Xây nhà máy nhiệt điện ở Long An sẽ ảnh hưởng đến người dân quận 1, 8 và Phú Mỹ Hưng

Phú Mỹ Hưng sẽ bị ảnh hưởng nếu xây nhà máy nhiệt điện ở Long An

Bộ Công thương và UBND tỉnh Long An đã có cuộc họp với các đơn vị liên quan về việc thống nhất địa điểm quy hoạch xây dựng Trung tâm Điện lực Long An tiếp giáp với khu đô thị cảng Hiệp Phước (xã Hiệp Phước, huyện Nhà Bè, TPHCM). Xung quanh việc lựa chọn địa điểm trên, nhiều chuyên gia môi trường đã bày tỏ quan ngại về việc dự án trên không những gây ảnh hưởng về hoạt động kinh tế của TPHCM, mà còn có nguy cơ gây ra nguy hại về vấn đề môi trường.

Bộ Công thương nói gì?
Ngày 20-3, Bộ Công thương đã công bố thông tin giải thích về việc vì sao quy hoạch 2 dự án nhà máy nhiệt điện tại tỉnh Long An. Cụ thể, ngày 18-3-2016, Thủ tướng Chính phủ đã có Quyết định số 428/QĐ-TTg phê duyệt điều chỉnh Quy hoạch phát triển điện lực quốc gia giai đoạn 2011-2020 có xét đến năm 2030 (Quy hoạch điện 7 điều chỉnh).

Theo đó, tại tỉnh Long An sẽ phát triển 2 dự án nhà máy nhiệt điện gồm: Nhà máy nhiệt điện Long An I quy mô 2 x 600MW, vận hành năm 2024 - 2025 và Nhà máy nhiệt điện Long An II quy mô 2 x 800MW vận hành năm 2026 - 2027. Thủ tướng giao Bộ Công thương chỉ đạo lập, thẩm định và phê duyệt quy hoạch địa điểm, quy hoạch chi tiết các trung tâm nhiệt điện than… trong đó có Trung tâm Điện lực Long An.

Theo Bộ Công thương, phía nhà tư vấn đã đưa ra 3 địa điểm và trên cơ sở đánh giá điều kiện tự nhiên và yêu cầu kỹ thuật, nhà tư vấn đã đề xuất chọn địa điểm trung tâm điện lực tại xã Long Hựu Đông, huyện Cần Đước, tỉnh Long An. Địa điểm này có khả năng phát triển đến 3 nhà máy với tổng công suất đến khoảng 4.000MW. Hồ sơ quy hoạch đã được Bộ Công thương gửi xin ý kiến các bộ, ngành, địa phương liên quan (Bộ Quốc phòng, Bộ GTVT, Bộ Xây dựng, UBND tỉnh Long An, UBND TPHCM…).

Tuy nhiên, để phù hợp với ý kiến của các bộ ngành, địa phương, nhà tư vấn đã hiệu chỉnh hồ sơ quy hoạch vào tháng 2-2017 theo hướng chọn địa điểm mới tại xã Phước Vĩnh Đông, huyện Cần Giuộc, tỉnh Long An (địa điểm số 3) thay vì địa điểm đã đề xuất trước đó. Bộ Công thương cho rằng, địa điểm tại xã Phước Vĩnh Đông phù hợp để phát triển 2 dự án có tổng công suất 2.800 - 3.600MW và phù hợp quy hoạch của tỉnh Long An và quy hoạch của Bộ Quốc phòng, quy hoạch giao thông vận tải.

Hiện tại Tổng cục Năng lượng đang hoàn thiện công tác thẩm định hồ sơ quy hoạch địa điểm xây dựng trung tâm điện lực Long An để trình Bộ trưởng Bộ Công thương xem xét phê duyệt. Bộ Công thương chỉ phê duyệt quy hoạch cho dự án này khi đáp ứng các yêu cầu gồm: phù hợp với quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội của địa phương, phù hợp với quy hoạch quốc phòng an ninh và các quy hoạch chuyên ngành khác; đảm bảo khả thi cho phát triển các dự án nhà máy nhiệt điện Long An I và II theo Quy hoạch phát triển điện lực Quốc gia đã được Thủ tướng phê duyệt; định hướng về công nghệ áp dụng phải phù hợp với công nghệ tiên tiến, hiệu suất cao trên trế giới; có giải pháp xử lý phát thải đảm bảo môi trường, đáp ứng Quy chuẩn Việt Nam hiện hành.

Trường hợp quy hoạch Trung tâm Điện lực Long An đáp ứng yêu cầu, được phê duyệt, Bộ Công thương sẽ quản lý chặt chẽ quá trình triển khai các dự án. Ngay từ việc đề xuất lựa chọn nhà đầu tư phải có năng lực, kinh nghiệm, áp dụng công nghệ tiên tiến, có cam kết đảm bảo môi trường trong đầu tư cũng như vận hành nhà máy nhiệt điện. Khi thẩm định thiết kế cơ sở, thiết kế kỹ thuật, các dự án phải có giải pháp kỹ thuật tuân thủ báo cáo đánh giá tác động môi trường được Bộ TN-MT phê duyệt; đặc biệt xem xét kỹ các nội dung liên quan đến môi trường: công nghệ áp dụng, giải pháp xử lý phát thải, giám sát của cộng đồng… nhằm đảm bảo phát triển các dự án, giảm thiểu tác động đến môi trường trong phạm vi cho phép, góp phần cung cấp đủ điện cho phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh Long An, TPHCM và các tỉnh thành trong khu vực.

