Xác định mẫu vật cua biển gây ngộ độc tại Thanh Hóa
Ngày 29-3, Viện Hải dương học, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam nhận được hai mẫu vật cua thu thập từ vụ ngộ độc ngày 27-3, tại Thanh Hóa, do Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai (Hà Nội) cung cấp, xác định tên khoa học loài cua và phân tích thành phần chất gây độc.
Mẫu vật cua Quạt (Demania renaudii) thu thập từ vụ ngộ độc thực phẩm tại Thanh Hóa, ngày 27-3.
Ngày 29-3, Viện Hải dương học, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam nhận được hai mẫu vật cua thu thập từ vụ ngộ độc ngày 27-3, tại Thanh Hóa, do Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai (Hà Nội) cung cấp, xác định tên khoa học loài cua và phân tích thành phần chất gây độc.
Trước đó, ngày 27-3, tại Tĩnh Gia, Thanh Hóa, một ngư dân đi biển có ăn khoảng từ một đến bốn con cua biển tự đánh bắt. Triệu chứng ngộ độc xuất hiện khoảng hai giờ sau khi ăn, với cảm giác mệt, buồn nôn, nôn nhiều và tê bì miệng, lưỡi, chân tay.
Nạn nhân được cấp cứu tại Bệnh viện đa khoa Hợp Lực (Tĩnh Gia, Thanh Hóa) trong tình trạng nói khó, yếu nhẹ tứ chi. Các triệu chứng ngộ độc tiếp tục tiến triển nặng; bệnh nhân không nói được, không cử động tay chân được, khó thở, suy hô hấp và ngừng tuần hoàn và được chuyển lên bệnh viện tuyến trên trong tình trạng hôn mê, liệt hoàn toàn, dùng thuốc vận mạch, bóp bóng và đặt nội khí quản.
Theo thông tin từ Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai, tình trạng ngộ độc của bệnh nhân rất nặng, cần được theo dõi chặt chẽ và điều trị tích cực.
PGS,TS Đào Việt Hà, Viện Hải dương học cho biết, kết quả xác định của Viện Hải dương học cho thấy, cả hai mẫu vật đều là loài cua Quạt, tên khoa học là Demania reynaudii, thuộc họ Xanthidae (cua rạn Xanthid).
Theo tài liệu, cua Quạt là loài giáp xác biển sống đáy, thường gặp trong các rạn san hô tại vùng biển nhiệt đới Ấn Độ dương - Thái Bình dương. Đến nay, các nhà khoa học đã xác định gần 300 loài cua Quạt sống ở biển, trong đó, một số loài chứa độc tố saxitoxin (STX) hoặc tetrodotoxin (TTX) là hai độc tố gây ngộ độc tử vong cho người nếu ăn phải.
Ở Việt Nam, trước đây đã từng ghi nhận một số trường hợp ngộ độc tử vong do ăn cua Mặt quỷ (Zosimus aeneus) hoặc một số loài cua Quạt sống rạn san hô khác.
Đồng thời, hai mẫu vật cua được chuyển đến Phòng Thí nghiệm trọng điểm cấp, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam, về an toàn thực phẩm và môi trường (khu vực miền trung), phân tích thành phần hóa học chất gây độc.
Sử dụng hệ thống sắc ký lỏng ghép nối đầu dò khối phổ LCMS 8040 Shimadzu, các chuyên gia đã xác định sự có mặt của độc tố tetrodotoxin (TTX) và dẫn suất Anhydro-TTX trong cả hai mẫu vật cua Quạt. Với hàm lượng độc tố tetrodotoxin (TTX) và dẫn suất Anhydro-TTX có trong mẫu cua, chỉ cần ăn hai con (khoảng 50-60g/cá thể) là đủ gây tử vong một người trưởng thành.
Độc tố TTX có tính bền nhiệt, bền a-xít nên không bị phân hủy ở nhiệt độ cao khi nấu chín và có thể tồn tại cả trong các sản phẩm đã được chế biến (không loại bỏ chất độc), thậm chí kể cả sản phẩm cấp đông, đóng hộp.
Theo các nghiên cứu, độc tố TTX tác động vào hệ thần kinh trung ương của người và động vật bậc cao do ức chế trao đổi ion natri trên màng tế bào thần kinh cơ, làm ngưng quá trình truyền dẫn tín hiệu thần kinh.
Triệu chứng ngộ độc thường xuất hiện khoảng 30 phút sau khi ăn, bao gồm tê lưỡi, tê môi, chóng mặt, đau đầu, đau thắt vùng bụng, buồn nôn, nôn, nói khó, nuốt khó, mất cân bằng vận động (đi loạng choạng, lảo đảo)... Trường hợp nặng, nạn nhân co giật, sùi bọt mép, hôn mê và có thể tử vong.
Khi bị ngộ độc thực phẩm từ loài cua này, cần thực hiện theo hướng dẫn của cơ quan y tế và nhanh chóng đưa người bị ngộ độc tới các cơ quan y tế gần nhất.
Theo ghi nhận, loài cua này đã gây khá nhiều vụ ngộ độc tử vong tại một số quốc gia trong khu vực như Philippines, Đài Loan (Trung Quốc), Indonesia…
