Xây dựng niềm tin gắn với những chính sách phù hợp

Nông sản sạch… “chậm lớn”

Từ nhiều năm qua, quá trình canh tác của người nông dân nước ta thường sử dụng phân bón hóa học, thuốc bảo vệ thực vật... và việc mua bán những loại hóa chất này rất dễ dàng, dẫn tới tình trạng lạm dụng. Đây là nguyên nhân khiến đất đai ô nhiễm, thực phẩm không an toàn, ảnh hưởng đến sức khỏe người tiêu dùng.

Trong bối cảnh đó đã xuất hiện những trang trại, doanh nghiệp (DN) lựa chọn hướng canh tác theo phương pháp hữu cơ để tạo ra NSS. Đây là hướng canh tác không sử dụng hóa chất bảo vệ thực vật, phân bón hóa học, chất kích thích tăng trưởng mà chủ yếu dựa vào quy luật tự nhiên, áp dụng luân xen canh, sử dụng phân xanh, phân vi sinh và áp dụng các biện pháp quản lý dịch hại tổng hợp để canh tác. Thế nhưng, phần lớn vẫn thuộc diện sản xuất nhỏ, phải tự tìm thị trường tiêu thụ riêng. Cũng đã xuất hiện những DN, nhà hàng, nhà xuất khẩu quan tâm đến nguồn nông sản này để đưa ra thị trường. Cơ quan quản lý, các địa phương cũng đã có chính sách cụ thể nhằm thúc đẩy phát triển NSS… Nhìn vào triển vọng sản xuất, tiêu thụ, chúng ta thấy thị trường NSS có tín hiệu đáng mừng, nhưng vẫn chưa phát triển như mong muốn. Hiện nay, chuỗi siêu thị, cửa hàng, DN uy tín về NSS tại Hà Nội và TP Hồ Chí Minh mới chỉ đáp ứng một lượng nhỏ, khoảng 1% nhu cầu.

Vườn rau hữu cơ của người dân xóm Mòng, thị trấn Lương Sơn, huyện Lương Sơn, tỉnh Hòa Bình.

TS Nguyễn Thị Hồng Minh, nguyên Thứ trưởng Bộ Thủy sản, Chủ tịch Hiệp hội Thực phẩm minh bạch, đánh giá: “Sản xuất NSS vẫn “chậm lớn”, khâu tiêu thụ vẫn khó tìm nguồn sạch và đa số người tiêu dùng khó tiếp cận NSS”. Theo ý kiến của một số chuyên gia nông nghiệp, nguyên nhân của tình trạng này là do NSS chưa chiếm được niềm tin của người tiêu dùng. Ngoài ra, các chính sách phát triển NSS hiện hành vẫn còn chung chung, hạn chế, chưa khuyến khích được người nông dân.

Cần những chính sách phù hợp

Trao đổi với phóng viên Báo Quân đội nhân dân, bà Từ Thị Tuyết Nhung, Trưởng ban Điều phối Hệ thống bảo đảm chất lượng hữu cơ có sự tham gia của cộng đồng (Hiệp hội Nông nghiệp hữu cơ Việt Nam), cho biết: “NSS hiện nay đang đối mặt với bài toán niềm tin của người tiêu dùng. Niềm tin sẽ tăng lên và được củng cố thông qua chiến lược phát triển cùng những hành động quyết liệt từ Chính phủ cho đến DN, người nông dân trong sản xuất, kinh doanh và xây dựng thương hiệu. Để tăng niềm tin, quan trọng nhất phải giám sát được cả quá trình sản xuất, làm sao để người nông dân vượt qua chính mình, làm đúng tiêu chuẩn đã được hướng dẫn. Canh tác hữu cơ là một quá trình chuyển đổi nhận thức, bởi thay vì bỏ tiền mua thuốc trừ sâu, phân bón vốn rất dễ, rẻ, chắc ăn, thì họ phải ủ phân xanh, phân vi sinh, vất vả và tốn thời gian hơn. Chính vì vậy, để "giữ chân" nông dân trước hết phải giúp họ đưa sản phẩm tới thị trường, bảo đảm đầu ra ổn định và có chính sách hỗ trợ hiệu quả từ chính quyền, DN. Thời gian qua, Chính phủ và các bộ, ngành đã ban hành nhiều chính sách để hỗ trợ phát triển nông nghiệp sạch, trong đó có Nghị định số 109/2018/NĐ-CP về thúc đẩy nông nghiệp hữu cơ. Song để chính sách này đi vào cuộc sống phải được cụ thể hóa bằng các thông tư và hướng dẫn việc vận dụng, quản lý hiệu quả”.

Về vấn đề này, bà Huỳnh Thúy Phương, đại diện hệ thống siêu thị My Market, cho rằng: “Khâu quản lý, ngăn chặn thực phẩm bẩn và khuyến khích thực phẩm sạch vẫn bộc lộ nhiều hạn chế. Trong khi đó, quy mô sản xuất của hầu hết các DN sản xuất NSS vẫn còn nhỏ, chưa chứng minh được với thị trường về chất lượng sản phẩm của mình. Đã đến lúc các cơ quan chức năng cần tập trung vào khâu kiểm soát chất lượng và đưa thông tin minh bạch, công bằng. Đây là cách giúp cho thị trường NSS phát triển tốt hơn”.

Phát triển nền nông nghiệp hữu cơ là hướng đi bền vững đối với người nông dân, vì sức khỏe của người tiêu dùng. Bên cạnh sự nỗ lực kiểm soát chất lượng, minh bạch thông tin, cụ thể hóa chính sách thì cũng cần chế tài đủ mạnh để xử lý những hành vi lừa dối người tiêu dùng... Có như vậy mới thực sự tạo điều kiện để thị trường NSS phát triển tốt hơn.

Bài và ảnh: KIM DUNG