Xem thú hoang dã ở Nam Cát Tiên

Đó như một lời nhắc nhở tới cán bộ, công nhân viên Vườn Quốc gia Cát Tiên không thể nào quên quá khứ đau thương ấy. Không để lịch sử tồi tệ trên lặp lại, những người có trách nhiệm gìn giữ, bảo vệ ở Vườn Quốc gia Cát Tiên đang ngày đêm canh cho từng con vật, từng cánh rừng già những tháng ngày bình yên.

1. Đúng 10 năm rừng già Cát Lộc mất đi con tê giác Java cuối cùng, chúng tôi trở lại Nam Cát Tiên, miền đất của những điều kỳ thú, huyền bí. Vẫn còn đó, rừng già điển hình của vùng nhiệt đới nóng ẩm bên dòng sông Đồng Nai quanh năm cuồn cuộn giữ “bản giao hưởng” hùng vĩ của núi rừng.

Những cây cổ thụ hàng trăm năm tuổi ngự trị rừng già ghi dấu các biến cố lịch sử, chuyển tiếp của các hình thái kinh tế xã hội vẫn còn đây; bầy vượn hung, quần thể khỉ, đàn bò tót, bầy nai rừng, đàn cá sấu... tất cả đã khắc họa, ghi dấu đậm nét cho một khu vực rừng nguyên sinh giàu có đang được bảo vệ nghiêm ngặt trong nỗ lực bảo tồn bền vững.

Đêm xuống, Nam Cát Tiên huyền bí với tiếng chim kêu, vượn hú, nhưng thú vị nhất phải là tour xem thú đêm. Bây giờ, nơi đây là điểm duy nhất ở Việt Nam còn có các loại thú kiếm ăn vào ban đêm mà con người có thể nhìn thấy chúng rõ mồn một bằng ánh đèn pha.

Vượn hoang dã tại Vườn Quốc gia Cát Tiên.

Trước khi lên xe mui trần tiến sâu vào rừng già, tất cả chúng tôi được hướng dẫn viên quán triệt: “Các loại thú đi ăn ban đêm ở Vườn Quốc gia Cát Tiên đều là động vật hoang dã. Mọi tiếng động đều có thể gây ảnh hưởng tới sinh hoạt của chúng. Điều kiện bắt buộc là tất cả chúng ta phải giữ im lặng và chỉ quan sát!...

Tôi soi đèn về hướng nào các bạn nhìn về phía đó!...”. Nam hướng dẫn viên này cũng “vỗ về” những du khách đang háo hức với chuyến đi xem thú đêm: “Các bạn cũng đừng thất vọng nếu chuyến đi này chúng ta trở về với bàn “tay không”. Có nghĩa là chẳng nhìn thấy gì ngoài cây rừng và đêm đen”.

Theo hướng dẫn viên này, không phải tối nào các loại thú cũng ra vùng đồng cỏ kiếm ăn. Điều đó phụ thuộc rất nhiều yếu tố, trong đó có thời tiết, thời gian, đầu tháng, giữa tháng và cuối tháng... ánh trăng, sự bình yên... Bất cứ mối đe dọa nào cũng dẫn đến các loại thú rừng, nhất là thú lớn trốn biệt tích trong rừng sâu.

Chuyện đi xem thú đêm nhưng đành trở về “tay không” không phải là không có. “Ta cứ xem tour này là một sự trải nghiệm Vườn Quốc gia Cát Tiên về đêm!.. Hít thở không khí trong lành giữa rừng già!.. Đừng quá đặt nặng chúng ta sẽ nhìn thấy gì trong đêm nay!..”, anh hướng dẫn viên nói.

Cây bằng lăng hàng trăm năm tuổi ở Vườn Quốc gia Cát Tiên.

2. Chiếc xe chở hơn 10 du khách cùng lừ đừ lăn bánh tiến thẳng vào rừng sâu Nam Cát Tiên. Kinh nghiệm cả chục năm làm hướng dẫn viên dẫn tour xem thú đêm đã tạo nên sự tinh nhạy, mách bảo chàng trai này vị trí nào đang có thú rừng kiếm ăn vào ban đêm.

Con vật đầu tiên chúng tôi nhìn thấy trong ánh đèn pha xé toạc đêm đen là một con cú mèo với đôi mắt to tròn và vẻ mặt tinh nhanh, khác hẳn với vẻ ủ rũ, gật gù ngái ngủ vào ban ngày. Đây là một trong những loài chim chuyên đi kiếm ăn vào ban đêm tại Vườn Quốc gia Cát Tiên. Thức ăn của chúng là các loài gặm nhấm, chủ yếu là chuột, sóc. Với đôi mắt to tròn, nổi bật trên khuôn mặt được cấu tạo để nhìn xuyên toạc màn đêm.

