Xây dựng làng văn hóa du lịch tại vùng sản xuất hoa, cây giống

Du khách tham quan Khu lưu niệm nhà bác học Trương Vĩnh Ký tại xã Vĩnh Thành, huyện Chợ Lách, tỉnh Bến Tre.

Từ lâu, vùng đất Cái Mơn (xã Vĩnh Thành, huyện Chợ Lách, tỉnh Bến Tre) nổi tiếng với đặc sản cây ăn quả như sầu riêng, măng cụt, chôm chôm và làng nghề hoa kiểng, cây giống lớn nhất cả nước. Nơi đây đang được địa phương quy hoạch, xây dựng làng VHDL trên nền tảng phát triển du lịch nông thôn. Đề án phát triển làng VHDL huyện Chợ Lách đã được Văn phòng NTM Trung ương, Trường đại học Khoa học xã hội và nhân văn (ĐH KHXHNV) và UBND tỉnh Bến Tre có ý tưởng, khảo sát, lập đề án từ cuối năm 2017.

Tỉnh đã lựa chọn bốn ấp (làng) của bốn xã, gồm: ấp Vĩnh Nam (xã Vĩnh Thành), Đông Kinh (Vĩnh Hòa), Lân Đông (Phú Sơn) và An Hòa (Long Thới) thuộc huyện Chợ Lách để đăng ký tham gia xây dựng mô hình làng VHDL trong chương chình OCOP (mỗi làng một sản phẩm). Trong đó, tại xã Vĩnh Thành sẽ xây dựng trung tâm nghiên cứu, bảo tồn cây giống; khu lưu niệm nhà bác học Trương Vĩnh Ký. Từ xã Vĩnh Thành, du khách có thể tham quan các điểm du lịch ở chung quanh như: Nhà thờ Cái Mơn, nhà cổ, vườn sầu riêng, làng hoa giấy, làng nuôi gà nòi...

Phát biểu tại hội thảo, PGS, TS, Ngô Thị Phương Lan, Hiệu trưởng Trường ĐH KHXHNV cho rằng, làng VHDL sẽ trở thành điểm nhấn của du lịch khu vực miền Tây Nam Bộ với lợi thế sản xuất hoa kiểng, cây giống, cây ăn quả. Sản phẩm du lịch ở đây là những giá trị văn hóa, lịch sử của vùng đất Chợ Lách gắn kết với những sản phẩm nông nghiệp. Du khách đến làng VHDL Chợ Lách không đơn thuần để ngắm hoa, cây kiểng, vườn cây mà còn được chuyển tải giá trị nhân văn, văn hóa, phong tục tập quán, niềm tự hào vùng đất địa linh nhân kiệt... Đây là sản phẩm của chương trình OCOP hướng đến lợi ích cộng đồng, trong đó, người dân là người thụ hưởng. Đồng thời, sẽ xây dựng cơ chế quản lý Làng VHDL do người dân vận hành, có ban giám sát độc lập để bảo đảm hài hòa lợi ích của các bên liên quan nhằm hướng sự phát triển xanh, bảo vệ môi trường và bền vững.

Gần đây, tại làng hoa giấy ở ấp Lân Đông (xã Phú Sơn) đã bắt đầu phát triển dịch vụ du lịch cho khách phương xa. Nơi đây đã thành lập tổ hợp tác sản xuất hoa giấy với 100 hộ tham gia trên diện tích 37 ha. Trung bình mỗi năm nơi đây xuất bán khoảng 700 nghìn sản phẩm hoa giấy đủ các chủng loại, màu sắc.

Nông dân Phan Văn Huyện, thành viên tổ hợp tác cho hay: “Hằng năm, gần tới dịp Tết Nguyên đán là con đường vào làng tràn ngập sắc hoa nên có nhiều khách du lịch trong và ngoài nước đến đây tham quan, chụp ảnh. Mấy năm nay, người dân bắt đầu quan tâm đến việc phát triển du lịch gắn với làng nghề như: xây dựng điểm dừng chân, cho khách tham quan, dịch vụ ăn uống....”.

Mô hình tham quan vườn sầu riêng thu hút nhiều khách du lịch.

