Xóa rào cản thông tin về BHXH tự nguyện

Chuyên gia Trung tâm Truyền thông (BHXH Việt Nam) truyền đạt những kỹ năng cho đội ngũ cán bộ làm công tác tuyên truyền của BHXH tỉnh và Bưu điện tỉnh.

Chính thức có hiệu lực từ năm 2008, BHXH tự nguyện là một chính sách lớn của Đảng và Nhà nước nhằm tạo điều kiện cho những người lao động tự do sẽ được hưởng lương hưu dựa trên nguyên tắc có đóng, có hưởng. Khác với BHXH bắt buộc, một trong những ưu điểm của BHXH tự nguyện là người lao động được lựa chọn mức đóng phù hợp với thu nhập của bản thân.

Luật BHXH năm 2014 cũng đã mở ra rất nhiều chính sách thuận lợi cho người tham gia BHXH tự nguyện. Khi mức đóng BHXH tự nguyện tối thiểu được hạ từ 22% mức lương cơ sở xuống còn bằng 22% mức chuẩn nghèo khu vực nông thôn; tức là người tham gia BHXH tự nguyện có thể tham gia với mức đóng ít nhất chỉ trên 150.000 đồng mỗi tháng. Đặc biệt, từ năm 2018, người tham gia còn được Nhà nước hỗ trợ một phần chi phí đóng BHXH tự nguyện hàng tháng. Đối tượng tham gia BHXH tự nguyện rất rộng, là người Việt Nam từ 15 tuổi trở lên mà không tham gia BHXH bắt buộc đều có thể tham gia BHXH tự nguyện.

Đây là loại hình bảo hiểm có nhiều ưu việt giúp người tham gia giảm bớt khó khăn, rủi ro khi tuổi đã cao; bảo đảm thu nhập, ổn định cuộc sống khi hết tuổi lao động. Có thể nói, đây là chỗ dựa tin cậy cho người lao động khi về già. Mặc dù có ý nghĩa lớn trong công tác an sinh xã hội nhưng hiện nay số người lao động tham gia trên địa bàn tỉnh chưa tương xứng với tiềm năng.

Năm 2019, chỉ tiêu BHXH Việt Nam giao cho Quảng Ninh phát triển 9.800 người tham gia bảo hiểm tự nguyện. Từ đầu năm đến nay, toàn tỉnh có 5.852 người đang tham gia BHXH tự nguyện, đạt 60% BHXH Việt Nam giao. Có được kết quả trên, BHXH tỉnh bám sát chỉ đạo trên để tập trung phát triển đối tượng tham gia, nhất là đại lý, điểm thu ở cơ sở. Hiện, toàn tỉnh có 171 đại lý, điểm thu BHXH ở các xã, phường, thị trấn tạo thuận lợi cho người dân tham gia BHXH tự nguyện.

BHXH tỉnh đã thực hiện nhiều biện pháp để triển khai kế hoạch, phát triển đối tượng tham gia BHXH tự nguyện như: Ngành bảo hiểm phối hợp giao chỉ tiêu cho ngành bưu điện phát triển mới đối tượng tham gia bảo hiểm tự nguyện; nâng cao chất lượng các đại lý, điểm thu BHXH từ tỉnh đến cơ sở giúp người dân tiếp cận, cập nhật thông tin, thuận lợi đăng ký tham gia BHXH tự nguyện; tăng cường cải cách thủ tục hành chính...

Cán bộ Bưu điện TX Quảng Yên phát tài liệu tuyên truyền, hướng dẫn cho người lao động tham gia BHXH tự nguyện tại phường Cộng Hòa (TX Quảng Yên), tháng 3/2019.