TP.HCM không muốn xây dựng nhà máy tại xã Phước Vĩnh Đông

Vị trí Phước Vĩnh Đông nằm sát TP.HCM

Trước đó, UBND TPHCM đã có công văn số 7210/UBND-ĐT gửi Bộ Công thương phân tích về những tác động mà nhà máy nhiệt điện trên có thể gây ảnh hưởng đến hoạt động kinh tế - xã hội của thành phố. Qua xem xét tài liệu báo cáo nghiên cứu của Công ty cổ phần Tư vấn xây dựng điện 2 (PECC2) đề xuất về quy hoạch địa điểm xây dựng Trung tâm Điện lực Long An, có 3 địa điểm được xác định gồm: xã Long Hựu Tây, huyện Cần Đước; xã Long Hựu Đông, huyện Cần Đước và xã Phước Vĩnh Đông thuộc huyện Cần Giuộc.

Liên quan đến việc lựa chọn vị trí xây dựng tại xã Phước Vĩnh Đông, về phía UBND TPHCM cho rằng, vị trí này tiếp giáp với khu đô thị cảng Hiệp Phước tại xã Hiệp Phước, huyện Nhà Bè TPHCM. Ưu điểm là tận dụng tuyến luồng sông Soài Rạp đã được nạo vét cho tàu trọng tải 50.000DWT, tương lai sẽ được nạo vét cho tàu tới 70.000DWT lưu thông. Thế nhưng, nhược điểm của vị trí này là có mặt bằng diện tích hạn chế, không có khả năng mở rộng nhà máy trong tương lai. Khu vực bố trí Trung tâm Điện lực Long An nhiều kênh rạch phải san lấp nên chi phí san lấp lớn. Đoạn sông qua khu vực này hẹp hơn, uốn khúc, nên khó khăn để bố trí cảng than và không đảm bảo an toàn cho giao thông hàng hải, tàu bè ra vào cảng Hiệp Phước. Đặc biệt, việc xây dựng nhà máy nhiệt điện sử dụng nhiên liệu than đá đặt tại vị trí trên sẽ tiềm ẩn rui ro cao về ô nhiễm môi trường cho người dân sống khu Nam TPHCM và ảnh hưởng trực tiếp đến môi trường thu hút nhà đầu tư nước ngoài vào khu vực này.

UBND TPHCM cho rằng, vị trí xã Long Hựu Đông thuộc huyện Cần Đước phù hợp hơn để xây dựng dự án trên. Bởi vị trí này cách xa khu đô thị cảng Hiệp Phước và có nhiều ưu thế để xây dựng và phát triển ở giai đoạn trung, dài hạn. Vị trí này cũng chỉ có một nhược điểm là cần phải nạo vét khoảng 3km đoạn sông Vàm Cỏ làm luồng lạch để tàu trọng tải 50.000DWT có thể tiếp cận. Chi phí nạo vét, duy tu hàng năm đã được tính trong giá thành điện và không phải xây dựng thêm các hạng mục hạ tầng khác.

* PGS-TS Nguyễn Đinh Tuấn, nguyên Hiệu trưởng Trường Đại học Tài nguyên và Môi trường TPHCM:
Hoạt động nhà máy nhiệt điện sử dụng nhiên liệu than dù có sử dụng công nghệ hiện đại đến đâu đi nữa, cũng có nguy cơ gây ảnh hưởng đến chất lượng môi trường. Những chất thải phát sinh từ hoạt động này chủ yếu sẽ là bụi, thải tro xỉ than, nước thải công nghiệp, chất NOx, SO2… sẽ tác động trực tiếp đến sức khỏe của người dân. Đáng chú ý, với vị trí này, nhà máy nằm ngay hướng đầu nguồn gió Tây Nam thổi về TPHCM nên sẽ tác động trực tiếp đến chất lượng môi trường sống người dân khu đô thị cảng Hiệp Phước, Phú Mỹ Hưng, quận 8 và quận 1. Trên thực tế, những tác hại ô nhiễm môi trường do nhà máy nhiệt điện sử dụng nguyên liệu than đá đã hiện hữu rất rõ. Đơn cử như nhà máy nhiệt điện Vĩnh Tân, Duyên Hải và Trà Vinh, những chất gây ô nhiễm khí thải nhẹ thì gây viêm hô hấp, nặng thì gây ung thư cho người dân. Do đó, việc xây dựng nhà máy nằm khu vực đầu nguồn gió TPHCM, cần phải suy xét lại.
* GS Nguyễn Văn Phước, Viện trưởng Viện Môi trường và Tài nguyên:
Việc đầu tư nhà máy nhiệt điện sử dụng nguyên liệu than đá phải được thẩm định kỹ về mặt công nghệ. Kinh nghiệm từ những nhà máy nhiệt điện Vĩnh Tân, Trà Vinh, Duyên Hải cho thấy, nếu chủ đầu tư sử dụng công nghệ Trung Quốc thì khó tránh không gây những tác động xấu cho môi trường. Ngoài những ô nhiễm khí thải do bụi phát sinh trong quá trình đốt than, tro than không có khả năng tái chế, thì ô nhiễm nguồn nước cũng rất đáng lo ngại. Nước thải phát sinh từ hoạt động xử lý khí thải và giải nhiệt sẽ tác động rất mạnh đến hệ thủy sinh vật sông ngòi, kênh rạch. Những quan ngại của TPHCM không phải là không có căn cứ. Do đó, để quyết định có nên đầu tư nhà máy này tại khu vực tiếp giáp cảng Hiệp Phước hay không, rất cần chuyên gia môi trường và các cơ quan chức năng có những thẩm định cần thiết, kỹ lưỡng để bảo vệ chất lượng môi trường sống cho người dân và làm giảm sức hấp dẫn cho môi trường đầu tư của TPHCM.

Minh Xuân - Phúc Hậu (SGGP)