Xây dựng nông thôn mới ở Hưng Nguyên: Linh hoạt và sáng tạo

Chủ tịch UBND huyện Ngô Hàn họp bàn XDNTM với cán bộ phụ trách.

NTM kiểu mẫu

Hưng Tân là xã thuộc vùng đồng chiêm trũng chua mặn của huyện Hưng Nguyên, chưa nắng đã hạn, chưa mưa đã úng. Điển hình như năm 2015, đầu năm mưa rét kéo dài, giữa năm hạn hán, dịch bệnh. Từ thực tế đó, xã đã nhạy bén hỗ trợ kinh phí để bà con chuyển 2ha lúa vụ xuân sang trồng ngô; vụ hè thu lại tiếp tục chuyển 1ha, hiệu quả mang lại rất khả quan.

Lãnh đạo xã Hưng Tân và bà con nơi đây luôn xác định phát triển kinh tế, XDNTM là nhiệm vụ chính của toàn Đảng, toàn dân. Với tinh thần đó, xã đã hoàn thành 19 tiêu chí và đang lập Đề án: “Xây dựng Hưng Tân đạt chuẩn NTM kiểu mẫu giai đoạn 2015 - 2020”. Hiện, Đề án đã được thông qua, Đảng bộ xã đang hoàn thiện để lấy ý kiến nhân dân. Đây chính là sáng kiến của Bí thư Đảng ủy, Trưởng ban chỉ đạo XDNTM xã Hoàng Văn Lai; Trưởng ban thực hiện, Chủ tịch UBND xã Nguyễn Trọng Thục thực thi.

Theo đó, Hưng Tân xác định, mặc dù đã đạt 19 tiêu chí, song những tiêu chí chưa xứng tầm với các giai đoạn tiếp theo. Do vậy, việc xây dựng Hưng Tân thành xã NTM kiểu mẫu là điều cần thiết, đáp ứng nhu cầu, nguyện vọng của Đảng bộ và người dân, xứng tầm là đơn vị Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân đầu tiên của huyện.

Trao đổi với chúng tôi, Chủ tịch UBND xã Hưng Tân, Trưởng ban thực hiện XDNTM, ông Nguyễn Trọng Thục, cho biết: “Đề án XDNTM kiểu mẫu được triển khai rộng rãi đến cán bộ, đảng viên và quần chúng nhân dân, để tổ chức thực hiện một cách hiệu quả. Tập trung cao độ sự lãnh đạo của Đảng, quản lý điều hành của chính quyền; phối hợp chặt chẽ với các ban ngành, đoàn thể từ xã đến thôn xóm, tạo sự đồng thuận cao trong nhân dân để thực hiện tốt kế hoạch đề ra. Mặt khác, phân công cụ thể người phụ trách theo nhóm tiêu chí. Ví dụ, cán bộ giao thông, địa chính theo dõi các tiêu chí: quy hoạch, giao thông, thủy lợi. Cán bộ văn hóa theo dõi mảng: cơ sở vật chất trường học, nhà văn hóa, thể thao, bưu chính viễn thông, intenet đến xóm, phổ cập giáo dục… Đồng thời, tích cực kiểm tra đôn đốc việc thực hiện của các ban ngành, đoàn thể, các xóm. Hàng tháng, quý, giao ban báo cáo để có kế hoạch chỉ đạo tốt hơn”.

Ngoài ra, để tăng thu nhập cho bà con, Hưng Tân chú trọng chuyển đổi cơ cấu cây - con thích hợp cho thu nhập cao và ổn định như: đưa cây công nghiệp thay lúa nước bấp bênh; đẩy mạnh nuôi trồng thủy sản; phát triển mô hình trang trại, gia trại. Toàn xã hiện có 150 gia trại, 6 trang trại cho thu nhập cao, ổn định. Đặc biệt, trong khi nhiều địa phương trên địa bàn huyện bỏ cây vụ đông thì Hưng Tân lại khắc phục khó khăn để sản xuất đều đặn trên 10 năm nay, bất chấp thời tiết thất thường. Chú trọng mở mang ngành nghề phụ; xây dựng cánh đồng mẫu; khôi phục và phát triển làng nghề, nghề nấu rượu được công nhận là làng có nghề. Mặt khác, xuất khẩu lao động cũng đang được xã chú trọng, tạo mọi điều kiện cho nhân dân đi làm việc có thời hạn ở nước ngoài.