Qua thực tế triển khai cho thấy, đối tượng chính tham gia BHXH tự nguyện là lao động tự do, lao động HTX, nông dân, có việc làm không ổn định, thu nhận thấp dẫn đến khó khăn khi tham gia. Mức đóng 22% so với chuẩn hộ nghèo vùng nông thôn vẫn còn cao so với thu nhập ở vùng sâu, vùng xa, miền núi hải đảo. Thời gian đóng 20 năm mới được hưởng lương hưu là quá dài nên không thu hút đông đối tượng tham gia. Người dân chưa nhận thức đầy đủ tầm quan trọng mà BHXH tự nguyện mang lại cho bản thân.

Không những thế, đội ngũ cán bộ tại đại lý thu, điểm thu BHXH, BHYT ở cơ sở còn yếu chuyên môn, nghiệp vụ, thiếu kỹ năng chuyển tải thông tin đến người dân. Một số quy định mới về BHXH tự nguyện chưa đến được với người dân, dẫn đến “đói thông tin” hoặc thông tin không đầy đủ rõ ràng. Điều này, làm cho người dân đắn đo hoài nghi khi tham gia BHXH tự nguyện.

Chính vì vậy, để phấn đấu hoàn thành kế hoạch còn lại của năm 2019, BHXH tỉnh đã đẩy mạnh công tác tuyên truyền bằng nhiều hình thức. Trong 6 tháng đầu năm 2019, BHXH tỉnh và Bưu điện tỉnh phối hợp tổ chức 121 hội nghị tuyên truyền cho 5.000 người về chính sách BHXH tự nguyện trên địa bàn tỉnh.

Chị Lương Thị Dung, 43 tuổi ở thôn Làng Đài, xã Đông Hải (huyện Tiên Yên), cho biết: Trước đây tôi chưa hiểu lắm về BHXH tự nguyện, nghĩ rằng chính sách này chỉ cho đối tượng đi làm ở cơ quan, doanh nghiệp mới được tham gia chứ chưa biết đến có loại hình BHXH tự nguyện cho những người làm nông nghiệp như chúng tôi. Sau khi tôi tham gia lớp tuyên truyền chính sách BHXH, BHYT, được cán bộ BHXH hướng dẫn giải thích nên tôi đã chọn mức đóng thấp nhất 22% của chuẩn hộ nghèo (138.600 đồng/tháng) và phương thức đóng 12 tháng. Mặc dù muộn nhưng tham gia BHXH tự nguyện sẽ tích lũy thu nhập ổn định khi hết tuổi lao động.

Cán bộ BHXH TP Móng Cái cùng cán bộ địa phương đến từng hộ gia đình tuyên truyền người dân tham gia BHXH tự nguyện tại thôn 4, xã Hải Xuân (TP Móng Cái).

Do vậy, công tác tuyên truyền là mấu chốt tăng đối tượng tham gia, theo bà Nguyễn Thị Trang Nhâm, Phó Giám đốc BHXH TP Uông Bí, nhiệm vụ tuyên truyền cần sự vào cuộc rất lớn của chính quyền địa phương, nhất là cấp hội cơ sở, nắm bắt đúng đối tượng là lao động tự do, người buôn bán nhỏ, HTX... có nhu cầu tham gia BHXH tự nguyện. Còn khi tổ chức tuyên truyền không đúng đối tượng thì tham gia rất khó khăn.

Bên cạnh việc đẩy mạnh công tác tuyên truyền, BHXH tỉnh giao chỉ tiêu cụ thể cho phòng ban nghiệp vụ, phân bổ BHXH địa phương phát triển đối tượng tham gia BHXH tự nguyện; giúp người dân hiểu rõ tính ưu việt, quyền, lợi ích mà chính sách của BHXH nói chung và BHXH tự nguyện nói riêng mang lại cho người dân. Qua đó, giúp người tham gia giảm bớt khó khăn, rủi ro khi về già, có nguồn thu ổn định khi hết tuổi lao động, đảm bảo chính sách an sinh xã hội của Đảng, Nhà nước, tiến tới mục tiêu BHXH toàn dân.

Dương Trường