Xây dựng ký túc xá tiện ích, an toàn

Thời gian qua, một số trường đã có những mô hình quản lý, tổ chức hoạt động hỗ trợ sinh viên hiệu quả. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều vấn đề đặt ra trong công tác quản lý, phục vụ sinh viên nội trú phù hợp với quản trị đại học hiện đại.

Khó khăn về cơ sở vật chất

Trường Đại học Tây Bắc có 8 dãy nhà KTX với 494 phòng, đáp ứng chỗ ở cho gần 4.000 sinh viên. Tuy nhiên, theo thống kê của nhà trường, tỷ lệ sinh viên vào ở so với khả năng lưu trú của KTX giảm dần sau từng năm và chỉ đạt từ 37,39% đến 53,01%. Nguyên nhân của tình trạng trên, theo TS Vũ Mạnh Cường, Trưởng ban Quản lý khu nội trú Trường Đại học Tây Bắc, một số cơ sở vật chất, thiết bị trong khu nội trú sau thời gian dài sử dụng đã xuống cấp. Phòng ở không có điều hòa, bình nóng lạnh, hạ tầng wifi chưa bảo đảm, trong khi nhu cầu ở với tiện nghi đầy đủ của sinh viên ngày càng tăng. Ngay tại Trường Đại học Bách khoa Hà Nội, khuôn viên KTX sinh viên có tổng diện tích hơn 25.000m2 gồm 8 tòa nhà cao tầng và hai tòa nhà thấp tầng với 456 phòng, có khả năng lưu trú cho hơn 4.000 sinh viên. Dù các phòng trong KTX được trang bị giường hộp, tủ đựng đồ và hệ thống mạng wifi nhưng do KTX xây dựng quá lâu (chủ yếu xây dựng từ những năm 60-70 của thế kỷ trước) nên đến nay, nhiều hạng mục xuống cấp, khó đáp ứng được nhu cầu của sinh viên.

Hiện nay, sinh viên nội trú chiếm tỷ lệ khoảng 20-22% tổng số sinh viên. Diện tích nơi ở của sinh viên khoảng 3m2/người. Thực tế, bên cạnh những khu KTX do các trường xây dựng và quản lý, thì từ năm 2009, Chính phủ đã triển khai dự án phát triển nhà ở cho sinh viên bằng nguồn trái phiếu Chính phủ. Đến năm 2012, cơ bản các KTX được đầu tư bằng vốn trái phiếu Chính phủ của 28 địa phương, với 41 dự án, giải quyết được chỗ ở cho hơn 330.000 sinh viên và được đưa vào sử dụng từ năm 2014, 2015. Tuy nhiên, nhiều KTX xuống cấp nghiêm trọng chưa được nhà trường quan tâm nâng cấp, sửa chữa dẫn đến tình trạng sinh viên bỏ ra ngoài ở khá nhiều.

Đổi mới công tác quản lý, phục vụ sinh viên

Bên cạnh khó khăn về cơ sở vật chất, an ninh trật tự KTX cũng là vấn đề được nhiều người quan tâm, trong đó có phụ huynh, sinh viên, lãnh đạo nhà trường, chính quyền địa phương. Thực tế, mặc dù các KTX đều có nhân viên bảo vệ, có cổng thường trực 24/24 giờ, có tường rào kín ngăn cách với khu vực bên ngoài nhưng hiện tượng sinh viên uống rượu, đánh nhau, cờ bạc và nghiện game online trong KTX vẫn xảy ra. Bên cạnh đó, tình trạng tội phạm công nghệ cao gây ảnh hưởng không nhỏ đến sinh viên nội trú. Để bảo đảm an toàn cho sinh viên, hiện nay, nhiều KTX đang ứng dụng công nghệ thông tin (CNTT) vào công tác quản lý. Theo ông Tăng Hữu Thủy, Giám đốc Trung tâm Quản lý KTX Đại học Quốc gia (ĐHQG) TP Hồ Chí Minh, với khối lượng cơ sở vật chất lớn và sinh viên đông như hiện nay thì việc ứng dụng CNTT vào công tác quản lý KTX là giải pháp đúng đắn. Sau gần 10 năm triển khai, việc ứng dụng CNTT vào công tác quản lý KTX của trường mang lại nhiều lợi ích cho sinh viên, hướng đến xây dựng KTX thông minh, tiện ích và an toàn.