Cách làm “ngược”

Nếu như Hưng Tân sáng tạo trong XDNTM kiểu mẫu thì Hưng Thắng lại có cách làm “ngược”, nghĩa là làm từ xóm lên xã. Ông Trần Xuân Kiều, Trưởng xóm Ao cho biết, đây là xóm thuần nông, khó khăn nhất của Hưng Thắng (140/159 hộ chỉ có nghề trồng lúa nước). Khi có chủ trương XDNTM, được lãnh đạo xã giao nhiệm vụ, ông đã phân tích cho bà con hiểu tầm quan trọng của công cuộc XDNTM. Tuy có sự hỗ trợ của nhà nước, nhưng phát huy nội lực của người dân vẫn là chính.

Ông Kiều (ngoài cùng bên trái) vận động bà con XDNTM.

Khi người dân đã hiểu, xóm phát động làm đường, nhà văn hóa. Kêu gọi nhà thầu là con em địa phương xây nhà văn hóa xóm (nhà thầu cho nợ 1/2 kinh phí), vận động con em xa quê mua sắm nội thất, loa đài, quạt… Song song với việc xây nhà văn hóa là làm đường bê-tông, mương thoát nước, cả xóm có 2,5km đường bê -tông hoàn toàn do dân đóng góp. Mương thoát nước đi qua nhà nào nhà ấy phải làm nắp đậy, cứ 25 nhà thành 1 nhóm và bầu 1 nhóm trưởng. Trong quá trình thi công có Ban chỉ đạo XDNTM và nhân dân cùng giám sát. Ông Trần Khánh Thành, xóm Ao, cho biế, nhà ông có 40m mương đi qua, phải làm 80 nắp đậy, bình quân 1 nắp 80.000đồng. Công trình đi qua gia đình nào thì gia đình ấy tự chuẩn bị bánh kẹo, cơm trưa phục vụ, nhờ đó tình đoàn kết trong thôn xóm được thắt chặt hơn.

Hiện, các công trình của xóm Ao đã hoàn thành xuất sắc, nhờ cách làm linh hoạt: cho dân bàn, dân kiểm tra và dân tự làm. Từ thắng lợi trong XDNTM, xóm Ao lại tiếp tục hỗ trợ bà con trong canh tác, sản xuất. Theo đó, xóm mở lớp học, mời cán bộ Trạm Khuyến nông huyện về truyền đạt những kiến thức mới trong trồng trọt, chăn nuôi cho người dân. Toàn xóm đã làm được 4 cánh đồng mẫu về giống lúa mới cho năng suất cao.

Tiến độ chung toàn huyện

Có mặt tại Hưng Nguyên trong những ngày cuối năm, chúng tôi thấy huyện đang tập trung chỉ đạo, đôn đốc các xã đẩy nhanh tiến độ XDNTM, nhất là các xã về đích năm 2015, đồng thời rà soát, thống nhất dự kiến các xã về đích năm 2016.

Tổ chức thẩm tra xã Hưng Thông, trình UBND tỉnh công nhận xã đạt chuẩn NTM, hướng dẫn 5 xã về đích hoàn thiện hồ sơ, thủ tục, đẩy nhanh tiến độ các công trình để hoàn thành theo kế hoạch đề ra. Trong năm, toàn huyện đã cải tạo, nâng cấp được 15km đường trục xã, 70km đường ngõ xóm; 3,5km đường nội đồng đạt chuẩn NTM. Nâng cấp, xây mới 5,41km hệ thống thủy lợi; cải tạo, nâng cấp, làm mới 50 nhà văn hóa xóm; 4 sân vận động xã; 2 nhà văn hóa xã đạt chuẩn.

Xây mới trường mầm non xã Hưng Tây; xây thêm phòng học trường mầm non 3 xã (Hưng Phúc, Hưng Lĩnh, Hưng Thắng) và 4 phòng học cho Trường Tiểu học Hưng Thông. Xây mới 2 trụ sở UBND xã (Hưng Xuân, Hưng Phúc); cải tạo, nâng cấp 2 trụ sở (Hưng Thắng, Hưng Xá). Xây mới 2 trạm y tế xã (Hưng Thắng, Hưng Xá), đồng thời hoàn thiện hồ sơ công nhận đạt chuẩn y tế. Xây mới chợ Trung (Hưng Thắng), chợ Vực (Hưng Xá) và chợ xã Hưng Phúc. Nâng cấp nghĩa trang 2 xã (Hưng Thắng, Hưng Thông) đạt chuẩn NTM. Xây dựng 6 mô hình trung chuyển rác tại xã Hưng Thắng.