Lúc đi săn, chim cú thường đứng trên một cành cây cao, thoáng đãng để quan sát động tĩnh và “bắt sóng” sự di chuyển của con mồi. Khi đã xác định được mục tiêu, chim cú cất cánh lao thẳng tới kết liễu con mồi trong tích tắc với bộ móng chân nhọn hoắt và cặp mỏ sắc bén như dao được cấu tạo dùng để ăn thịt.

Nghe tiếng ôtô và ánh sáng đèn pha, những con nai sau khoảnh khắc ngơ ngác liền vụt chạy vào lùm cây để lại phía sau tiếng động và rung rinh bụi bỏ. Chỉ chừng đó thôi cũng đủ để làm tất cả những người trên xe xem thú đêm tối nay hồi hộp, thích thú, căng mắt chờ đợi những khoảnh khắc tiếp theo...

Đúng lúc tưởng như mọi người đã hết hi vọng gặp được loài động vật mong đợi nhất trong đêm thì ánh đèn pha của người hướng dẫn viên rọi về phía xa. Lốm đốm những ánh sáng phản quang ngược lại làm lộ rõ những cặp mắt của loài bò tót dũng mãnh. Tất cả đều nín thở, chờ đợi chiếc xe chở tới gần hơn trong sự náo nức khôn tả.

Cách đàn bò khoảng 100m, tài xế cho xe dừng hẳn. Hướng dẫn viên giải thích, không nên tới gần hơn vì sẽ gây ảnh hưởng tới đàn bò. Chúng sẽ bỏ vào rừng sâu nếu nhận thấy có mối đe dọa từ con người. Những con bò tót oai phong với bộ lông đen trũi, bóng loáng, béo tròn trong mùa cỏ dậy hiện rõ dưới ánh sáng đèn pha. Sự xuất hiện của con người ít nhiều khiến bầy bò tót nâng cao cảnh giác. Chúng ngừng ăn, ngước mắt lên nhìn về phía chúng tôi đầy vẻ thăm dò.

Du khách khám phá Vườn Quốc gia Cát Tiên.

Quần thể bò tót này có khoảng 20 con với nhiều lứa tuổi khác nhau. Con đầu đàn lớn nhất có thể trọng lượng lên tới 1 tấn, cao gần 2m, khoác trên người bộ lông đen bóng và cặp sừng đầy dũng mãnh, thể hiện sự uy quyền của con đầu đàn.

Ở Vườn Quốc gia Cát Tiên, bò tót cũng như nhiều loại động vật hoang dã quý hiếm khác vẫn nằm trong mối đe dọa của những tay săn trộm. Để bảo vệ môi trường sống bình yên cho các loại động vật, Vườn Quốc gia Cát Tiên đã xây dựng nhiều trạm kiểm lâm trong rừng, luôn có cán bộ kiểm lâm tuần tra, theo dõi cả ngày lẫn đêm.

Vị trí đàn bò tót thường xuất hiện và đi ăn vào ban đêm là khu đồng cỏ bằng phẳng, rộng lớn, có diện tích lên tới hàng trăm héc ta. Khu vực đồng cỏ được bao bọc bởi những cánh rừng già nguyên sinh. Vị trí này cách khu hành chính Vườn Quốc gia Cát Tiên khoảng 7km. Lần đầu tiên được tận mắt chứng kiến cả bầy bò tót đầy dũng mãnh, trong một môi trường hoàn toàn hoang dã khiến tất cả chúng tôi thỏa mãn, thích thú.

Vườn Quốc gia Cát Tiên là Khu dự trữ sinh quyển quốc tế.

Chiếc xe lại lừ đừ lăn bánh, tiếp tục hành trình xuyên màn đêm giữa rừng già Nam Cát Tiên hùng vĩ. Dọc đường đi, dưới ánh đèn pha sáng quắc, những con chim săn mồi tinh quái, những con thú trốn mình ngủ vùi trong lớp cỏ bụi đều được ánh đèn quét qua, phát hiện, đem lại cảm giác kỳ thú, lạ lẫm với tất cả mọi người. Hành trình xem thú đêm ở Vườn Quốc gia Cát Tiên bắt đầu quay trở về khi xe cán đích là một gốc cây kơ nia sừng sững hàng trăm năm tuổi.

Theo ông Nguyễn Đình Quốc Việt, Giám đốc Trung tâm giáo dục môi trường và dịch vụ, Vườn Quốc gia Cát Tiên, hiện đơn vị đang khai thác 20 tuyến du lịch, trong đó có nhiều tour cực kỳ đặc sắc, luôn cuốn hút du khách trong và ngoài nước.

Ngoài tour xem thú đêm, còn có các tour xem vượn hoang dã lúc hừng đông, tour khám phá vùng nước ngập bàu sấu, tour xem chim, khám phá rừng... Những năm qua, du khách đến với Vườn Quốc gia Cát Tiên ngày càng tăng. Sự hấp dẫn của vùng đất Nam Cát Tiên huyền bí luôn là điểm trải nghiệm kỳ thú cho tất cả mọi người.

Ngô Khắc Lịch