Từ năm học 2017-2018, Trung tâm Quản lý KTX Trường Đại học Bách khoa Hà Nội đã xây dựng phần mềm quản lý sinh viên nội trú, tạo điều kiện cho sinh viên có nhu cầu ở nội trú được thuận tiện mà không mất thời gian mỗi khi đăng ký. Phần mềm được liên thông, ở tất cả bộ phận, cán bộ trong KTX của trường đều có chức năng theo dõi công việc hằng ngày của mình. Mỗi kỳ, trung tâm KTX đều lấy ý kiến sinh viên về tình hình phục vụ trong khu nội trú để có phương hướng điều chỉnh cho học kỳ tiếp theo. Trung tâm còn phân công lại đội ngũ cán bộ hiện có để phù hợp với vị trí công việc của từng người, tăng cán bộ quản lý sinh viên trực tiếp, giảm số cán bộ trung gian. Lãnh đạo trung tâm đã được nhà trường tổ chức đi tham quan một số KTX có mô hình quản trị tiên tiến, từ đó điều chỉnh mô hình quản lý cho phù hợp với tình hình hiện nay. Nghĩa là từ phương thức quản lý chuyển sang phương thức quản lý, phục vụ sinh viên, lấy sinh viên là chủ thể, gắn trách nhiệm của cán bộ vào các công việc chuyên môn được giao.

Xây dựng mô hình KTX thân thiện

Để thu hút sinh viên lưu trú tại KTX, Trường Đại học Sư phạm (Đại học Thái Nguyên) đẩy mạnh việc xây dựng mô hình KTX thân thiện. Vào đầu mỗi năm học, trường ra quyết định công nhận danh sách tự quản là những sinh viên ưu tú, có uy tín, có trách nhiệm cao được bầu chọn. Trong KTX còn có đội phòng cháy, chữa cháy gồm 20 sinh viên; đội an ninh xung kích gồm 15 sinh viên. Kết quả, sau thời gian triển khai hệ thống tự quản, sinh viên thực hiện tốt nội quy KTX, không có trường hợp vi phạm. Tính tự giác trong thực hiện nội quy, tham gia các hoạt động chung của sinh viên được nâng cao. Hệ thống tự quản sinh viên còn là “tai mắt” của trường. Nhiều năm qua, nhờ có hệ thống tự quản, nhà trường đã phát hiện và bắt giữ kịp thời kẻ gian, đối tượng truyền đạo trái phép giao cho cơ quan chức năng xử lý.

Ông Dương Văn Bá, Phó vụ trưởng Vụ Giáo dục chính trị và Công tác học sinh, sinh viên (Bộ Giáo dục và Đào tạo) cho rằng: Xây dựng KTX kỷ cương, an toàn, sạch đẹp, tạo môi trường lành mạnh cho học sinh, sinh viên học tập và rèn luyện là việc các KTX cần phải chú trọng. Thời gian tới, Bộ Giáo dục và Đào tạo sẽ tiếp tục tăng cường công tác kiểm tra, đánh giá về công tác học sinh, sinh viên nội trú, đồng thời tăng cường các văn bản hướng dẫn, chỉ đạo về công tác học sinh, sinh viên nội trú để nâng cao hiệu quả quản lý; tổ chức hội thảo về việc phối hợp giữa chính quyền địa phương với các nhà trường để xây dựng KTX cho học sinh, sinh viên theo mô hình quản lý thân thiện, hiệu quả.

NGUYỄN HOÀI