Còn nông dân Mai Hồng Thảo, ngụ ấp Vĩnh Nam (xã Vĩnh Thành) xây dựng điểm du lịch tại nhà bằng cách cho khách du lịch tham quan vườn sầu riêng rộng khoảng 5 ha của gia đình. Đặc biệt, du khách không tốn bất cứ một chi phí nào để vào cổng mà chủ vườn chỉ bán sầu riêng sạch cho du khách thưởng thức ngay tại vườn. Ông Mai Hồng Thảo cho hay: “Gia đình tôi làm du lịch như vậy được bảy năm, thu hút rất nhiều khách du lịch. Thu nhập từ bán sầu riêng chín cây, sạch ngay tại vườn sẽ gấp đôi so với những hộ bán cho thương lái. Hiện tại, khách du lịch rất thích vừa tham quan, vừa thưởng thức đặc sản sạch ngay tại vườn nên mô hình có thể nhân rộng”. Mỗi năm, khu vườn của gia đình ông Thảo chỉ nhận khách du lịch khoảng ba tháng, chủ yếu là thời điểm sầu riêng chín. Thời gian còn lại trong năm, gia đình tập trung chăm sóc, cải tạo vườn để tiếp tục đón khách.

Phó Chánh Văn phòng Điều phối NTM Trung ương Ngô Tất Thắng nhận định, Bến Tre là tỉnh điểm trong triển khai thực hiện chương trình OCOP quốc gia. Trong thời gian qua, việc xây dựng NTM của tỉnh có nhiều chuyển biến tích cực, phát huy các thế mạnh về phát triển sản xuất, nâng cao thu nhập cho nhân dân, tạo điều kiện cho nhân dân phát huy nội lực từ chính tiềm năng phát triển OCOP và du lịch nông thôn. Việc ưu tiên phát triển ngành du lịch, chú trọng du lịch nông thôn chính là con đường đưa cơ cấu kinh tế tỉnh Bến Tre chuyển dần sang cơ cấu dịch vụ - công nghiệp - nông nghiệp. Từ đó đẩy nhanh tốc độ phát triển kinh tế - xã hội của địa phương và triển khai thực hiện hiệu quả chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM.

Bí thư Tỉnh ủy Bến Tre Võ Thành Hạo cho rằng, phát triển du lịch nông thôn gắn với NTM dựa trên nên tảng phát triển nông nghiệp, môi trường sinh thái, văn hóa luôn được tỉnh quan tâm nhằm thu hút khách du lịch, gia tăng sản phẩm từ nông nghiệp. Để nông nghiệp phát triển thì không còn cách nào khác là phải thay đổi tư duy, cách tổ chức sản xuất theo OCOP, đầu tư công nghệ, liên kết sản xuất... Trong đó, sự hưởng ứng, thay đổi của cộng đồng dân cư mang tính chất quyết định. Nông dân sẽ liên kết lại để phát triển là giá trị cốt lõi của du lịch cộng đồng tại Làng VHDL Chợ Lách.

Thứ trưởng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Trần Thanh Nam cho biết, đồng bằng sông Cửu Long có nhiều lợi thế về phát triển du lịch nông thôn. Trong đó, huyện Chợ Lách có thế mạnh về vườn cây ăn quả, làng cây kiểng, nơi sinh của nhà bác học Trương Vĩnh Ký... Trước hết, muốn phát triển du lịch cộng đồng ở nông thôn thì điều đầu tiên quyết định sự thành công là phải được sự đồng thuận của cộng đồng dân cư nơi đó. Trong mô hình du lịch cộng đồng, từng hộ dân phải phát huy hết những lợi thế của gia đình mình. Sau đó, nhà nước sẽ hỗ trợ thêm một phần thì mô hình sẽ thành công. Đồng thời, cần phải phát huy lợi thế bản địa của địa phương, không nên trùng nhau. Các sản phẩm du lịch nên gắn liền với lịch sử truyền thống, du khách cần trải nghiệm cuộc sống ở nông thôn. Từ đó, làng VHDL Chợ Lách không chỉ góp phần phát triển du lịch nông thôn mà còn góp phần tăng thu nhập, giúp địa phương hoàn thành chương trình xây dựng NTM.

HOÀNG TRUNG