Xóa bỏ rào cản gia nhập thị trường của các hợp tác xã
Dự thảo Luật Hợp tác xã (HTX) sửa đổi đang được hoàn thiện, với một trong những mục tiêu là tạo thuận lợi cho hoạt động của các HTX.
Bộ Kế hoạch và Đầu tư vừa đưa ra lấy ý kiến công luận Dự thảo lần 2 Luật HTX sửa đổi. Theo đó, một trong những lý do quan trọng nhất khiến phải sửa đổi Luật HTX đó chính là các quy định hiện hành đang làm cản trở việc HTX gia nhập, hoạt động, rút khỏi thị trường.
Luật Hợp tác xã được sửa đổi với mục tiêu tạo hành lang pháp lý thuận lợi cho hoạt động của các HTX
Chẳng hạn, quy định về số lượng thành viên tối thiểu khi thành lập HTX (07 thành viên), liên hiệp HTX (04 thành viên) đang cao hơn so với quy định ở một số nước như Hàn Quốc, Đức, gây khó khăn cho việc tập hợp đủ số lượng để thành lập.
Trong khi đó, việc giảm số lượng thành viên tối thiểu khi đăng ký thành lập, trên thực tế, không làm mất đi đặc trưng của HTX là ưu tiên phát triển thành viên, mà giúp tạo điều kiện thuận lợi cho HTX, liên hiệp HTX gia nhập thị trường và tiếp tục kết nạp mở rộng thành viên trong quá trình hoạt động của mình.
Chưa kể, quy định về đăng ký thành lập HTX, liên hiệp HTX tại Điều 23 Luật HTX năm 2012 phức tạp, mất nhiều thời gian, như: yêu cầu về phương án sản xuất - kinh doanh của HTX, liên hiệp HTX là không cần thiết, thậm chí can thiệp quá sâu vào hoạt động sản xuất - kinh doanh của các tổ chức kinh tế này; thời hạn cấp giấy chứng nhận đăng ký HTX, liên hiệp HTX trong vòng 05 ngày, trong khi việc đăng ký thành lập doanh nghiệp chỉ mất tối đa 03 ngày.
Bên cạnh đó, quy định hạn chế tỷ lệ cung ứng sản phẩm, dịch vụ của HTX ra bên ngoài, theo Bộ Kế hoạch và Đầu tư, cũng chưa bảo đảm môi trường sản xuất - kinh doanh bình đẳng với doanh nghiệp, chưa khuyến khích HTX mở rộng sản xuất - kinh doanh khi tham gia thị trường; đồng thời, làm mất đi tính tự chủ, tự chịu trách nhiệm của HTX.
Theo thông tin của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, hiện nay, nhiều HTX ở Việt Nam và trên thế giới có xu hướng mở rộng hoạt động tìm kiếm lợi nhuận bên ngoài thị trường giống như doanh nghiệp sau khi đã đáp ứng nhu cầu chung của thành viên.
Đồng thời, hiện tại, các quy định về giải thể cũng phức tạp, gây khó khăn cho việc rút khỏi thị trường của các HTX. Theo Báo cáo tổng kết 10 năm thi hành Luật HTX năm 2012, đến hết năm 2020, có khoảng 2.044 HTX khó khăn trong giải thể do vướng mắc quy định của Luật HTX năm 2012.
Ngoài hạn chế nói trên, Luật HTX 2012 còn chưa đảm bảo nguyên tắc mở cho thành viên khi gia nhập và rút khỏi HTX; các quy định về cơ cấu, tổ chức, quản lý HTX còn chưa phù hợp.
Cũng tương tự như vậy, các thông tin về hoạt động sản xuất - kinh doanh của HTX còn thiếu minh bạch, chưa bảo đảm độ tin cậy; chế độ báo cáo cho cơ quan quản lý nhà nước còn cứng nhắc; quy định về tài sản, tài chính của HTX còn nhiều bất cập; chính sách hỗ trợ, ưu đãi của Nhà nước chưa hiệu quả, thiếu trọng tâm…
Đấy là những lý do quan trọng khiến Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho rằng, cần sửa đổi Luật HTX. Theo đó, trong Dự thảo Luật HTX sửa đổi, có 5 nhóm chính sách được đề cập.
Thứ nhất là nhóm chính sách về hoàn thiện các quy định về bản chất HTX, phát triển thành viên HTX.
Hai là nhóm chính sách về mở rộng phạm vi điều chỉnh và hoàn thiện các quy định về loại hình tổ chức kinh tế hợp tác, tổ chức đại diện.
Ba là, nhóm chính sách về mở rộng thị trường, nâng cao khả năng huy động vốn, tạo động lực cho HTX phát triển.
Bốn là nhóm chính sách về hoàn thiện và nâng cao hiệu quả công tác quản lý, điều hành HTX.
Và năm là nhóm chính sách về nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước trong lĩnh vực kinh tế tập thể.