Nguồn xi măng do tỉnh Nghệ An hỗ trợ Hưng Nguyên năm 2015 là 8.927 tấn, hoàn thành 70km đường giao thông nông thôn đạt chuẩn. Để đẩy nhanh tiến độ các xã về đích, năm 2016 tỉnh hỗ trợ thêm 4.000 tấn, nâng tổng lượng xi măng trong 4 năm là 24.583 tấn, hiện đã nhận 22.253 tấn, tương đương 34 tỷ đồng.

Kết quả huy động nguồn vốn từ đầu năm đến tháng 10 đạt 95.416 triệu đồng. Trong đó, vốn hỗ trợ chương trình XDNTM 9.530 triệu đồng; vốn tỉnh (kể cả xi măng) 24.800 triệu đồng; vốn huyện 1.448 triệu đồng; vốn xã 472 triệu đồng; vốn lồng ghép 46.563 triệu đồng; nhân dân đóng góp (làm đường, xây nhà văn hóa) 12.602 triệu đồng. Ngoài ra, đã vận động nhân dân đóng góp 19.889 ngày công, hiến 26.385,3m2 đất làm đường GTNT.

Trao đổi với chúng tôi, Chủ tịch UBND huyện Hưng Nguyên, ông Ngô Hàn, cho biết: “Mặc dù nguồn kinh phí đầu tư cho XDNTM chưa nhiều, song với sự chỉ đạo quyết liệt từ huyện đến xã, cộng với sự hưởng ứng tích cực của nhân dân, bình quân toàn huyện đã đạt 13,1 tiêu chí. Trong đó, có 6 xã đạt 19 tiêu chí; 2 xã đạt 15 -18 tiêu chí; 6 xã đạt 10 -14 tiêu chí; 4 xã đạt 5-9 tiêu chí; 1 xã dưới 5 tiêu chí. Để tạo động lực cho các xã về đích sớm, huyện có cơ chế hỗ trợ để lại 30% phần ngân sách huyện được hưởng từ nguồn sử dụng đất cho các xã xây dựng cơ sở hạ tầng. Hỗ trợ 30 triệu đồng/nhà văn hóa xóm, riêng xóm giáo dân được hỗ trợ 50 triệu đồng/xóm (17/25 xã trong toàn huyện có giáo dân, trong đó 4 xã có nhiều xóm giáo toàn tòng). Xã đạt chuẩn NTM được hỗ trợ 100 triệu đồng. Dự kiến năm 2016 có 5 xã về đích. Hiện, trong những ngày cuối năm này, chúng tôi đang rà soát, kiểm tra, hướng dẫn, tháo gỡ khó khăn vướng mắc, đồng thời giao nhiệm vụ để các xã xây dựng kế hoạch, thời gian hoàn thành các tiêu chí. Nhắc nhở các xã huy động sức dân khi XDNTM phải đảm bảo đúng quy trình, quy chế dân chủ và đúng Chỉ thị 18 của Chính phủ”.

Mặt khác, ông Hàn cũng không ngần ngại khi trao đổi với chúng tôi về những khó khăn, tồn tại trong XDNTM như: nguồn vốn eo hẹp, hỗ trợ của cấp trên chưa nhiều. Công tác xã hội hóa, đóng góp của nhân dân một số xã còn hạn chế. Trong XDNTM, chủ yếu đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng, chưa chú trọng phát triển sản xuất, tăng thu nhập cho người dân là điểm mấu chốt của chương trình. Cán bộ phụ trách chưa kiểm tra, giám sát tốt các nội dung tiêu chí mình phụ trách.

Dự kiến, năm 2016, Hưng Nguyên tập trung chỉ đạo 5 xã: Hưng Đạo, Hưng Lợi, Hưng Khánh, Hưng Lĩnh, Hưng Mỹ hoàn thành 19 tiêu chí và xây dựng Hưng Tân thành xã NTM kiểu mẫu. Vận động nhân dân đóng góp ngày công, vật liệu xây dựng GTNT, nhà văn hóa xóm. Hoàn thành chỉ tiêu bổ sung xi măng của tỉnh năm 2015 cho các xã, đồng thời xin ứng trước xi măng năm 2016 cho những xã đăng ký về đích. Để có cơ sở xây dựng một số công trình gắn với từng tiêu chí chưa đạt, Văn phòng điều phối NTM đề nghị hỗ trợ phần ngân sách huyện được hưởng cho các xã về đích năm 2016.

Dương An Như

KTNT