Xử lý triệt để vướng mắc trong cổ phần hóa
Phóng viên (PV): Nếu theo đúng kế hoạch thì đã có ít nhất 110 DN được CPH trong hai năm vừa qua, nhưng kết quả hiện mới có 26/127 DN được CPH trong giai đoạn 2017-2020. Đâu là nguyên nhân gây ra sự chậm trễ này, thưa ông?
Ông Đặng Quyết Tiến (ĐQT): Thực tế, toàn bộ khó khăn, vướng mắc trong quá trình CPH đã được tháo gỡ. Nguyên nhân dẫn đến sự chậm trễ cũng được chỉ ra từ lâu và nhắc đi nhắc lại trong các báo cáo, nào là do khâu tổ chức thực hiện và quyết tâm của NĐĐ trong các DNNN; kỷ luật chấp hành chỉ đạo của những người có trách nhiệm chưa nghiêm; còn tư tưởng e ngại, sợ mất quyền lợi nên cố tình trì hoãn, kéo dài… và vướng mắc trong vấn đề xử lý đất đai mà DN đang quản lý sử dụng. Phải xử lý triệt để được những vấn đề này thì năm 2019 mới đẩy nhanh được tiến trình CPH, nếu không áp lực sẽ chuyển sang năm 2020. Thậm chí, nguy cơ không hoàn thành mục tiêu CPH 127 DN trong giai đoạn 2017-2020, chưa kể số đơn vị chưa chuyển đổi giai đoạn trước chuyển sang rất lớn nếu không xử lý triệt để các nguyên nhân kể trên.
PV: Ngoài vướng mắc về đất đai, còn lại đều là nguyên nhân chủ quan của NĐĐ. Vậy nguyên tắc xử lý kỷ luật, điều chuyển công tác những NĐĐ gây ra sự chậm trễ như thông điệp từ Chính phủ thì sao?
Ông ĐQT: Nguyên tắc là vậy, nhưng Bộ Tài chính không có thẩm quyền xử lý trách nhiệm NĐĐ, người đại diện vốn nhà nước tại DN chậm trễ trong CPH, thoái vốn ngoài quyền… kiến nghị. Kiến nghị là một chuyện, xử lý thế nào lại do chính các bộ, ngành, địa phương thực hiện. CPH là cả quá trình, liên quan nhiều khâu, nhiều cơ quan, đơn vị và có cả lý do khách quan, như vướng mắc trong đất đai chẳng hạn, nên xử lý trách nhiệm NĐĐ rất khó. Để giải quyết vấn đề này, năm 2019, chúng tôi đề xuất trong kế hoạch thanh tra, kiểm toán do Thanh tra Chính phủ, Kiểm toán Nhà nước thực hiện bổ sung nội dung thanh tra, kiểm tra việc chấp hành kỷ luật, kỷ cương hành chính. Những người có trách nhiệm trong CPH, thoái vốn đều là công chức, viên chức được giao trọng trách quản lý vốn, tài sản nhà nước vào sản xuất, kinh doanh; được giao nhiệm vụ thoái vốn, chuyển đổi sở hữu DN nhà nước. Nếu không hoàn thành, Thanh tra Chính phủ, Kiểm toán Nhà nước có kết luận, kiến nghị thì cứ “y án mà thực hiện” vì kết luận, kiến nghị của hai cơ quan này có giá trị pháp lý rất cao. Còn cứ như hiện nay, muốn xử lý NĐĐ đơn vị nào, phải lập đoàn thanh tra với đủ mọi thành phần, mất rất nhiều thời gian, công sức và cũng không làm xuể vì còn rất nhiều DN chậm CPH, thoái vốn, niêm yết cổ phiếu trên sàn chứng khoán theo đúng quy định.
Sau cổ phần hóa, nhiều doanh nghiệp cơ cấu lại nguồn nhân lực, nâng cao được năng suất lao động. Ảnh: NG.NAM
PV: Nhưng xử lý trách nhiệm NĐĐ sao được khi tiến trình CPH chậm có nguyên nhân rất lớn là vướng mắc về đất đai?
Ông ĐQT: Đất đai đúng là vấn đề rất phức tạp, vì rất nhiều DNNN quản lý, sử dụng đất đai, thậm chí quản lý, khai thác, sử dụng rất nhiều mảnh đất ở vị trí đắc địa có giá trị nhưng không hề có giấy tờ. Xử lý vấn đề đất đai đúng là phức tạp, nhưng không phải là nguyên nhân không thể tháo gỡ, cản trở tiến trình CPH. Vì theo Nghị định 167/2017/NĐ-CP thì cơ quan, tổ chức, đơn vị và DN 100% vốn nhà nước, công ty TNHH hai thành viên trở lên do Nhà nước nắm giữ hơn 50% vốn điều lệ đang quản lý, sử dụng phải lập phương án sắp xếp lại, xử lý đối với nhà, đất thuộc phạm vi quản lý. Khi đã có phương án xử lý đất đai thì khâu tiến hành CPH rất nhanh. Ngược lại đợi đến khi tiến hành CPH mới lập phương án xử lý đất đai thì sẽ mất rất nhiều thời gian. Khi phân định rõ sẽ định lượng được trách nhiệm của NĐĐ và hoàn toàn khả thi trong việc xử lý trách nhiệm NĐĐ. Các bộ, ngành, địa phương, tập đoàn, tổng công ty chủ động lên danh sách đơn vị trực thuộc CPH, trong quá trình lập phương án đã rà soát, đã tính toán, cân nhắc rất kỹ đơn vị nào có thể làm được. Tức là đã chủ động lập danh sách, chủ động đưa ra lộ trình, chủ động đăng ký tiến độ thực hiện, trình Thủ tướng Chính phủ ký. Nếu không làm được với bất cứ lý do gì thì phải giải trình và phải được Thủ tướng Chính phủ đồng ý.
PV: Có thể thấy trong trường hợp tất cả các vướng mắc kể trên được xử lý thì năm 2019 cũng khó hoàn thành tiến độ CPH và thoái vốn, vì khối lượng còn lại quá nhiều. Vậy hướng xử lý ra sao, thưa ông?
Ông ĐQT: CPH, thoái vốn cần tập trung vào chất lượng không chạy theo số lượng. Song không vì thế mà chần chừ, sẽ ảnh hưởng đến tiến trình nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của DNNN, đến tiến trình tái cơ cấu nền kinh tế. Do vậy, vấn đề xử lý đất đai, tài sản, NĐĐ năm 2019 sẽ làm quyết liệt. Bên cạnh đó, giải pháp được tính đến là các DN trong kế hoạch thoái vốn, CPH nếu thấy “khó nhằn”, khó có khả năng hoàn thành đúng tiến độ, các bộ ngành, địa phương phải bàn giao về Tổng công ty Đầu tư và Kinh doanh vốn nhà nước (SCIC). SCIC là tổ chức có kinh nghiệm, chuyên nghiệp, chức năng, nhiệm vụ trong việc CPH, thoái vốn. Phải bàn giao các DN có nguy cơ không thể thực hiện theo đúng tiến độ về SCIC để tổ chức này thực hiện. Nếu bộ, ngành, địa phương nào vẫn muốn “ôm” thì phải hoàn thành, không nói nhiều. Sẽ không hoãn, giãn tiến độ CPH.
