Xóa đói, giảm nghèo từ cà gai leo

Đại tá Đinh Xuân Hùng, Chính ủy BĐBP Quảng Trị (ngoài cùng, bên phải) kiểm tra mô hình trồng cây cà gai leo của Đồn Biên phòng Thanh. Ảnh: NTP

Tiên phong những người lính mang quân hàm xanh

Thực tế, người dân Vân Kiều tại các xã vùng Lìa vốn quen với việc trồng sắn, chuối. Tuy nhiên, những giống cây trồng này đang dần bộc lộ một số hạn chế nhất định như làm cho đất đai bạc màu, đầu ra bấp bênh, vì thế, tỷ lệ hộ nghèo vẫn còn ở mức cao.

Nếu như các năm trước, giống sắn KM94 được xem là cứu cánh để người dân có mức thu nhập tương đối khá, hay cây chuối đã góp phần giúp người dân bớt đi những tháng ngày đứt bữa lúc giáp hạt thì nay, theo thời gian, cả hai loại cây này đã dần mất đi vai trò “trụ cột” trong công cuộc xóa đói, giảm nghèo của người dân với lý do sản lượng, chất lượng sản phẩm bị giảm sút, đầu ra bấp bênh, phụ thuộc quá nhiều vào thị trường hoặc thời tiết...

Bên cạnh đó, việc trồng giống sắn KM94, người dân sử dụng nguồn thuốc bảo vệ thực vật bừa bãi, nhất là thuốc diệt cỏ nên đã nhanh chóng làm cho đất đai bị bạc màu, dẫn đến cây trồng kém phát triển, sản lượng thấp và người dân không còn lưu tâm đến kỹ thuật chuyên canh mà chuyển qua việc khai hoang đất mới, từ đó, đã làm cho rừng ngày càng bị thu hẹp dần về diện tích, còn đất trống, đồi trọc thì ngày càng mở rộng.

Trước thực trạng và nguy cơ đất đai bị hoang hóa, UBND tỉnh Quảng Trị đã đề ra chủ trương tích cực chuyển đổi cơ cấu cây trồng phù hợp, hiệu quả, góp phần xóa đói, giảm nghèo bền vững, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội ở mỗi địa phương, tiến tới xây dựng và duy trì có hiệu quả chương trình “Mỗi xã một sản phẩm” (OCOP) trên địa bàn biên giới với tiêu chí sản xuất khép kín từ việc cung cấp cây giống đến khâu tiêu thụ sản phẩm. Qua đó, giúp người dân ý thức hơn trong quá trình làm ra những sản phẩm sạch, có đầu ra ổn định... để phát triển kinh tế, xóa đói giảm nghèo bền vững.

Thực hiện chủ trương của UBND tỉnh Quảng Trị và với tình cảm, trách nhiệm của người lính trước nhân dân, cán bộ, chiến sĩ Đồn Biên phòng Thanh đã triển khai nhiều giải pháp để hỗ trợ người dân chuyển đổi cây trồng đem lại lợi ích kinh tế cao hơn. Bằng sự liên kết với doanh nghiệp thảo dược Huệ Đà tại thành phố Hồ Chí Minh, đơn vị đã xây dựng mô hình trồng cây cà gai leo thí điểm trên vùng đất đã bạc màu để tuyên truyền, nhân rộng cho người dân trên địa bàn cùng làm.

Sau hơn 2 tháng chuẩn bị các điều kiện cần thiết, tháng 1-2021, cây giống cà gai leo đầu tiên được trồng trên diện tích gần 3ha. Trung tá Ngô Trường Khôi, Đồn trưởng Đồn Biên phòng Thanh cho biết: “Mục tiêu lớn nhất của chúng tôi là trồng thí điểm để đúc rút kinh nghiệm, sau đó, tuyên truyền, vận động người dân làm theo nhằm từng bước tạo nên một vùng nguyên liệu dược liệu sạch, nâng cao thu nhập cho người dân. Từ tháng 1-2021 đến nay, đơn vị thu hoạch được 4 đợt và đã thu lại vốn đầu tư ban đầu là hơn 100 triệu đồng”.

