cao còn là nhờ thời gian gần đây, xuất khẩu gạo Việt Nam đã có sự dịch chuyển mạnh sang phân khúc gạo thơm và gạo chất lượng cao.

VFA cho biết phân khúc gạo thơm và chất lượng cao của Việt Nam được sản xuất từ giống lúa Đài Thơm 8, OM 5451, OM 18 là những giống không có một nước xuất khẩu gạo nào có thể thay thế được. Đây là những giống lúa cho phân khúc gạo đáp ứng được nhu cầu thị trường và có tính cạnh tranh rất cao so với phân khúc gạo thơm của Thái Lan, Campuchia…

Một doanh nghiệp xuất khẩu lúa gạo lớn ở Đồng bằng sông Cửu Long cho biết loại gạo thơm 5% (OM18) xuất khẩu có giá khoảng 650 - 680 USD/tấn, tăng khoảng 30 USD so với trước khi Ấn Độ thông báo thay đổi chính sách xuất khẩu.

Bất ngờ hiện nay đến từ gạo nếp, bởi trên thị trường loại gạo này đang rất hút hàng do các thương nhân Trung Quốc tăng mua để phục vụ nhu cầu tiêu dùng cho các dịp lễ tết cuối năm ở nước này. Giá gạo nếp 10% tấm của Việt Nam hiện 560 USD/tấn (FOB).

Ông Huỳnh Thanh Tùng - Tổng giám đốc Công ty CP Xuất nhập khẩu An Giang (Angimex), cho biết các doanh nghiệp xuất khẩu lúa gạo Việt Nam đang có lợi thế từ việc tỷ giá USD tăng và Ấn Độ dừng xuất khẩu gạo. Đến thời điểm này, Angimex đã xuất khẩu trên 200.000 tấn gạo các loại, vượt kế hoạch đề ra.

"Xuất khẩu gạo 2 tháng cuối năm đang rất thuận lợi. Tuy nhiên, các ngân hàng đang siết "room" tín dụng khiến các doanh nghiệp vất vả, vì không có tiền tăng mua lúa gạo trong dân. Chúng tôi mong muốn ngân hàng mở rộng "room" để vay được vốn kinh doanh".

Ông Phạm Thái Bình, Tổng giám đốc Công ty CP nông nghiệp công nghệ cao Trung An.

Ông Phạm Thái Bình, Tổng giám đốc Công ty CP nông nghiệp công nghệ cao Trung An (TP Cần Thơ) cho rằng việc tỷ giá USD tăng, không chỉ doanh nghiệp xuất khẩu gạo mà nông dân trồng lúa cũng được hưởng lợi.

Dự báo thị trường gạo cuối năm, các doanh nghiệp cho rằng xu hướng tăng giá sẽ kéo dài đến cuối tháng 12.

Xuất khẩu gạo năm 2012 đạt 7,72 triệu tấn, là năm ngành gạo Việt Nam đạt khối lượng xuất khẩu cao kỷ lục. Từ kết quả 10 tháng đã xuất khẩu hơn 6 triệu tấn, với 2 tháng còn lại của năm thì tối thiểu mỗi tháng sẽ xuất đi 600 nghìn tấn, thì ước tính cả năm nay sẽ xuất khẩu 7,2-7,3 triệu tấn gạo, tuy chưa phá được kỷ lục của năm 2012 nhưng năm nay là năm đạt khối lượng xuất khẩu cao thứ hai trong lịch sử ngành lúa gạo.

Chu Khôi -