Xây dựng cơ chế mua sắm, dự trữ thuốc hiếm để khắc phục thiếu thuốc điều trị

Nhiều nguyên nhân gây ra tình trạng không cung ứng đủ thuốc

Theo Bộ Y tế, trước phản ánh của một số địa phương về khả năng cung ứng của một số đơn vị tham gia gói thầu tập trung quốc gia còn kém, dẫn đến không cung ứng đủ thuốc, trong đó có nhiều nguyên nhân gây ra tình trạng này.

Bộ Y tế đã đề nghị các nhà thầu trúng thầu thực hiện khẩn trương rà soát, làm việc với nhà cung cấp đẩy nhanh tiến độ cung ứng các mặt hàng thuốc trúng thầu. Ảnh: TL.

Trước tiên, đối với một số thuốc nhập khẩu từ châu Âu, do ảnh hưởng của đại dịch Covid-19 dẫn đến ảnh hưởng nguồn cung ứng nguyên liệu sản xuất, quá tải và đứt gãy chuỗi cung ứng, nên kế hoạch sản xuất từ nhà sản xuất bị thay đổi.

Mới đây, Bộ Y tế đã ban hành Thông tư số 06/TT-BYT sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư số 15/2019/TT-BYT quy định việc đấu thầu thuốc tại các cơ sở y tế công lập. Cùng với đó, tiếp tục hoàn thiện cơ chế chính sách: Sửa đổi Luật Dược 2016, sửa đổi Nghị định số 146/2018/NĐ-CP về hướng dẫn Luật Bảo hiểm y tế. Bên cạnh những giải pháp hoàn thiện hành lang pháp lý, Bộ Y tế đã quyết liệt triển khai nhiều giải pháp nhằm tăng cường xử lý, giải quyết nhanh việc đăng ký lưu hành, gia hạn đăng ký lưu hành thuốc.

Đồng thời, ảnh hưởng bởi lạm phát và biến động địa chính trị tại châu Âu cũng làm ảnh hưởng đến nguồn nguyên liệu và giá thành sản xuất, cũng như kế hoạch sản xuất thuốc. Do đó, sau khi trúng thầu, nhà thầu phải tiến hành thương lượng lại với nhà cung cấp về giá và tiến độ cung cấp.

Hiện nay, một số thuốc chậm cung ứng do có số đăng ký hết hạn vào ngày 31/12/2022, mới được gia hạn theo Nghị quyết số 80/2023/QH15, bắt đầu được đặt hàng sản xuất từ tháng 2/2023 cần có thêm thời gian thực hiện các thủ tục nhập hàng và giao hàng.

Việc gia hạn nhiều lần đóng mở thầu, kéo dài quá trình lựa chọn nhà thầu nên nhà thầu không dự trữ nhiều hàng vì sản phẩm thuốc có hạn sử dụng. Một số cơ sở y tế quá chậm trễ trong việc thanh toán công nợ với nhà thầu nên nhà thầu dừng cung ứng thuốc cho cơ sở y tế đó.

Trước thực trạng đó, Bộ Y tế đã đề nghị các nhà thầu trúng thầu thực hiện khẩn trương rà soát, làm việc với nhà cung cấp đẩy nhanh tiến độ cung ứng các mặt hàng thuốc trúng thầu và cam kết bảo đảm cung ứng mặt hàng trúng thầu.

Cùng với đó, đề xuất Trung tâm Mua sắm tập trung thuốc quốc gia có trách nhiệm cung ứng thuốc thay thế cùng hoạt chất, nồng độ, hàm lượng nếu có yêu cầu, không để thiếu thuốc cho nhu cầu khám, chữa bệnh của cơ sở y tế.

Bộ Y tế yêu cầu các đơn vị liên quan cập nhật liên tục danh sách các nhà sản xuất, nhà thầu cung ứng thuốc đáp ứng yêu cầu về năng lực, kinh nghiệm và uy tín để phục vụ cho công tác lựa chọn nhà thầu…

Khuyến khích doanh nghiệp dược trong nước sản xuất mặt hàng thuốc hiếm

Để giúp các có sở khám chữa bệnh chủ động trong việc đảm bảo đủ thuốc hiếm đáp ứng nhu cầu điều trị, ông Lê Việt Dũng - Phó Cục trưởng Cục Quản lý dược (Bộ Y tế) cho hay, trong nhiều năm qua Bộ Y tế đã xây dựng và ban hành danh mục thuốc hiếm, thuốc không sẵn có. Danh mục các thuốc này thường xuyên được điều chỉnh. Hiện danh mục hiện tại gồm 214 thuốc để phòng, chẩn đoán, điều trị bệnh hiếm gặp và 229 thuốc không sẵn có.

Bên cạnh đó, Bộ Y tế đã trình Chính phủ ban hành theo thẩm quyền một số cơ chế để đảm bảo nguồn cung đối với thuốc hiếm như: Về đăng ký thuốc, ưu tiên thẩm định theo quy trình thẩm định nhanh; xem xét, chấp nhận hồ sơ dữ liệu trong trường hợp dữ liệu chưa đáp ứng đủ thời gian theo quy định.

Bọ Y tế có nhiều giải pháp không để thiếu thuốc cho nhu cầu khám, chữa bệnh của cơ sở y tế. Ảnh: Văn Nam.

Cho phép cấp phép nhập khẩu thuốc chưa có giấy đăng ký lưu hành đối với các thuốc thuộc danh mục thuốc hiếm nhưng chưa đáp ứng đủ nhu cầu điều trị của cơ sở khám chữa bệnh; đồng thời cho phép chuyển nhượng các thuốc này giữa các cơ sở khám chữa bệnh...

Theo ông Dũng, hiện nay, việc mua sắm thuốc thuộc danh mục thuốc hiếm vẫn được thực hiện bởi các cơ sở khám chữa bệnh, theo quy định về mua sắm, đấu thầu thuốc.

Về cơ bản, nguồn cung tổng thể với các thuốc hiếm là không thiếu, chỉ thiếu ở một số cơ sở y tế do còn tồn tại các khó khăn trong công tác dự trù, xác định nhu cầu do phụ thuộc vào tình hình bệnh tật phát sinh của từng năm và trong công tác thực hiện mua sắm.

Trong đó, có những loại thuốc hiếm nhiều năm không sử dụng đến, không dự trù mua sắm dẫn đến khi có phát sinh bệnh tật mới mua sắm thì không kịp. Ngoài ra, thực tế ghi nhận một số thuốc hiếm được cơ sở y tế mua về không sử dụng hết do không có đủ bệnh nhân, phải hủy bỏ khi thuốc hết hạn...

Kiến nghị sửa đổi Luật Dược

Tại buổi làm việc của Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà với lãnh đạo Bộ Y tế và một số địa phương, bệnh viện lớn ngày 9/2/2023, Bộ Y tế kiến nghị Chính phủ xem xét, báo cáo Quốc hội cho phép sửa đổi Luật Dược; cho phép xây dựng để ban hành cơ chế đặc thù về dự trữ một số loại thuốc hiếm, thuốc cần thiết cho điều trị các bệnh hiếm gặp để kịp thời phục vụ công tác mua sắm, điều trị của các cơ sở y tế; cơ chế khuyến khích các doanh nghiệp dược trong nước triển khai sản xuất mặt hàng thuốc hiếm để chủ động nguồn cung trong nước.

Văn Nam