Sức hút từ mô hình chuyển đổi cây trồng

Trao đổi với chúng tôi, ông Hồ Văn Khưa, 52 tuổi, ở thôn Mới, xã Thanh chia sẻ: “Trước đây, gia đình mình chỉ trồng sắn trên những vạt đất đồi mà gia đình đã khai hoang từ lâu. Mấy vụ đầu, sắn lên tốt, cho năng suất khá cao, thu nhập cũng tạm ổn, thế nhưng càng ngày đất bị bạc màu, cây sắn còi cọc, củ ít. Vất vả từ đầu vụ cho đến cuối vụ, sau khi thu hoạch, tính toán lời lãi, gia đình mình thu về chẳng được là bao.

Cán bộ, chiến sĩ Đồn Biên phòng Thanh chăm sóc cây cà gai leo. Ảnh: NTP

Tháng 8-2021, được cán bộ Đồn Biên phòng Thanh và chính quyền địa phương tuyên truyền, vận động, hướng dẫn kỹ thuật, được Công ty Huệ Đà cung cấp cây giống nên mình đã trồng 1ha cây cà gai leo, đến nay, đã thu hoạch được 1 đợt và đang chuẩn bị thu hoạch đợt thứ 2. Cây cà gai leo có giá bán từ 20 đến 25 nghìn đồng/kg cây khô, trong đó, Công ty Huệ Đà bao tiêu toàn bộ sản phẩm nên loại cây này có giá trị kinh tế cao hơn so với cây sắn”.

Từ mô hình điểm của gia đình ông Khưa, đến thời điểm này, tại xã Thanh đã có thêm 9 hộ dân chuyển đổi sang trồng cây cà gai leo với tổng diện tích khoảng hơn 10ha. Theo đánh giá của người dân, thì cây cà gai leo với khả năng chịu hạn tốt, không kén đất và việc chăm sóc cũng không quá cầu kỳ, phức tạp nên phù hợp với điều kiện thổ nhưỡng, khí hậu tại địa phương cũng như trình độ canh tác của người dân. Nếu cây sinh trưởng tốt, 3 tháng sẽ cho thu hoạch một lần, sản phẩm thu hoạch gồm toàn bộ thân cây và cây có thể tái sinh sau khi thu hoạch, duy trì gốc sau 3 năm mới phải trồng mới. Với quy trình sản xuất thuận lợi, được sự tuyên truyền, vận động, hướng dẫn kỹ thuật của các cán bộ Biên phòng, cùng sự đảm bảo đầu ra của Công ty Huệ Đà nên cây cà gai leo đang được phát triển mạnh tại vùng Lìa.

Ông Hồ A Dược, Bí thư Đảng ủy xã Lìa cho biết: “Cây cà gai leo tuy chỉ mới gần 2 năm bám rễ nơi đây, nhưng rất khả quan và hiệu quả kinh tế của loại cây này cao gấp rất nhiều lần so với một số loại cây trồng khác. Hiện nay, rất nhiều hộ dân có nguyện vọng được trồng cây cà gai leo nên chính quyền địa phương đang tích cực phối hợp cùng Đồn Biên phòng Thanh hướng dẫn kỹ thuật, kết nối với Công ty Huệ Đà hỗ trợ thêm về cây giống, phân bón để người dân tích cực chuyển đổi sang trồng loại cây này”.

Có thể khẳng định, mô hình trồng cây cà gai leo theo công nghệ sạch tại vùng Lìa đã và đang khẳng định được vị thế cây xóa đói, giảm nghèo cho đồng bào các dân tộc nơi vùng cao biên giới. Từ đó, góp phần quan trọng vào việc thực hiện các mục tiêu, nhiệm vụ phát triển kinh tế, xã hội tại địa phương.

Nguyễn Thành Phú