Xóa 'lỗ hổng' trong quản lý các khu đô thị
Diện mạo một số khu đô thị (KĐT) mới tại Hà Nội đang trở nên méo mó khi người dân can thiệp thô bạo vào việc sửa chữa, nâng cấp, thay đổi công năng sử dụng so với quy hoạch, trong đó, việc sửa chữa các căn biệt thự liền kề là một ví dụ điển hình.
Có thể nói, Hà Nội đang trong quá trình đô thị hóa mạnh mẽ. Bên cạnh những mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo kiến trúc khoa học, hài hòa, mỹ quan đô thị cũng đang được thành phố quan tâm hàng đầu. Với lợi thế quy hoạch, thiết kế, xây dựng bài bản, các KĐT mới được xem như điểm nhấn tạo nên vẻ đẹp cho đô thị Hà Nội.
Vậy nhưng, tại một số KĐT mới, việc sửa chữa biệt thự liền kề dường như đang trở thành trào lưu. Không chỉ làm biến dạng, méo mó cảnh quan chung, nhiều biệt thự liền kề còn được chuyển đổi công năng từ nhà ở thành nhà hàng, cửa hiệu, phá vỡ tiêu chí quy hoạch đô thị ban đầu.
Đơn cử như KĐT mới Mỗ Lao, phường Mộ Lao (Hà Đông) được bàn giao cho người dân sử dụng từ năm 2008. Chỉ trên một tuyến phố Nguyễn Văn Lộc, hàng chục căn biệt thự liền kề được đồng bộ khi xây thô nhưng khi hoàn thiện thì căn phá bỏ tường gạch để làm vách kính tại mặt tiền, căn lại dỡ toàn bộ hàng rào, thay bằng bục bệ. Một số căn bảng biển quảng cáo lòe loẹt chăng kín bên ngoài.
Điểm chung của đa số biệt thự liền kề hai bên đường Nguyễn Văn Lộc là không dùng để ở, mà trở thành tiệm phở, tiệm lẩu, quán cà phê, quán bia vỉa hè, nhà hàng hạng sang hoặc nhà trẻ tư thục. Những căn biệt thự này ban đầu được thiết kế để làm nhà ở, song theo nhu cầu kinh doanh buôn bán, được chuyển đổi công năng, kéo theo đó là sự biến dạng kiến trúc.
Cùng chung số phận, nhiều KĐT khác tại Hà Nội cũng lâm vào cảnh kiến trúc bị méo mó như KĐT sinh thái Xuân Phương (Nam Từ Liêm), KĐT Pháp Vân - Tứ Hiệp (Hoàng Mai)… khiến cho diện mạo đô thị trở nên lộn xộn.
Lý giải về việc cảnh quan đô thị tại KĐT Mỗ Lao bị biến dạng nghiêm trọng, Phó Chủ tịch UBND phường Mộ Lao, quận Hà Đông Nguyễn Quang Tuấn cho biết: “Dù đã đưa vào sử dụng nhiều năm nhưng chủ đầu tư vẫn chưa bàn giao cho địa phương quản lý. Vì vậy, các hoạt động xây dựng, sửa chữa biệt thự liền kề chính quyền địa phương không nắm được”.
Từ trường hợp của KĐT Mỗ Lao và KĐT sinh thái Xuân Phương có thể thấy vẫn còn kẽ hở trong quy định về quản lý các KĐT. Việc không bàn giao hoặc chậm bàn giao quyền quản lý về các địa phương khiến vi phạm trật tự xây dựng tại các KĐT thường chỉ được thừa nhận khi “sự đã rồi”.
Bên cạnh kẽ hở về mặt quản lý thì việc dễ dàng vi phạm trật tự xây dựng rồi nộp phạt để tồn tại cũng là khiến người dân không ngại vi phạm để đạt được mục đích của mình. Thạc sĩ quản lý đô thị Đinh Quốc Thái cho rằng, không chỉ người dân lách luật để cải tạo, cơi nới biệt thự liền kề mà chính những người được trao chức năng giám sát cũng né tránh trách nhiệm. Điều đó dẫn đến các vi phạm ngày càng gia tăng.
Do đó, để diện mạo các KĐT mới tại Hà Nội không trở nên xộc xệch, trật tự kiến trúc bị phá vỡ, các chuyên gia cho rằng, cơ quan chức năng cần phân định rõ trách nhiệm xây dựng tại các KĐT để có biện pháp quản lý phù hợp.
Bên cạnh đó, yếu tố đặc biệt quan trọng là khi phát hiện ra vi phạm trật tự xây dựng, cần quyết tâm buộc khôi phục nguyên trạng công trình để bảo vệ tính đồng nhất, hài hòa của cảnh quan đô thị. Đây là việc không dễ bởi nhiều trường hợp, lãnh đạo các địa phương đã bị kiểm điểm trách nhiệm, chủ công trình vi phạm đã bị phạt, nhưng công trình sai thiết kế, sai phép vẫn được tồn tại.
