Xử lý hình sự pháp nhân vi phạm pháp luật về môi trường: 'Cố' làm sẽ oan

Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao Lê Minh Trí trả lời chất vấn

.

Hiện nay, cán bộ thực thi xử lý vấn đề này có lúng túng, cũng sợ nếu bây giờ làm cố lên mà chưa được hướng dẫn cụ thể thì sẽ oan, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân Tối cao Lê Minh Trí trả lời chất vấn vì sao chưa truy cứu trách nhiệm hình sự đối với bất kỳ pháp nhân vi phạm nào vi phạm pháp luật về môi trường.

Sáng 6/11, trong phiên chất vấn đầu tiên của kỳ họp thứ 10, Viện trưởng Viện Nghiên cứu lập pháp Nguyễn Văn Hiển (Lâm Đồng) đặt vấn đề: theo báo cáo của Chính phủ, năm nay đã phát hiện 25.256 vụ vi phạm pháp luật về môi trường, với 3.093 tổ chức vi phạm, trong đó có nhiều vụ việc rất nghiêm trọng.

Tuy nhiên, đến nay chúng ta vẫn chưa truy cứu trách nhiệm hình sự đối với bất kỳ pháp nhân vi phạm nào. Xin Viện trưởng cho biết nguyên nhân không truy cứu trách nhiệm hình sự đối với pháp nhân vi phạm là gì? Do hành vi vi phạm chưa đến mức truy cứu hay do bất cập của Bộ luật Hình sự, hay do năng lực của cơ quan phòng chống tội phạm? - ông Hiển chất vấn.

Câu hỏi này làm cho cơ quan làm luật, những người làm luật cũng như những cơ quan thực thi pháp luật và người thực thi pháp luật phải suy nghĩ - Viện trưởng Lê Minh Trí trả lời.

Ông Trí cũng nói rõ, không phải hành vi nào vi phạm về môi trường cũng xử lý hình sự, mà lệ thuộc vào mức độ định lượng gây ra ô nhiễm môi trường như thế nào thì mới xử lý hình sự. Có những hành vi luật quy định phải xử lý hành chính rồi mà vẫn vi phạm tiếp thì mới xử lý hình sự.

Lý do nữa được ông Trí nêu là có những sai phạm do cá nhân hoặc cá nhân núp bóng pháp nhân. Ví dụ, một giám đốc công ty chỉ đạo xả thải gây ô nhiễm, nhưng khởi tố, điều tra, xử lý giám đốc đó rồi thì có xử lý tiếp công ty đó nữa hay không. "Nếu không xử lý thì nghe có vẻ không xử lý trách nhiệm pháp nhân, nhưng căn cứ cụ thể nào để chúng ta truy tố pháp nhân này"- ông Trí băn khoăn.

Nhấn mạnh đây là vấn đề mới, Viên trưởng Trí cho rằng phải suy nghĩ về tính khả thi của các điều luật liên quan. Cần phải có hướng dẫn của các cấp, từ nghị quyết hướng dẫn của Hội đồng Thẩm phán tối cao cho đến các thông tư liên tịch quy định rõ những tình tiết, chi tiết cụ thể để người thực thi và cơ quan thực thi pháp luật có thể dựa vào đó làm, không có sợ oan sai hoặc để lọt.

"Hiện nay, cán bộ thực thi xử lý vấn đề này có lúng túng, cũng sợ nếu bây giờ chúng ta làm cố lên mà chưa được hướng dẫn cụ thể thì sẽ oan. Vấn đề đặt ra là chúng ta phải chỉ đạo các cơ quan chức năng có lộ trình nghiên cứu, đề xuất, xác định nguyên nhân chính của việc không khả thi này để có biện pháp khắc phục, trong đó có cả nguyên nhân của việc hướng dẫn pháp luật, cả nguyên nhân thực thi pháp luật" - ông Trí trả lời đại biểu Hiển.